Bài 13. Lực ma sát

Vật Lý góp phần cho cuộc sống con người trở nên hiện đại.
Chào các em lớp 10 C14
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
LỰC ĐÀN HỒI CỦA LÒ XO. ĐỊNH LUẬT HÚC.
5
4
3
2
1
Câu 1: Cho biết điểm đặt, phương, chiều, công thức xác định độ lớn của lực đàn hồi
của lò xo khi bị biến dạng.
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
LỰC ĐÀN HỒI CỦA LÒ XO. ĐỊNH LUẬT HÚC.
- Lực đàn hồi của dây là lực căng, có phương
trùng với dây.
- Lực đàn hồi của bề mặt bị biến dạng có
phương vuông góc mặt tiếp xúc.
5
4
3
2
1
Câu 2: Cho biết phương lực đàn hồi của dây khi dây bị giãn và phương lực đàn hồi của bề mặt bị biến dạng..
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
LỰC ĐÀN HỒI CỦA LÒ XO. ĐỊNH LUẬT HÚC.
A. 1,67 N/m.
B. 0,006 N/m.
C. 60 N/m.
D. 0,6 N/m.
5
4
3
2
1
Câu 3: Một lò xo khi treo vật 0,6 kg thẳng đứng thì bị giãn ra 0,1 m. Lấy g = 10 m/s2. Độ cứng của lò xo là
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ
LỰC ĐÀN HỒI CỦA LÒ XO. ĐỊNH LUẬT HÚC.
A. lực kế cũ hay mới.
B. nhãn hiệu và nơi sản xuất.
D. giới hạn đo của lực kế.
C. cấu tạo của lực kế.
5
4
3
2
1
Câu 4: Để lực kế không bị hư khi sử dụng, ta cần thiết phải lưu ý đến
LỰC MA SÁT
P1
Bài 13
Tại sao ta phải cầm chặc mới viết được ?
Tại sao giày đá banh phải có gai cao su ? Giày trượt băng thì không.
Mà còn phải láng nữa ?
Tại sao 2 thùng gỗ như nhau mà người thì đẩy khó, người thì đẩy dễ ?
Sao lại té nhỉ !?..
Anh ta đá trúng
mà !.. ?
I. LỰC MA SÁT TRƯỢT
LỰC MA SÁT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
Khi một vật chuyển động trượt trên một bề mặt
thì bề mặt tác dụng lên vật một lực ma sát trượt.
(tại chỗ tiếp xúc). Làm cản trở chuyển động của
vật trên mặt đó.
1. Đo độ lớn lực
ma sát trượt.
TN1
Tại sao vật chuyển động chậm dần ?
Làm sao xác định được độ lớn lực ma sát trượt ?
Nếu:
Vậy:
(Làm vật trượt đều)
Nếu vật đứng yên thì có lực ma sát trượt không ?
Và lực này xuất hiện khi nào ?
Nhận xét điểm đặt, phương và chiều
của lực ma sát trượt ?
* Điểm đặt: Tâm diện tích tiếp xúc
* Phương: Song song mặt tiếp xúc
* Chiều: Ngược chiều chuyển động của vật
LỰC MA SÁT
1. Đo độ lớn lực
ma sát trượt.
Móc lực kế vào khúc gỗ rồi kéo theo phương
ngang cho khúc gỗ chuyển động thẳng đều.
Khi đó, lực kế sẽ chỉ độ lớn lực ma sát trượt
tác dụng vào vật. (SGK)
2. Độ lớn lực
ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Hãy nêu một cách đo độ lớn lực ma sát trượt ?
Hãy làm TN để tìm sự phụ thuộc của độ lớn
lực ma sát trượt vào diện tích tiếp xúc và tốc độ.
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
1. Đo độ lớn lực
ma sát trượt.
2. Độ lớn lực
ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào?
a. Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc và
tốc độ của vật.
c. Phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc. (SGK)
TN2
Hãy nhận xét sự phụ thuộc của độ lớn lực
ma sát trượt vào diện tích tiếp xúc và tốc độ.
TN để tìm sự phụ thuộc của độ lớn lực ma sát trượt vào độ lớn của áp lực.
Hãy nhận xét sự phụ thuộc của độ lớn lực
ma sát trượt vào độ lớn của áp lực.
TN để tìm sự phụ thuộc của độ lớn lực ma sát trượt vào vật liệu vào độ nhám của mặt tiếp xúc.
Hãy nhận xét sự phụ thuộc của độ lớn lực
ma sát trượt vào vật liệu vào độ nhám mặt tiếp xúc.
P3
P2
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
3,0
5,0
6,0
8,0
1,2
2,0
2,4
3,2
0,4
0,4
0,4
0,4
b. Tỉ lệ với độ lớn của áp lực.
LỰC MA SÁT
1. Đo độ lớn lực
ma sát trượt.
2. Độ lớn lực
ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào?
3. Hệ số ma sát trượt.
a. Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc và
tốc độ của vật.
b. Tỉ lệ với độ lớn của áp lực.
c. Phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai
mặt tiếp xúc.
VD:
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
1. Đo độ lớn lực
ma sát trượt.
2. Độ lớn lực
ma sát trượt phụ thuộc vào những yếu tố nào?
3. Hệ số ma sát trượt.
(N)
(N)
Hệ số ma sát trượt phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của hai mặt tiếp xúc. Không có đơn vị, và được dùng để tính độ lớn của lực ma sát trượt. (SGK)
Hệ số tỉ lệ giữa độ lớn của lực ma sát trượt và độ lớn của áp lực gọi là hệ số ma sát trượt. (SGK)
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
II. LỰC MA SÁT LĂN
LỰC MA SÁT
Bi lăn xa hơn. Ta suy ra điều gì?
Bi lăn chậm dần. Ta nhận xét được gì ?
m
m
TN3:
Ma Sát lăn
Chuyển động lăn tác dụng lực vào mặt sàn
Sàn phản lực vào mặt bi làm cản trở chuyển động lăn
Lực Ma Sát lăn rất nhỏ so với lực ma sát trượt
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
Xuất hiện khi một vật lăn trên một vật khác,
để cản trở chuyển động lăn của vât. (SGK)
Trong trường hợp lực ma sát trượt có hại,
người ta thường dùng con lăn hay ổ bi đặt xen
vào giữa hai mặt tiếp xúc để làm giảm ma sát.
Dùng cách nào để giảm ma sát trượt có hại ?
MS Trượt
MS Lăn
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
1. Thế nào là lực
ma sát nghỉ ?
Khi ta kéo khúc gỗ bằng một lực nhỏ mà nó vẫn
chưa chuyển động. Vậy phải có một lực nào đó
cân bằng với lực kéo giữ cho khúc gỗ đứng yên,
đó chính là lực ma sát nghỉ.
TN4
Nhận xét về hướng và độ lớn lực ma sát nghỉ.
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
msn
I. MA SÁT TRƯỢT
II. MA SÁT LĂN
III. MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
1. Thế nào là lực
ma sát nghỉ ?
2. Đặc điểm của
lực ma sát nghỉ.
TN5
Lực ma sát nghỉ (Fmsn) chỉ xuất hiện khi có ngoại lực tác dụng
song song mặt tiếp xúc nhưng không gây ra chuyển động cho vật:
* Có hướng song song mặt tiếp xúc và ngược hướng với ngoại lực.
* Có độ lớn bằng với độ lớn ngoại lực.
Fcđ
LỰC MA SÁT
1. Thế nào là lực
ma sát nghỉ ?
2. Đặc điểm của
lực ma sát nghỉ.
a. Lực ma sát nghỉ có hướng ngược với hướng
của lực tác dụng song song với mặt tiếp xúc,
có độ lớn bằng độ lớn của lực tác dụng, khi
vật còn chưa chuyển động.
b. Khi lực tác dụng song song với mặt tiếp xúc
lớn hơn một giá trị nào đó thì vật sẽ trượt.
=> Lực ma sát nghỉ có độ lớn cực đại bằng
giá trị này. (SGK)
P4
Khi vật trượt thì lực ma sát trượt nhỏ hơn
lực ma sát nghỉ cực đại.
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
1. Thế nào là lực
ma sát nghỉ?
2. Đặc điểm của
lực ma sát nghỉ.
3. Vai trò của lực
ma sát nghỉ.
P5
P6
P7
P8
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC MA SÁT
1. Thế nào là lực
ma sát nghỉ?
2. Đặc điểm của
lực ma sát nghỉ.
3. Vai trò của lực
ma sát nghỉ.
* Nhờ có lực ma sát nghỉ, ta mới có thể cầm nắm, đi lại, đối với người, động vật, xe cộ.
* Lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực phát động làm cho các vật chuyển động được trên mặt đất.
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC
MA SÁT
- Xuất hiện khi một vật chuyển động lăn trên
một bề mặt làm cản trở chuyển động lăn của vật.
- Xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật với bề mặt để giữ vật đứng yên khi bị lực tác dụng song song mặt tiếp xúc.
- Rất nhỏ so với ma sát trượt.
Tóm tắt
LỰC MA SÁT
ÔN TẬP
Hãy so sánh lực ma sát trượt trong hai
trường hợp trên ?
A. Trường hợp đầu
lớn hơn.
B. Trường hợp sau
lớn hơn.
C. Hai trường hợp
bằng nhau.
D. Chưa đủ yếu tố
để xác định.
5
4
3
2
1
Câu 1: Xét thí nghiệm sau:
1/ Kéo tấm gỗ nhỏ trượt trên tấm gỗ lớn.
2/ Lấy tấm gỗ nhỏ ra và kéo tấm gỗ lớn thứ nhất trượt trên tấm gỗ lớn thứ hai.
Độ nhám của gỗ như nhau.
Vì thể tích lớn hơn nên khối lượng lớn hơn.
Suy ra áp lực lên bề mặt lớn hơn.
LỰC MA SÁT
ÔN TẬP
Câu 2: Chọn câu trả lời đúng:
A.
B.
D.
C.
5
4
3
2
1
LỰC MA SÁT
ÔN TẬP
A. Hình 3, 5, 6
C. Hình 2, 6.
B. Hình 3, 6.
D. Hình 3, 4, 5.
5
4
3
2
1
Câu 3: Quan sát các hình sau:
Hình nào có lực ma sát nghỉ tác dụng lên vật ?
E. Hình 1, 2.
F. Hình 2, 3, 4, 6.
LỰC MA SÁT
ÔN TẬP
Câu 4: Giải thích hiện tượng sau:
Khi ngựa kéo xe, theo định luật III Newton
thì khi ngựa tác dụng vào xe 1 lực thì xe cũng
sẽ tác dụng lại ngựa 1 lực có cùng độ lớn
nhưng ngược chiều, vậy tại sao ngựa có thể
kéo xe về phía trước mà không bị xe kéo
ngược lại về phía sau ?
5
4
3
2
1
Chân ngựa tác dụng
lực ma sát nghỉ lớn
lên mặt đất, mặt đất
phản lại lực ma sát
nghỉ lên chân ngựa
cũng lớn.Lực này lớn
hơn phản lực của xe
kéo ngựa ngược lại.
Phần lớn hơn là lực
phát động giúp ngựa
kéo xe về phía trước.
(Nếu bốn chân ngựa
nhấc khỏi đất thì không có lực phát động)
LỰC MA SÁT
ÔN TẬP
Câu 5: Thùng gỗ có trọng lượng 240 N chuyển động thẳng đều trên sàn nằm ngang nhờ lực đẩy song song với sàn có độ lớn 53 N.
a/ Tính hệ số mst.
b/ Khi thùng gỗ đứng yên, nếu đẩy lực 53 N theo phương ngang thì nó có chuyển động không ?
b/ Không. Vì lực đẩy bằng Fmst (=53N). Lực gây chuyển động cho vật từ trạng thái nghỉ phải bằng Fmsnmax .(Fmsnmax>Fmst=53N).
Nội dung tiết học kết thúc
Chúc các em học tốt.


* Bài tập về nhà: 6, 7, 8/ Tr 79 ở SGK.
* Đọc phần " Lái xe và ma sát "
và bài " Lực hướng tâm ".
XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN

QUÝ THẦY CÔ
ĐÃ ĐẾN VỚI LỚP HỌC
MẾN CHÀO CÁC EM
XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ.
MẾN CHÀO CÁC EM.