Bài 13. Chỉ từ

Ngữ văn 6

Tiết 58
chỉ từ


Người thực hiện: Nguyễn Thị Thuý
Đơn vị: Trường THCS Danh Thắng- Hiệp Hoà- Bắc Giang
Kiểm tra bài cũ
1)Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng.
(Em bé thông minh)
2) Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
(Sự tích Hồ Gươm)

Thế nào là số từ, lượng từ?
Những tổ hợp từ in đậm trong những đoạn văn dưới đây có phải là cụm danh từ không?
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)













1) Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng.
(Em bé thông minh)
2) Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
(Sự tích Hồ Gươm)


Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
*Bài tập: Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây.
a) Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù
phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa,
song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
( Hồ Chí Minh)
b) Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi
và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu
1-Nơi đây nhiều người qua lại.
Từ lúc tôi mặc cái áo mới này.
2- việc này mà không lo ngay.
- Nhờ cụ ấy.
-.xin dâng cả mảnh vườn này

Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong không
gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm
danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1













Ví dụ
1) Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng.
(Em bé thông minh)
2) Cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn
( Hồ Chí Minh)
3) Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)

Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong không gian
và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm
danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
*Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý
nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
1- Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
- Chỉ từ: Đấy, đây
-ý nghĩa: xác định vị trí của sự vật trong không gian
- Chức vụ: chỉ từ làm chủ ngữ trong câu
2- Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa
năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các
phương.
( Con Rồng cháu Tiên)

- Chỉ từ: Nay
- ý nghĩa: xác định vị trí của sự vật trong thời gian
- Chức vụ: chỉ từ làm trạng ngữ trong câu
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
Thay những cụm từ in đậm bằng những chỉ
từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy?
Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau
chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc(Sóc Sơn).
Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên
đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ
từ bay lên trời.
b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu
cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về
sau gọi là làng Cháy.
( Theo Thánh Gióng)

Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
3- Bài tập 3
*Có thể thay các chỉ từ trong đoạn văn bằng
những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận
xét về tác dụng của chỉ từ.
Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con
hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm
đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một
mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì
cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
( Thạch Sanh)
*Không thể thay các chỉ từ trong đoạn văn trên
bằng một từ hoặc cụm từ nào khác.
*Tác dụng của chỉ từ:
Chỉ từ có vai trò quan trọng trong câu. Chúng có thể
chỉ ra những sự vật, những thời điểm khó gọi thành
tên, giúp người nghe, người đọc định vị các sự vật,
thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay trong dòng thời
gian vô tận.
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
3- Bài tập 3
Trò chơi học tập
1
2
3
4
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
3- Bài tập 3
Đặt câu có chỉ từ này làm phụ
ngữ của cụm danh từ
2
3
4
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
3- Bài tập 3
Đặt câu có chỉ từ đó làm chủ ngữ
1
3
4
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
3- Bài tập 3
Đặt câu có chỉ từ đấy làm trạng ngữ
1
2
4
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
3- Bài tập 3
Đặt câu có chỉ từ kia và cho biết nó giữ chức vụ gì trong câu?
1
2
3
Tiết 57: Chỉ từ
I- Bài học
1- Chỉ từ là gì?
a. Ví dụ
b. Nhận xét
- Những từ dùng để trỏ vào sự vật
-xác định vị trí của sự vật trong
không gian và thời gian
c. Ghi nhớ (SGK)
2- Hoạt động của chỉ từ trong câu.
-Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ
-Chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc
trạng ngữ trong câu
II- Luyện tập
1- Bài tập 1
2- Bài tập 2
3- Bài tập 3
Viết đoạn văn ngắn từ 3 đến 5 câu trong đó có
dùng chỉ từ.
Chủ nhật tuần trước em cùng gia đình đi
chơi ở công viên Thủ Lệ. Quả thật, đó là một nơi
mà trẻ em nào cũng thích. Bố mẹ cho em thăm
các khu trong công viên Đến khi phải ra về rồi
em vẫn còn tiếc. Có lẽ em sẽ không bao giờ quên
nơi ấy.
Bài tập về nhà
- Học thuộc lòng những phần ghi nhớ
Hoàn thành tất cả các bài tập vào vở bài tập
- Xem trước bài: Động từ