Bài 13. Chỉ từ

VIỆT NAM
VÔ ĐỊCH
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
MÔN NGỮ VĂN LỚP 6@3
GIÁO VIÊN: NGUYỄN VĂN TRÃI
TRƯỜNG THCS NGUYỄN VĂN QUY
CHÂU THÀNH – HẬU GIANG
KIỂM TRA BÀI CŨ
a. Xác định thành phần chủ ngữ và vị ngữ?
b.Phân tích cấu tạo của chủ ngữ trong câu dưới đây?
Chủ ngữ
Vị ngữ
?
(Lượng từ)
(Danh từ)
CHỈ TỪ
I. CHỈ TỪ LÀ GÌ?
1. Các từ in đậm trong câu sau bổ xung ý nghĩa cho từ nào?
Tiết 57
EM BÉ THÔNG MINH
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng …
(Em bé thông minh)
nọ
Ông vua
Viên quan
ấy
kia
Làng
nọ
Nhà
Khi thêm các từ: nọ, ấy, kia thì nghĩa của các cụm từ đã được cụ thể hóa, xác định một cách rõ ràng trong không gian.
2. So sánh các từ và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa của từ in đậm.
3. Nghĩa của từ ấy, nọ trong câu sau có điểm nào giống và khác trường hợp đã phân tích?
Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ. (Sự tích Hồ Gươm)
* Giống nhau:
Cùng xác định vị trí của sự vật
* Khác nhau:
* C1: Định vị trong không gian.
* C2: Định vị trong thời gian.
GHI NHỚ: SGK/ 137
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
này, kia, đấy, đó, ấy…
(Nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác)
Em hãy tìm những chỉ từ thích hợp để trả lời cho câu hỏi “Em thích lẵng hoa nào?”
?
CHỈ TỪ
II. HOẠT ĐỘNG CỦA
CHỈ TỪ TRONG CÂU
Chỉ từ đảm nhiệm chức vụ:
1. Chỉ từ làm phụ ngữ sau của danh từ.
2. Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ của chúng trong câu?
a. Đó là điều chắc chắn
CN
VN
b. Từ đấy, nước ta

chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày …
TN
Ngoài việc làm phụ ngữ sau danh từ theo em chỉ từ còn đảm nhiệm chức vụ gì?
@. Chỉ từ làm chủ ngữ và trạng ngữ trong câu.
GHI NHỚ: SGK/ 137
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm danh từ. Ngoài ra, chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1:
Tìm chỉ từ trong những câu sau. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy?
a.Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên Vương.
Bánh chưng, bánh giầy
ấy
Định vị sự vật trong không gian
Ý nghĩa
Chức vụ
Làm phụ ngữ trong cụm danh từ
b.Đấy vàng, đây cũng đồng đen

Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ
Đấy
Đấy
đây
đây
Định vị sự vật trong không gian
Ý nghĩa
Chức vụ
Làm chủ ngữ trong câu.
c. Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
( Con Rồng, cháu tiên )
Nay
Định vị sự vật trong thời gian
Ý nghĩa
Chức vụ
Làm trạng ngữ trong câu.
đ. Từ đó, nhuệ khí của nghĩa quân Lam Sơn ngày một tăng.
đó
Định vị sự vật trong thời gian
Ý nghĩa
Chức vụ
Làm trạng ngữ trong câu.
Thay các từ in đậm bằng những từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy?
Bài tập 2:
a. Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc ( Sóc Sơn ). Đến , một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời. ( Theo Thánh Gióng )
chân núi Sóc
đó
b. Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị về sau gọi là làng Cháy. ( Theo Thánh Gióng )
lửa thiêu cháy
ấy
Có thể thay các chỉ từ trong đoạn văn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.
Bài tập 3:
Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
( Thạch Sanh )
Chỉ từ ở bài tập 3 không thể thay thế. Điều này cho ta thấy chỉ từ có vai trò rất quan trọng, chúng có thể chỉ ra những sự vật thời điểm khó gọi thành tên, giúp người nghe, người đọc định vị các sự vật thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay dòng thời gian vô tận.
CHỈ TỪ
IV: C?NG C?
1* Thế nào là CHỈ TỪ?

2* Chức năng của CHỈ TỪ trong câu như thế nào?
CHỈ TỪ
V: D?N Dề
* Về nhà học bài
* Xem bài tiếp theo
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ MẠNH KHỎE
CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT