Bài 13. Lực ma sát

Lực ma sát
1. Lực ma sát nghỉ.
a. Sự xuất hiện của lực ma sát nghỉ
Thí nghiệm:
- Dụng cụ:
- Tiến hành:
?. Quan s¸t vµ cho biÕt ban ®Çu vËt A ë tr¹ng th¸i nh­ thÕ nµo? T¸c dông vµo vËt cã mÊy lùc? So s¸nh c¸c lùc ®ã?
?. Cã hiÖn t­îng g× x¶y ra nÕu dïng mét lùc cã ®é lín kh¸c kh«ng kÐo vËt A trªn mÆt bµn?
?. H·y nhËn xÐt kÕt qu¶ thÝ nghiÖm?
* Nhận xét:
- Vật không chuyển động.
- Có một lực cân bằng với lực kéo
gọi là lực ma sát nghỉ.
?. Lùc ma s¸t nghØ xuÊt hiÖn khi nµo?
* Điều kiện xuất hiện lực ma sát nghỉ:
Lực ma sát nghỉ chỉ xuất hiện khi có ngoại lực tác dụng lên vật. Ngoại lực này có xu hướng làm cho vật chuyển động nhưng chưa đủ để thắng lực ma sát.
?.4. BiÓu diÔn lùc ma s¸t nghØ t¸c dông vµo vËt (ph­¬ng, chiÒu) ?
b. Phương chiều của lực ma sát nghỉ.
+ Có giá nằm trong mặt tiếp xúc giữa hai vật.
+ Có chiều ngược với chiều của ngoại lực tác dụng.
c. Độ lớn của lực ma sát nghỉ.




* Nhận xét:
+ Độ lớn của lực ma sát nghỉ luôn bằng độ lớn thành phần ngoại lực song song với mặt tiếp xúc.
?. T¨ng tõ tõ Fk , khi ®ã Fmsn cã thay ®æi kh«ng. NÕu cã th× thay ®æi nh­ thÕ nµo?
?. TiÕp tôc t¨ng Fk , Fmsn cã t¨ng m·i kh«ng?
c. Độ lớn của lực ma sát nghỉ.
* Nhận xét:
+ Độ lớn của lực ma sát nghỉ luôn bằng độ lớn thành phần ngoại lực song song với mặt tiếp xúc.
+ Fmsn ? FM (FM là lực ma sát nghỉ cực đại)
+ FM ~ N
FM = ànN
* Kết luận:
+ Fmsn = Fx
+ Fmsn ? àn N
B
?. T¸c dông vµo vËt A gåm nh÷ng lùc nµo?
?. TiÕp tôc kÐo tÊm v¸n B, hiÖn t­îng g× x¶y ra ?
?. Khi A tr­ît trªn B, cã lùc ma s¸t t¸c dông vµo A kh«ng?
B
2. Lực ma sát trượt.
Sự xuất hiện của lực ma sát trượt.








Lực ma sát trượt xuất hiện ở mặt tiếp xúc khi hai vật trượt trên bề mặt của nhau.
B
2. Lực ma sát trượt.
Sự xuất hiện của lực ma sát trượt.
b. Phương, chiều của lực ma sát trượt tác dụng lên một vật.






+ Phương: Cùng phương với vận tốc tương đối của vật ấy so với vật kia.
+ Chiều: Ngược chiều với vận tốc tương đối của vật ấy so với vật kia
B
2. Lực ma sát trượt.
Sự xuất hiện của lực ma sát trượt.
b. Phương, chiều của lực ma sát trượt tác dụng lên một vật.
c. Độ lớn của lớn của lực ma sát trượt.



?t : Hệ số ma sát trượt.
?. So s¸nh lùc ma s¸t nghØ cùc ®¹i vµ lùc ma s¸t tr­ît?
Chú ý:


Phụ thuộc vào tính chất bề mặt tiếp xúc nhưng không phụ thuộc diện tích mặt tiếp xúc

A
?. T¹i sao viªn bi l¹i l¨n chËm dÇn?
3. Lực ma sát lăn.
?.1 Lùc ma s¸t l¨n xuÊt hiÖn khi nµo? ë ®©u ?
?.2 Ph­¬ng vµ chiÒu cña lùc ma s¸t l¨n ?
?.3 §é lín cña lùc ma s¸t l¨n phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nµo ?
4. Vai trò của lực ma sát trong đời sống.