Bài 13. Chỉ từ

GV: Bùi Thị Thanh
Hội Thi Giáo Viên Giỏi Huyện Cai Lậy
2008 - 2009
Trường THCS Tân Phong
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Từ đầu năm đến nay, em đã học được những thể loại nào của VHDG?
Đáp: Các thể loại: Truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười...

1) Các từ in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?
Ngày xưa, có một ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu, quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người .........
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng[...]
( Em bé thông minh”)
DT
DT
DT
DT
-> trỏ vào sự vật
2. So sánh các từ và các cụm từ sau, từ đó rút ra nghĩa của các từ in đậm:
ông vua / ông vua nọ;
viên quan / viên quan ấy;
làng / làng kia;
nhà / nhà nọ.
-> xác định vị trí của sự vật trong không gian.
3) So sánh hai cặp từ sau:
viên quan ấy / hồi ấy
nhà nọ / đêm nọ

xác định vị trí của sự vật trong không gian
xác định vị trí của sự vật trong thời gian
}
Xác định vị trí s.vật
1) Trong các câu dưới đây, chỉ từ đảm nhiệm chức vụ gì?
Ngày xưa, có một ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu, quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người .........
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng[...]

DT
DT
DT
DT
-> làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ
   2) Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây, xác định chức vụ của chúng.
a) Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia.
b)Ta cố gắng sẽ thành công. Đó là một điều chắc chắn.
c)  Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày tết làm bánh chưng, bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)


PN
CN
TN
Trò chơi
Số 1
Số 2
Số 3
Số 4
Ngôi sao may mắn
Bài 1:
hai thứ bánh ấy:
Định vị sự vật trong không gian;

Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.

b) đấy , đây :
-
Định vị sự vật trong không gian;

- Làm chủ ngữ .

c) nay :
Định vị sự vật trong thời gian;

Làm trạng ngữ .

d) đó :
Định vị sự vật trong thời gian;

Làm trạng ngữ .

Bài 2: thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy:
a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời. (Theo Thánh Gióng)
b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy. (Theo Thánh Gióng)
Giải: a) Đến chân núi Sóc = Đến đấy
b) làng bị lửa thiêu cháy = làng ấy

-> cần viết như vậy để tránh lặp từ.
Bài 3: Có thể thay các chỉ từ trong đoạn văn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Nhận xét về tác dụng của chỉ từ.
Năm ấy đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chụi khó thay anh, đến sáng thì về.
(Thạch Sanh)

Giải: không thay được -> chỉ từ có vai trò rất quan trọng. Chúng có thể chỉ ra những sự vật, thời điểm khó gọi thành tên......
Công việc về nhà:
Học: Nắm được ý nghĩa và công dụng của chỉ từ. Biết cách vận dụng chỉ từ khi nói và viết.


Soạn: Bài “Luyện tập kể chuyện tưởng tượng”:
+ Xem lại cách làm bài kể chuyện tưởng tượng.
+ Đọc kĩ đề bài luyện tập ở sgk trang 139, tìm hiểu đề, lập ý , lập dàn bài cho các đề đó .
Em hãy điền những từ thích hợp vào những chỗ trống trong câu sau:
Chỉ từ là những từ dùng
để...................
nhằm xác định ............của sự vật trong ....................................
trỏ vào sự vật
vị trí
không gian hoặc thời gian
Chỉ từ có thể đảm nhiệm các chức vụ như:
A. Làm phụ ngữ sau cho cụm danh từ
B. Làm chủ ngữ cho câu.
C. Làm trạng ngữ cho câu.
D. Tất cả đều đúng
CHÚC MỪNG BẠN
BẠN ĐÃ CHỌN ĐƯỢC NGÔI SAO MAY MẮN
QUÀ TẶNG CỦA BẠN LÀ MỘT TRÀNG PHÁO TAY
Em hãy tìm các chỉ từ trong câu tục ngữ sau, xác định chức vụ của các chỉ từ đó.
Đứng núi này, trông núi nọ.
PN
PN