Bài 13. Chỉ từ

Giáo viên giảng dạy:Nguyễn Thị Hải Yến
Tổ Văn-Sử
Trường THCS Tiên Cát
Nhiệt liệt chào mừng hội thi giáo viên giỏi thành phố Việt Trì năm học 2008-2009
Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Số từ là gì ? Em hãy cho ví dụ?
Trả lời : Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật . Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ . Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ






Trả lời :
- Số từ chỉ số lượng hoặc thứ tự của sự vật.
Ví dụ: một, hai , nhất.....
- Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
Ví dụ: cả, tất cả, mọi, các....
Câu hỏi 2: Số từ và lượng từ khác nhau ở điểm nào ?


Kiểm tra bài cũ
Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi . Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người .Đã mất công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng [.].
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học
nọ
ông vua
ấy
viên quan
kia
nọ
làng
nhà
*Nhận xét
Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học
nọ
ông vua
ấy
viên quan
kia
làng
nọ
nhà
Những từ được bổ nghĩa thuộc từ loại Danh từ
*Nhận xét:
?
?
Những từ bổ nghĩa thêm vào danh từ tạo thành cụm danh từ


Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học
-ông vua / ông vua nọ
-viên quan / viên quan ấy
-làng / làng kia
-nhà /nhà nọ

?
ấy,đó,nọ ,kia
dùng để trỏ vào sự vật

?
?
chỉ từ
"Hồi ấy,ở Thanh Hoá,có một người đánh cá tên là Lê Thận.Một đêm nọ,Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ".
(Sự tích Hồ Gươm)
xác định vị trí của sự vật trong thời gian
ấy
hồi
nọ
đêm
?
xác định vị trí của sự vật trong không gian nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác
?
xác định vị trí
sự vật trong
không gian
xác định vị trí
sự vật trong
thời gian
Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học

?
ấy,đó,nọ kia
dùng để trỏ vào sự vật , định vị sự vật trong không gian nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác
?
?
chỉ từ

?
dùng để trỏ vào sự vật xác định vị trí của sự vật trong thời gian

*Ghi nhớ1
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật,nhằm xác định vị trí của sự vật trong
không gian hoặc thời gian.

Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học











Bài tập vận dụng
Điền chỉ từ vào chỗ trống

" Mùa hè năm. , lớp tôi tổ chức thăm quan công viên Nước Hồ Tây.
là một kỉ niệm tuyệt vời. Vì các bạn trẻ, ai đã đến thăm, chơi công viên. một
lần đều khó có thể quên"
nay
Đó
ấy
Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học

?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
a. ông vua nọ
b. Viên quan ấy
c. làng kia
d. nhà nọ
-Làm phụ ngữ sau của cụm danh từ
n?
quan
kia
n?
l�ng
cha con
m?t
*Mô hình cụm danh từ
vua
ông
vua
nhà
nọ
viên
quan
ấy
làng
kia
nọ
Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học

?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
-Làm phụ ngữ sau của cụm danh từ
" Cuộc chống Mĩ cứu nước của

nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi

sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng

lợi ho�n to�n.

Đó l� một điều chắc chắn."
(Hồ Chí Minh)
b) Từ đấy ,nước ta chăm nghề trồng trọt,

chăn nuôi v� có tục ng�y Tết l�m bánh

chưng,bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)
Chủ ngữ
Trạng ngữ
-Làm chủ ngữ
-Làm trạng ngữ
Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học
?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
-Làm phụ ngữ sau của cụm danh từ
-Làm chủ ngữ
-Làm trạng ngữ

*Ghi nhớ2
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm danh từ.Ngoài ra,chỉ từ còn có thể làm chủ
ngữ hoặc trạng ngữ trong câu

Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học
?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
Bài tập vận dụng
Những bông hoa ... rất đẹp
chỉ từ làm phụ ngữ
này
... là chỗ ở của tôi
Đây
chỉ từ làm vị ngữ
Từ ... oán nặng,thù sâu...
đó
chỉ từ làm trạng ngữ
Tiết 57: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I.Bài học
?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
chỉ từ làm phụ ngữ
chỉ từ làm chủ ngữ
"Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá.Bởi vì nếu nói được với mẹ tôi sẽ nói
rằng: "Không phải con đâu .Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy."

(Bức tranh của em gái tôi)
Bài tập vận dụng
Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học
?
?
?

?
II. Luyện tập


* Chỉ từ là

A. Những từ dùng để gọi tên sự vật

B. Những từ chỉ hoạt động trạng thái, tính chất

Những từ trỏ v�o sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong

không gian hoặc thời gian

D. Cả ba dáp án trên

Lựa chọn đáp án đúng

Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học







* Trong câu chỉ từ thường có vị trí ?

A. Đứng sau danh từ

B. Đứng trước danh từ

C. Có khi đứng trước hoặc có khi đứng sau danh từ

D. Tất cả A,B,C đều đúng








II. Luyện tập

Lựa chọn đáp án đúng

Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học







* Dòng nào sau đây có chứa các chỉ từ ?

A . Rất,hơi,quá,lắm

B. Này,nay,nãy,ấy,kia,nọ,đây,đấy

C. Đã,sẽ,đang,cũng,vẫn,hãy,chớ,đừng

D. Các,những,mọi,tất cả









II. Luyện tập

Lựa chọn đáp án đúng

Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học
?
?
?

?
II. Luyện tập


a)Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu,rất vừa ý,bèn gọi lên hỏi.Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại.Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời ,Đất cùng Tiên Vương.
(Bánh chưng,bánh giầy)

- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong không gian
+ Định vị sự vật trong thời gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm phụ ngữ
+ Làm chủ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
Bài 1(138) Tìm chỉ từ trong những câu sau đây.Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy?


Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học
?
?

II. Luyện tập


b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí,đây sen Tây Hồ
(Ca dao)

- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong không gian
+ Định vị sự vật trong thời gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm phụ ngữ
+ Làm chủ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
Bài 1(138) Tìm chỉ từ trong những câu sau đây.Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy?


Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học
?
?
?

?
II. Luyện tập


c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển,nàng đưa năm mươi con lên núi,chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng cháu Tiên)

- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong không gian
+ Định vị sự vật trong thời gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm phụ ngữ
+ Làm chủ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
Bài 1(138) Tìm chỉ từ trong những câu sau đây.Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy?


Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học
?
?
?

?
II. Luyện tập


d)Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)

- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong không gian
+ Định vị sự vật trong thời gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm phụ ngữ
+ Làm chủ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
Bài 1(138) Tìm chỉ từ trong những câu sau đây.Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy?


Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học
?
?
?

?
II. Luyện tập
a)Giặc tan vỡ.Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn,tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc(Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc,môt mình một ngựa,tráng sĩ lên đỉnh núi ,cởi giáp sắt bỏ lại,rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời
(Theo Thánh Gióng)
*Trả lời
chân núi Sóc
= đấy(đó)
Bài 2(138) Thay các cụm từ in đâm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy?

Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học
?
?
?

?
II. Luyện tập
b)Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa,lửa đã thiêu cháy một làng ,cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng cháy
(Theo Thánh Gióng)
*Trả lời
bị lửa thiêu cháy
= ấy(đó)
Bài 2(138) Thay các cụm từ in đâm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy?

Tiết 57: chỉ từ

I.Bài học














II. Luyện tập
Bài 4: Viết một đoạn văn ngắn từ 3 đến năm câu trong đó có sử dụng chỉ từ


*Chỉ từ là gì?
*Hoạt động của chỉ từ trong câu như thế nào?
Củng cố

*Ghi nhớ1
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật,nhằm xác định vị trí của sự vật trong
không gian hoặc thời gian.


*Ghi nhớ2
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm danh từ.Ngoài ra,chỉ từ còn có thể làm chủ
ngữ hoặc trạng ngữ trong câu

- Làm bài tập trong vở bài tập.
- Học bài làm bài tập 3(139)
- Đọc trước bài " Luyện tập kể chuyện tưởng tượng".
Dặn dò
Trân trọng cám ơn!