Bài 13. Khái niệm về năng lượng và chuyển hóa vật chất

chương III

chuyển hoá vật chất
và năng lượng trong tế bào
bài 13
khái quát về năng lượng và chuyển hoá vật chất
Mục tiêu
- Tr×nh bµy ®­îc kh¸i niÖm n¨ng l­îng
- Ph©n biÖt ®­îc thÕ n¨ng vµ ®éng n¨ng
- Mô tả được cấu trúc và chức năng của ATP
- Trình bày được khái niệm chuyển hoá vật chất



- Rèn luyện kỹ năng khái quát, tổng hợp và liên hệ thực tế

- I. N¨ng l­îng vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo
1. Khái niệm về năng lượng
Năng lượng là gì và được tồn tại ở những trạng thái nào ?
Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công
- Năng lượng tồn tại ở hai trạng thái: Động năng và Thế năng
- I. N¨ng l­îng vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo
1. Khái niệm về năng lượng
Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công
- Năng lượng tồn tại ở hai trạng thái: Động năng và Thế năng
Hãy phân biệt động năng và thế năng ?
Cung giương  bắn cung
( thế năng) (động năng)
THẾ NĂNG ĐỘNG NĂNG
Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công.
Thế năng: là năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.
- I. N¨ng l­îng vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo
1. Khái niệm về năng lượng
Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công
- Năng lượng tồn tại ở hai trạng thái: Động năng và Thế năng
Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công.
Thế năng: là năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.
NL không tự nhiên sinh ra cũng không tự nhiên mất đi mà nó chỉ có thể chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác…
Chuyển hóa năng lượng là gì??
Chuyển hoá năng lượng là sự chuyển đổi qua lại giữa các dạng năng lượng (Chuyển hoá giữa 2 dạng động năng và thế năng).
- I. N¨ng l­îng vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo
1. Khái niệm về năng lượng
Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công
- Năng lượng tồn tại ở hai trạng thái: Động năng và Thế năng
Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công.
Thế năng: là năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.
Chuyển hoá năng lượng là sự chuyển đổi qua lại giữa các dạng năng lượng (Chuyển hoá giữa 2 dạng động năng và thế năng).
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
- I. N¨ng l­îng vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng trong tÕ bµo
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
Trong tế bào năng lượng tồn tại ở những dạng nào ?
- Năng lượng trong tế bào tồn tại dưới dạng : Hoá năng, nhiệt năng, điện năng ...
Nhiệt năng có vai trò gì trong cơ thể ( tế bào ) ?
- Nhiệt năng: giữ ổn định nhiệt độ cho cơ thể và tế bào.
- Hoá năng: NL tiềm ẩn trong các liên kết hoá học(ATP).
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP - Đồng tiền năng lượng của tế bào
Quan sát H13.1 (trang 54), cho biết ATP là gì và mô tả các thành phần cấu tạo nên ATP?
Cấu tạo:
ATP là hợp chất cao năng gồm:
- Bazơ nitơ Ađênin
- Đường ribôzơ.
- 3 nhóm phôphat.
Nghiên cứu thông tin SGK T54, cho biết: Thế nào là liên kết cao năng?
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP - Đồng tiền năng lượng của tế bào
Cấu tạo:
ATP là hợp chất cao năng gồm:
- Bazơ nitơ Ađênin
- Đường ribôzơ.
- 3 nhóm phôphat.
Chú ý -> liờn k?t gi?a 2 nhúm phụtphat cu?i cựng d? b? phỏ v? d? gi?i phúng 7,3kcal.
Năng lượng ATP trong tế bào được sử dụng như thế nào ? Cho ví dụ minh hoạ ?
b. Chức năng của ATP:
- Tổng hợp nên các chất hoá học cần thiết cho tế bào.
- Vận chuyển các chất qua màng ngược với gradien nồng độ
- Sinh công cơ học(sự co cơ, hoạt động lao động…)
- Dẫn truyền xung thần kinh
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP - Đồng tiền năng lượng của tế bào
II. Chuyển hoá vật chất
Nghiên cứu thông tin T55 SGK cho biết: Thế nào là chuyển hóa vật chất?
1. Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.
- Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.
1. Khái niệm
Quan sát H13.2 T55 và thông tin mục II (SGK), giải thích sơ đồ H13.2?
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP - Đồng tiền năng lượng của tế bào
II. Chuyển hoá vật chất
1. Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.
- Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.
1. Khái niệm
QT dị hóa cung cấp năng lượng để tổng hợp ATP từ ADP, ATP ngay lập tức phân hủy thành ADP và photphat vô cơ để giải phóng năng lượng
ATP  ADP + P i + năng lượng
Bản chất chuyển hoá vật chất gồm những quá trình nào?
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP - Đồng tiền năng lượng của tế bào
II. Chuyển hoá vật chất
1. Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.
- Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.
1. Khái niệm
ATP  ADP + P i + năng lượng
2. Đồng hoá là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản( đồng thời tích luỹ năng lượng- dạng hoá năng).
- Dị hoá là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản hơn (đồng thời giải phóng năng lượng).
2. Đồng hoá và dị hoá
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP - Đồng tiền năng lượng của tế bào
II. Chuyển hoá vật chất
1. Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.
- Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.
1. Khái niệm
ATP  ADP + P i + năng lượng
2. Đồng hoá là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản( đồng thời tích luỹ năng lượng- dạng hoá năng).
- Dị hoá là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản hơn (đồng thời giải phóng năng lượng).
2. Đồng hoá và dị hoá
3. Vai trò

Quá trình chuyển hoá vật chất có vai trò gì trong tế bào ?
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1. Khái niệm về năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP - Đồng tiền năng lượng của tế bào
II. Chuyển hoá vật chất
1. Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.
- Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.
1. Khái niệm
ATP  ADP + P i + năng lượng
2. Đồng hoá là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản( đồng thời tích luỹ năng lượng- dạng hoá năng).
- Dị hoá là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản hơn (đồng thời giải phóng năng lượng).
2. Đồng hoá và dị hoá
3. Vai trò
3. Giúp cho tế bào sinh trưởng, phát triển, cảm ứng và vận động.
Củng cố

1. ATP là một phân tử quan trọng trong quá trình trao đổi chất vì :
a. Nó có các liên kiết phốtphát cao năng
b. Các liên kiết phốtphát cao năng dễ hình thành và khó phá vỡ
c. Nó dễ dàng thu nhận được từ môi trường
d. Cả a, b và c
2. Có người nói:`` Năng lượng trong thế giới sống có nguồn gốc từ ánh sáng mặt trời" . Câu nói đó đúng hay sai ? giải thích .
Năng lượng ánh sáng
Quang hợp

Thực vật Năng lượng trong Thức ăn các hợp chất hữu cơ thế năng

Động vật Năng lượng trong ATP,nhiệt, công cơ học... động năng