Bài 13. Khái niệm về năng lượng và chuyển hóa vật chất

GV: Trịnh Thanh Hà
Lớp: 10A5
2

CHƯƠNG III
CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Hãy nêu một số
hoạt động có sử
dụng năng lượng ?
4
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Nâng vật nặng
Chạy bộ

1. Khái niệm năng lượng:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
- Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công.
Năng lượng tồn tại ở những
trạng thái nào?
6
THẾ NĂNG
ĐỘNG NĂNG
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng:

1. Khái niệm năng lượng:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Trạng thái của năng lượng:
+ Thế năng : Là loại năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.
+ Động năng : Là dạng năng lượng sẵn sàng sinh công.
+ -
+ -
+ -
?
Hãy cho biết đâu là thế năng, đâu là động năng trong các quá trình sau:
- Cơ năng:
- Hóa năng:
O-O
O O
Liên kết giữa các nguyên tử
Cắt đứt liên kết hóa học
- Điện năng:
+ -
+ -
+
Điện tĩnh
Điện động
Thế năng
Thế năng
Thế năng
Động năng
Động năng
Động năng
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
ĐỘNG NĂNG
ĐỘNG NĂNG
THẾ NĂNG
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng
Hãy nêu sự biến đổi về trạng thái năng lượng hình trên?
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
ĐỘNG NĂNG
THẾ NĂNG
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng:
Hãy kể các dạng năng lượng
mà em biết?
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
NĂNG
LƯỢNG
GIÓ
NĂNG
LƯỢNG
MẶT TRỜI
NĂNG LƯỢNG NƯỚC
DỰA VÀO NGUỒN CUNG CẤP NĂNG LƯỢNG CÓ CÁC DẠNG NL SAU
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
Trong tế bào
năng lượng tồn tại
ở những dạng nào?
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
2. Các dạng năng lượng trong tế bào:
- Năng lượng trong tế bào tồn tại dưới nhiều dạng như: hoá năng, nhiệt năng, điện năng...trong đó năng lượng chủ yếu trong tế bào là hoá năng.
Nhiệt năng:
370C
* Phương trình tổng quát của hô hấp tế bào:
C6H12O6+ 6 O2 6 CO2+ 6 H2O + NL ( ATP+ nhiệt )
CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
+ +
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
- -
Màng sinh chất
Sự chênh lệch nồng độ các ion trái dấu
DÒNG ĐIỆN SINH HỌC
CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Điện năng:
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Liên kết giữa các
nguyên tử
Cắt đứt
liên kết hóa học
Hoá năng:
GLUCOZO
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Quá trình quang hợp ở cây xanh
Mặt trời
CHẤT HỮU CƠ
Quang năng
QUANG HỢP
(HÓA NĂNG)
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
a. Cấu trúc ATP:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Ba nhóm phốtphat
Đường
ribôzơ
Bazơ nitơ
Adenin
MÔ HÌNH CẤU TRÚC PHÂN TỬ ATP
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
a. Cấu trúc ATP:
ATP gồm 3 thành phần: + bazơ Ađênin
+ đường ribôzơ
+ 3 nhóm photphat
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng
2. Các dạng năng lượng trong tế bào
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Ba nhóm phốtphat
Đường
ribôzơ
Bazơ nitơ
Adenin
Liên kết cao năng
MÔ HÌNH CẤU TRÚC PHÂN TỬ ATP
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
a. Cấu trúc ATP:
ATP gồm 3 thành phần: bazơ Ađênin, đường ribôzơ và 3 nhóm photphat.
- ATP là hợp chất cao năng vì liên kết giữa 2 nhóm phôtphát cuối cùng trong ATP dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng.
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
a. Cấu tạo ATP:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
b. Quá trình truyền năng lượng:
E
ATP
ADP
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
b. Quá trình truyền năng lượng:
E
ATP
ADP
b. Quá trình truyền năng lượng:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
E
ATP
ADP
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
b. Quá trình truyền năng lượng:
E
ATP
ADP
b. Quá trình truyền năng lượng:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
b. Quá trình truyền năng lượng:
ATP truyền năng lượng cho các hợp chất khác thông qua chuyển nhóm phốt phát cuối cùng cho các chất đó để trở
thành ADP và ngay lập tức ADP lại được gắn thêm nhóm
phốt phát để trở thành ATP.
ATP
- Pi
ADP + 7,3 kcal
+Pi
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
c. Chức năng của ATP:
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
c. Chức năng của ATP:
Tổng hợp nên các
chất hóa học cần
thiết cho tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
c. Chức năng của ATP:
Vận chuyển các chất
qua MSC ( đặc biệt là
vận chuyển chủ động).
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
c. Chức năng của ATP:
- Sinh công cơ học.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I- NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
1. Khái niệm năng lượng.
2. Các dạng năng lượng trong tế bào.
3. ATP- đồng tiền năng lượng của tế bào.
Prôtêin
(thức ăn)
axit amin
máu
Tế bào
ATP + SP thải
Tích trữ
CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Thế nào là chuyển hóa
vật chất?
(Prôtêin)
Cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
I. NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG TRONG TẾ BÀO
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
- Chuyển hoá vật chất: Là tập hợp các phản ứng hoá sinh xảy ra bên trong tế bào .
- Gồm 2 mặt: đồng hoá và dị hoá
2. Bản chất chuyển hóa vật chất:
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Prôtêin thức ăn
Axit amin
Máu (aa)
ATP + SP thải
Tế bào
Tích trữ
(Prôtêin)
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
2. Bản chất chuyển hóa vật chất:
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
- Là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản.
- Là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản.
2. Bản chất chuyển hóa vật chất:
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Khái niệm
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
ATP
NL từ quá trình dị hóa
NL dùng cho quá trình đồng hóa và các hoạt động sống khác của tế bào.
E
E
2. Bản chất chuyển hóa vật chất:
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Đồng hóa và dị hóa có
mối quan hệ như thế nào?

- Là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản.
- Là quá trình tích lũy
năng lượng.
- Quá trình đồng hóa cung cấp vật chất cho quá trình dị hóa sử dụng.
- Là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản hơn.
- Là quá trình giải phóng năng lượng.
- Quá trình dị hóa cung cấp năng lượng cho quá trình đồng hóa và mọi hoạt động sống khác.
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
2. Bản chất chuyển hóa vật chất:
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Khái niệm
Đặc điểm
II. CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
1. Khái niệm:
2. Bản chất chuyển hóa vật chất:
3. Vai trò:
Giúp cho tế bào thực hiện được các đặc tính đặc trưng
khác của sự sống như sinh trưởng, phát triển, cảm ứng
và sinh sản.
- Chuyển hóa vật chất luôn kèm theo chuyển hóa năng lượng.
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
CỦNG CỐ
Câu 1: Điều gì xảy ra khi chúng ta ăn nhiều mà hoạt động ít? Khi chúng ta vận động nhiều mà ăn uống không đủ chất dinh dưỡng?
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
CỦNG CỐ
Câu 2: Em hãy giải thích hiện tượng các con đom đóm đực phát sáng giống như ánh sáng điện vào buổi tối mùa hè?
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Enzim Luciferaza phân giải Pr Luciferin thành ánh sáng lạnh, nhấp nháy.
44
CỦNG CỐ
2
3
4
5
6
7
8
9
Gồm 7 từ: Năng lượng tích lũy trong các hợp chất hữu cơ ở cơ thể sinh vật?
Gồm 8 từ:
Năng lượng sẵn sàng sinh công?
Gồm 9 từ:
Năng lượng của ánh sáng?
Gồm 6 từ:
Bào quan trong tế bào thực vật biến đổi từ quang năng thành hóa năng?
Gồm7 từ: Kiểu dinh dưỡng tự tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ của sinh vật?
Gồm 8 từ:
Một quá trình xảy ra ở lá để biến đổi từ quang năng sang hóa năng
Gồm 9 từ:
Năng lượng tỏa ra dưới dạng nhiệt?
Gồm 7 từ:
Năng lượng ở trạng thái tiềm ẩn?
1
Gồm 6 từ: Một loại bazơ nitơ tham gia trong thành phần của phân tử ATP?
Câu 3:Thành phần cấu tạo của một phân tử ATP gồm:
A. Bazơ nitơ ađênin, đường đêôxyribôzơ, 2 nhóm phôtphat.
B. Bazơ nitơ ađênin, đường ribôzơ, 2 nhóm phôtphat.
C. Bazơ nitơ ađênin, đường ribôzơ, 3 nhóm phôtphat.
D. Bazơ nitơ ađênin, đường đêôxyribôzơ, 3 nhóm phôtphat.
CỦNG CỐ
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Câu 4: ATP truyền năng lượng cho các hợp chất khác bằng cách:
A. Chuyển nhóm phôtphat cuối cùng đồng thời tự phân hủy để cung cấp tối đa năng lượng cho các hợp chất khác.
B. Chuyển nhóm phôtphat cuối cùng để trở thành ADP và tích lũy năng lượng để trở thành ATP.
C. Chuyển nhóm phôtphat cuối cùng để trở thành ADP, rồi lại gắn ngay nhóm phôtphat để trở thành ATP.
D. ATP tự phân hủy để giải phóng năng lượng cung cấp cho các hợp chất khác.
CỦNG CỐ
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Câu 5: Câu nào không đúng khi nói về chuyển hóa vật chất trong tế bào?

A. Chuyển hóa vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hóa xảy ra bên trong tế bào.
B. Chuyển hóa vật chất bao gồm 2 mặt: đồng hóa và dị hóa.
C. Chuyển hóa vật chất chỉ diễn ra khi tế bào đang sinh trưởng.
D. Chuyển hóa vật chất luôn kèm theo chuyển hóa năng lượng.
CỦNG CỐ
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
Câu 6: Dạng năng lượng chủ yếu của tế bào là:

A. Nhiệt năng giúp sưởi ấm tế bào cũng như cơ thể.
B. Năng lượng tiềm ẩn trong các liên kết hóa học.
C. Điện năng giúp tế bào thực hiện các hoạt động sinh lí
luôn diễn ra.
D. Động năng giúp tế bào trao đổi chất.
CỦNG CỐ
Bài 13: KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học bài cũ và trả lời câu hỏi cuối SGK.
- Soạn trước bài 14: “Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất”.
- Bài tập: Tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh bột nhưng lại không tiêu hóa được xellulozơ?
CHÚC CÁC THẦY CÔ SỨC KHOẺ !
CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT !