Bài 13. Khái niệm về năng lượng và chuyển hóa vật chất

Bài 13-sinh học 10(mới nhất)



GV: Bành Thị Hương
Kính chào các thầy cô về dự giờ thăm lớp 10A4
KIỂM TRA BÀI CŨ
Phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động.
Bài học mới
CHƯƠNG III:CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
Năng lượng là gì?
Năng lượng là đại lượng đặctrưng cho khả năng sinh công
Hãy kể tên một vài dạng năng lượng mà em biết.
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm


Có nhiều dạng năng lượng khác nhau như:điện năng, cơ năng, quang năng, nhiệt năng,..Dựa vào nguồn cung cấp năng lượng thiên ta có thể phân biệt năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng nước,…
* Các trạng thái của năng lượng
Các dạng năng lượng trên tồn tại ở những trạng thái nào?
Năng lượng tồn tại ở hai trạng thái: thế năng và động năng.
Ví dụ 1: Khi kéo dây thun
Khi kéo dây thun, dây dãn ra, sự biến dạng của dây gọi là thế năng (thế năng đàn hồi)
Ví dụ 2: Năng lượng các liên kết hóa học trong hợp chất hữu cơ.
Trong các hợp chất hữu cơ: cacbohidrat, lipít.Năng lượng tiềm ẩn trong tế bào dưới dạng các liên kết hóa học( chủ yếu trong các liên kết C-C và C-H)

-Thế năng
Hai ví dụ này nói về thế năng.Vậy thế năng là gì?
Thế năng là loại năng lượng dự trữ có tiềm năng sinh công.
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Động năng
Ví dụ: Bắn cung tên
Khi kéo ra dưới tác dụng của dây cung tạo ra thế năng(thế năng đàn hồi), khi cô thả ra thì mũi tên bay đi, lúc này thế năng chuyển thành động năng.
Ví dụ này nói về động năng.Vậy động năng là gì?
Động năng là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công.
Cho một vài ví dụ về thế năng.
Chênh lệch các điện tích ngược dấu ở hai bên màng, nước hay vật nặng ở độ cao nhất định,…
Cho một vài ví dụ nó về động năng.
Cắt đứt các liên kết hóa học, khi kéo dây thun (thế năng xuất hiện do biến dạng của sợi dây), lực đàn hồi này tác dụng vào viên sỏi, sỏi bay đi, thế năng chuyển thành động năng. Hòn đá từ trên cao rơi xuống đất: TN chuyển thành ĐN. Cầm cây viết(đưa lên cao sau đó thả ra) TN chuyển thành động năng.
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tế bào
Ví dụ2: Khi ném viên phấn lên cao thì động năng chuyển thành thế năng.
(Độ cao càng tăng thì thế năng tăng, vận tốc càng giảm thì động năng giảm)
Từ hai ví dụ này có kết luận điều gì?
Ví dụ 1:Hòn đá từ trên cao rơi xuống đất: TN chuyển thành ĐN.
Các dạng năng lượng có thể chuyển hóa tương hỗ và cuối cùng thành dạng nhiệt.
Chuyển hóa năng lượng là gì?
Chuyển hóa năng lượng là sự chuyển đổi qua lại giữa các dạng năng lượng( chuyển hóa giữa hai dạng động năng và thế năng)
* Các dạng năng lượng trong tế bào
Trong tế bào năng lượng tồn tại ở những dạng nào?
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tế bào
– Các dạng năng lượng chính trong tế bào:
+ Thế năng : Thế năng là trạng thái tiềm ẩn của năng lượng, dạng năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công (năng lượng các liên kết hoá học trong các hợp chất hữu cơ, chênh lệch các điện tích ngược dấu ở hai bên màng…).
+ Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh công.
+ Nhiệt năng: giữ ổn định nhiệt độ tế bào, cơ thể.
+ Hoá năng: năng lượng tiềm ẩn trong các liên kết hoá học, đặc biệt là ATP.
BÀI 13. KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tế bào
2. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
a.Cấu trúc
2. ATP-đồng tiền năng lượng của tế bào
ATP( Ađênôzị triphốt phát)
BÀI 13– KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng:
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào:
a. Cấu trúc:
Quan sát hình và mô tả cấu trúc hoá học của ATP?
ATP gồm: 1 bazơ Ađênin, 3 nhóm photphat(trong đó có hai liên kết cao năng) và đường ribôzơ.
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng:
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào:
a. Cấu trúc:
ATP chuyển năng lượng cho các
hợp chất bằng cách nào?
E
ATP
ADP
*Đặc điểm của ATP:
+ Có 2 liên kết cao năng
+ Lk cao năng có tính hoạt hóa thấp-> dễ phá vỡ
Tại sao nói ATP là hợp chất cao năng?
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng:
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào:
a. Cấu trúc:
ATP  ADP + Pi + năng lượng (7,3 kcal).
E
ATP
ADP
Quá trình tổng hợp và thủy phân ATP xảy ra thường xuyên trong tế bào sống
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng:
2. ATP - đồng tiền năng lượng của tế bào:
a. Cấu trúc:
b. Chức năng của ATP:
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tế bào
2. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
a.Cấu trúc
b.Chức năng

Trong tế bào ATP có chức năng gì?

Chức năng của ATP là cung cấp năng lượng dùng cho các hoạt động sống như:

+Vận chuyển các chất qua màng ngược chiều gradien nồng độ.



+ Sinh công cơ học.



+Tổng hợp các chất hóa học cần thiết cho tế bào.




BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tế bào
2. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
a.Cấu trúc
b.Chức năng
Tóm lại ATP mang nhiều năng lượng, nhưng năng lương hoạt hóa thấp nên dễ bị phá vỡ và giải phóng năng lượng( 1 liên kết cao năng bị phá vỡ giải phóng 7,3 kcal, gấp 2 lần 1 phản ứng trung bình trong tế bào, năng lượng ATP dễ sử dụng. Mặt khác hầu như tất cả các phản ứng thu nhiệt trong tế bào cần ít hơn 7.3 kcal nên ATP có khả năng cung cấp đủ năng lượng cho tất cả các hoạt động sốngtrong tế bào, mọi hoạt động sống đều cần ATP.
Tóm lại ATP mang nhiều năng lượng, nhưng năng lương hoạt hóa thấp nên dễ bị phá vỡ và giải phóng năng lượng( 1 liên kết cao năng bị phá vỡ giải phóng 7,3 kcal, gấp 2 lần 1 phản ứng trung bình trong tế bào, năng lượng ATP dễ sử dụng. Mặt khác hầu như tất cả các phản ứng thu nhiệt trong tế bào cần ít hơn 7.3 kcal nên ATP có khả năng cung cấp đủ năng lượng cho tất cả các hoạt động sốngtrong tế bào, mọi hoạt động sống đều cần ATP.
Tai sao nói ATP là đồng tiền năng lượng của tế bào?
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
Protein
axit amin
máu
Tế bào
ATP + SP thải
Tích trữ
CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Thế nào là chuyển hóa vật chất?
(axit amin)
Cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
Chuyển hoá vật chất: là tập hợp các phản ứng hoá sinh xảy ra bên trong tế bào.
-Chuyển hoá vật chất luôn đi kèm với chuyển hoá năng lượng.
Bản chất của quá trình này là gì?
-Bản chất của chuyển hóa vật chất: đồng hoá và dị hoá
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tế bào
2. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
a.Cấu trúc
b.Chức năng
II. Chuyển hóa vật chất.
1. Khái niệm
2.Đồng hóa và dị hóa
Phân biệt đồng hóa và dị hóa.
- Đồng hoá: là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản.
- Dị hoá: là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản.
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
2. Đồng hoá và dị hoá:
ATP
NL từ quá trình dị hóa
NL dùng cho quá trình đồng hóa và các hoạt động sống khác của tế bào.
E
E
Đồng hoá và dị hoá có mối quan hệ như thế nào?
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
- Quan hệ giữa đồng hóa và dị hóa với quá trình tổng hợp và phân giải ATP:
+ Đồng hóa tiêu thụ năng lượng ATP được tạo ra nhờ quá trình dị hóa để tạo chất hữu cơ.
+ Dị hóa phân giải chất hữu cơ để cung cấp năng lượng ATP cho đồng hóa.
I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động nă
Ví dụ
Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tế bào
2. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào
a.Cấu trúc
b.Chức năng
II. Chuyển hóa vật chất.
1. Khái niệm
2.Đồng hóa và dị hóa
CỦNG CỐ, LUYỆN TẬP
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Dựa vào kiến thức đã học hãy cho biết vì sao xảy ra các hiện tượng trên?
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT

.I. Năng lượng và các dạng năng lương trong tế bào
1. Khái niệm năng lượng
* Khái niệm
* Các trạng thái của năng lượng
-Thế năng
Ví dụ
Khái niệm
-Động năng
Ví dụ
-Khái niệm
Khái niệm chuyển hóa năng lượng
*Các dạng năng lượng trong tếbào
2. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
a.Cấu trúc
b.Chức năng
II. Chuyển hóa vật chất.
1.Khái niệm
2.Đồng hóa và dị hóa

.Chế độ ăn uống , làm việc, luyện tập không điều độ, hợp lý sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, gây ra bệnh tật.
Nếu ăn quá nhiều thức ăn giàu năng lượng mà năng lượng không được sử dụng sẽ dẫn đến bệnh béo phì, bệnh tiểu đường cũng như các bệnh khác có liên quan.
Nếu ăn không đủ chất gây còi xương, bệnh tật,…
Trong khẩu phần ăn hàng ngày không thể nào thiếu nguồn thực phẩm prôtêin vì prôtêin là thành cấu trúc quan trọng của tế bào và cơ thể. Tuy nhiên nếu ăn quá nhiều thực phẩm giàu prôtêin cũng sẽ không tốt cho cỏ thể, prôtêin vào cơ thể được phân giải thành các axítamin, khi các axitamin bị phân giải trong gan sẽ tạo ra uể là chất độc đối với cơ thể.
Có chế độ ăn uống đủ chất,điều độ; chế độ làm việc nghỉ ngơi hợp lý bảo vệ sức khỏe,…
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Đọc phần “em có biết” phần cuối bài học.
- Học bài cũ và trả lời câu hỏi theo câu hỏi SGK.
- Đọc bài mới trước khi đến lớp.
- Bài tập: Tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh bột nhưng lại không tiêu hóa được xellulozơ?
BÀI 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC. CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH!