Bài 13. Lực ma sát

Bài giảng
Lực ma sát

KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU 3 :
Nêu vài ứng dụng của lực đàn hồi ?
CÂU 1 : Lực đàn hồi xuất hiện ở đâu khi lò xo bị kéo ? Hướng của nó như thế nào ?
CÂU 2 : Phát biểu định luật HOOKE ?
Nêu công thức .
BÀI : 13

LỰC MA SÁT
Hướng của lực ma sát tác dụng vào vật ?
Tác dụng của lực ma sát như thế nào ?
?
LỰC MA SÁT
LỰC MA SÁT
Fms
Ngược với hướng chuyển động của vật
và cản trở chuyển động của vật
LỰC MA SÁT
I ) LỰC MA SÁT TRƯỢT :
1) Đo độ lớn của lực ma sát trượt như
thế nào ?

1.Thí nghiệm:
Khối gỗ, lực kế.
Kéo đều:
?
Lực ma sát trượt cân bằng với lực đàn hồi
Fms
Fđh
Thôi kéo:
Vật chuyển động chậm dần do có ma sát trượt. Khi vật dừng lại ma sát trượt biến mất.
Ở� mặt tiếp xúc xuất hiện phản lực ma sát trượt.
F`ms
LỰC MA SÁT TRƯỢT
Thay đổi diện tích tiếp xúc:
Độ lớn Fms không đổi .
LỰC MA SÁT TRƯỢT
?
Fms
Fđh
Thay đổi áp lực:
Fms tỷ lệ với áp lực N:
LỰC MA SÁT TRƯỢT
LỰC MA SÁT
2) Độ lớn của lực ma sát trượt phụ thuộc
những yếu tố nào ?

a) Không phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc
và tốc độ của vật .
b ) Tỉ lệ với độ lớn của áp lực .
c ) Phụ thuộc vào vật liệu và tình trạng của
hai mặt tiếp xúc.
LỰC MA SÁT
3) Hệ số ma sát trượt :
Hệ số tỉ lệ giữa độ lớn của lực ma sát trượt và độ lớn của áp lực .
Kí hiệu : ? t
Fmst : lực ma sát trượt ( N )
N : A�p lực ( N )
LỰC MA SÁT
4 ) Công thức của lực ma sát trượt :
C1: Tìm ví dụ về lực ma sát trượt trong đời sống, kĩ thuật
Lực ma sát có thể có ích.
Nếu không có lực ma sát thì sẽ xảy ra hiện tượng gì? Hãy tìm cách làm tăng lực ma sát trong các trường hợp sau:
Phấn sẽ không bám vào bảng, ta không đọc được.
Loại ô tô tự phanh gấp khi gặp nguy hiểm.
Hòn bi đang lăn trên sàn từ từ dừng lại. Tại sao?
Do có lực ma sát lăn tác dụng lên hòn bi và cản trở chuyển động của nó.
Fms
Vậy lực ma sát lăn xuất hiện trong trường hợp nào? Có tác dụng gì?
LỰC MA SÁT
II ) LỰC MA SÁT LĂN :
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên mặt một vật khác, cản lại chuyển động lăn của vật .
Dùng con lăn hoặc ổ bi đặt xen giữa 2 mặt tiếp xúc .
Ma sát trượt có hại cần giảm , ta thường làm gì ?
Lực ma sát lăn rất nhỏ so với lực ma sát trượt .
Trục bánh xe bò
Trục bánh xe đạp
Sự phát minh ra ổ bi
Hai loại lực ma sát trượt và ma sát lăn có điểm gì giống nhau?
Đều xuất hiện khi vật này chuyển động trên bề mặt của vật khác.
Đều có tác dụng ngăn cản chuyển động, vì vậy lực ma sát luôn ngược chiều chuyển động của vật.
Vậy nếu một vật đứng yên có chịu tác dụng của lực ma sát không? Chịu tác dụng trong trường hợp nào?
Nêu các dụng cụ và cách tiến hành thí nghiệm?
Fk
Fms
C2. Mặc dù có lực kéo tác dụng lên vật nặng nhưng vật vẫn đứng yên. Giải thích tại sao?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng gì?
Lực ma sát trong trường hợp này có tác dụng giữ vật không trượt khi chịu tác dụng của lực kéo, được gọi là lực ma sát nghỉ.
LỰC MA SÁT
III ) LỰC MA SÁT NGHỈ :
Nếu kéo lực kế với một lực nhỏ thì khối gổ chưa chuyển động .
Xuất hiện lực ma sát nghỉ cân bằng với lực kéo , làm khối gổ đứng yên .
1 ) Thế nào là lực ma sát nghỉ ? .
LỰC MA SÁT
2 ) Những đặc điểm của lực ma sát nghỉ :

b ) Lực tác dụng // mặt tiếp xúc đến một giá trị nào đó => vật sẽ trượt
Lực ma sát nghỉ có độ lớn cực đại bằng độ lớn lực ma sát trượt .
Khi vật trượt , lực ma sát trượt < lực ma sát nghỉ cực đại .
a)Lực ma sát nghỉ ngược hướng với lực tác dụng .
LỰC MA SÁT
3 ) Vai trò của lực ma sát nghỉ :
Lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực phát động làm cho các vật chuyển động được .
Nhờ có lực ma sát nghỉ , ta mới cầm,nắm được các vật ....
Tại sao mặt dưới của đế giày lại gồ ghề?
Tai sao mặt lốp xe không làm nhẵn?
I.LỰC MA SÁT TRƯỢT
II. LỰC MA SÁT LĂN
III. LỰC MA SÁT NGHỈ
LỰC
MA SÁT
- Xuất hiện khi một vật chuyển động lăn trên
một bề mặt làm cản trở chuyển động lăn của vật.
- Xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật với bề mặt để giữ vật đứng yên khi bị lực tác dụng song song mặt tiếp xúc.
- Rất nhỏ so với ma sát trượt.
Tóm tắt
Ví dụ
Thùng gỗ có trọng lượng 240 N chuyển động thẳng đều trên sàn nằm ngang nhờ lực đẩy song song với sàn có độ lớn 53 N.
a/ Tính hệ số mst.
b/ Khi thùng gỗ đứng yên, nếu đẩy lực 53 N theo phương ngang thì nó có chuyển động không ?
b/ Không. Vì lực đẩy bằng Fmst (=53N). Lực gây chuyển động cho vật từ trạng thái nghỉ phải bằng Fmsnmax .(Fmsnmax>Fmst=53N).
Bài tập vận dụng:
Một thùng gỗ có khối lượng 16kg lúc đầu đứng yên trên sàn nhà. Muốn dịch chuyển được nó cần phải dùng một lực nằm ngang 72N (lấy g= 10m/s2). Hệ số ma sát nghỉ giữa thùng gỗ và sàn nhà bằng:
a.
b.
c.
d.
0,15
0,22
0,45
0,61
Bài tập 2:
Một người đẩy một cái thùng có khối lượng 35kg theo phương ngang bằng một lực 110N. Hệ số ma sát nghỉ giữa thùng và mặt sàn là 0,37. Lấy g= 9,8m/s2
Thùng có chuyển động không? Lực ma sát tác dụng lên thùng bằng bao nhiêu và có hướng như thế nào?
Muốn cho thùng dịch chuyển thì phải dùng một lực đẩy ngang tối thiểu bằng bao nhiêu?
Về nhà làm bài tập :
4-5-6-7-8 trang 79 sgk