Bài 13. Chỉ từ

Trường thcs ngọc lâm
Năm học: 2007 - 2008
Cấu tạo của cụm danh từ:
Tiết 57
+ Các từ được in đỏ trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng [?]
So sánh các từ và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa của các từ gạch chân: + ông vua / ông vua nọ + làng / làng ấy + nhà / nhà nọ
? Mở rộng danh từ thành một cụm danh từ và xác định vị trí của sự vật trong không gian
 Em hãy so sánh để tìm ra sự giống, khác nhau của các từ ?ấy?, ?nọ? trong 2 ví dụ trên. Thảo luận nhóm: 4 bạn Thời gian 2 phút Trình bày kết quả thảo luận ra bảng phụ
- Giống: Cùng xác định vị trí của sự vật
- Khác:
+ nọ, ấy (1): Định vị trong không gian
+ nọ, ấy (2): Định vị trong thời gian
(1) Ông vua nọ (2) đêm nọ
Viên quan ấy hồi ấy

Chỉ từ là những từ để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Quan sát các bức tranh sau rồi đặt một câu tương ứng có sử dụng chỉ từ.
Thảo luận : bốn nhóm học sinh
Thời gian: 1 phút
Hình thức : Viết ra bảng phụ

Phân tích ngữ pháp các ví dụ sau:a, Viên quan ấy đã đi nhiều nơi?
b, Đó là một ông vua tốt.
c, Hồi ấy, em bé thông minh đã giải được câu đố.
/
/
/
CN
CN
CN
VN
VN
VN
TN
Tìm chỉ từ và xác định chức vụ của chúng trong các câu trên?
Bài tập nhanh:
Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi?
Tìm chỉ từ?
Xác định ý nghĩa và chức vụ ngữ pháp?
- ý nghĩa: Định vị sự vật trong thời gian
- Chức vụ ngữ pháp: Làm trạng ngữ
Tìm chỉ từ và Đánh dấu vào câu trả lời đúng nhất của chỉ từ
a, Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế trời đất cùng Tiên Vương.
- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong thời gian
+ Định vị sự vật trong không gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm chủ ngữ
+ Làm phụ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
b, Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ
- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong thời gian
+ Định vị sự vật trong không gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm chủ ngữ
+ Làm phụ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
Tìm chỉ từ và đánh dấu vào câu mà em cho là đúng nhất.

Thay cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy?a, Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.b, Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
Thảo luận nhóm
+ Thời gian: 2 phút
+ 4 bạn/ 1 nhóm
+ Trình bày kết quả ra giấy
Thay từ:
Chân núi Sóc ? đấy, đó
Làng bị lửa thiêu cháy ? làng đó, làng ấy
Viết đoạn văn (khoảng 5 câu), nội dung tự chọn, trong đó có sử dụng chỉ từ. Gạch chân các chỉ từ đó.
Yêu cầu: - Học sinh làm ra giấy - Thời gian: 5 phút

Hướng dẫn về nhà:
- Làm bài tập trong vở bài tập- Học kĩ bài: Chỉ từ- Chuẩn bị bài: Kể chuyện tưởng tượng
Trân trọng cám ơn!