Bài 13. Chỉ từ

Kiểm tra bài cũ:
Xác định số từ, lượng từ trong các câu thơ sau:

a, “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.”
(Tục ngữ)

b, “Chào các em, những đồng chí của tương lai
Mang mũ rơm đi học đường dài”
(Tố Hữu)

Đáp án
S? t? l� nh?ng t? ch? s? lu?ng v� th? t? c?a s? v?t. Khi bi?u th? s? lu?ng c?a s? v?t, s? t? thu?ng d?ng tru?c danh t?. Khi bi?u th? th? t?, s? t? d?ng sau danh t?.
Lu?ng t? l� nh?ng t? ch? lu?ng ít hay nhi?u c?a s? v?t.
a, "Nh?t nu?c, nhì ph�n, tam c?n, t? gi?ng."
ST ST ST ST
(T?c ng?)
b, "Ch�o c�c em, nh?ng d?ng chí c?a tuong lai
LT LT
Mang mu rom di h?c du?ng d�i".
(T? H?u)

TUẦN: 15
TIẾT : 57
CHỈ TỪ
I/ Bài học:
1/Khái niệm:

Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi.Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái ăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng . . .
ông vua nọ cánh đồng làng kia
viên quan ấy cha con nhà nọ
* Ng? li?u 1 (SGK-T137)
"Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng [.]"
ô�ng vua nọ
viên quan ấy
cha con nhà nọ
ông vua nọ cánh đồng làng kia
viên quan ấy cha con nhà nọ
Các từ : ấy, nọ, kia chỉ từ
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
Em hiểu thế nào là chỉ từ?
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
CHỈ TỪ
I/ Bài học:
1/ Khái niệm:
Tuần: 15 Tiết : 57
2/ Tác dụng:


- viên quan / viên quan
- cha con / cha con nhà
Nghĩa chưa cụ thể thiếu tính xác định.
Nghĩa cụ thể hơn, xác định vị trí sự vật trong không gian.
So sánh các từ và cụm từ sau:
ấy
nọ
Danh từ
cụm DT
Hồi , ở Thanh Hóa có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm ,Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
( Sự tích Hồ Gươm )
ấy
nọ
So sánh các cụm từ sau đây :
- hồi ấy / - viên quan ấy
- đêm nọ / - cha con nhà nọ
*Giống nhau: Chỉ từ ấy,nọ cùng xác định vị trí sự vật
*Khác nhau:
- Xác định vị trí sự vật trong thời gian (hồi ấy, đêm nọ)
- Xác định vị trí sự vật trong không gian (viên quan ấy, cha con nhà nọ)
Xác định vị trí (định vị) sự vật trong không gian hoặc thời gian.
I/ BÀI HỌC:
1/ Khái niệm:

CHỈ TỪ
Chỉ từ: là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2/Tác dụng: Xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Tuần: 15 Tiết : 57
Chọn các từ sau:( )điền vào chỗ trống cho thích hợp
a/ Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta . . . trâu . . . ai mà quản công
b/ Cô . . . cắt cỏ bên sông
Có muốn ăn nhãn thì lồng sang . . .





@ Bài tập nhanh
đây
kia
đấy
đây
I/ BÀI HỌC:
1/ Khái niệm:
II/ Hoạt đọ�ng của chỉ từ trong câu:
CHỈ TỪ
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
Ví dụ: Này, kia, ấy, nọ . . .
2/ Tác dụng: Xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Tuần: 15 Tiết : 57
hai cha con nhà nọ
Pt T T ps
Một hôm, viên quan đi qua
, chợt thấy bên vệ đường có
đang làm ruộng . . .
hai cha
con nhà nọ
làng kia
một cánh đồng
Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
một cánh đồng làng kia
Pt T T ps
a/ Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
là điều chắ�c chắn.
//
CN VN
Làm chủ ngữ
Đó
b/ Từ đấy nước ta chăm nghề trồng trọt,chăn
nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng bánh giầy.
//
TRn CN VN
Làm trạng ngữ
Từ đấy nước ta chăm nghề trồng trọt,chăn
nuôi và có tục ngày tết làm bánh chưng bánh giầy.
//
TRn CN VN
Đó là điều chắ�c chắn.
//
CN VN
hai cha con nhà nọ
Pt T T ps
- Phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
- Chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
Chỉ từ giữ chức vụ gì trong câu?
CHỈ TỪ
I/ Bài học:
1/ Khái niệm:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
3/ Hoạt động của chỉ từ trong câu:
2/ Tác dụng: Xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian.
- Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
- Làm chủ ngữ hoă�c trạng ngữ trong câu.
Tuần: 15 Tiết : 57
Xem đoạn phim và chú ý lời thoại
Mày mang năm lượng này về trả cho lão ấy. Thay vì việc tao trả cho lão ấy hai trăm đồng thì tao trả hẳn cho hắn năm lượng vàng ...
Ai
Nhanh
Hơn
Tuần: 15 Tiết : 57
CHỈ TỪ
I/ Bài học:
1/ Khái niệm:
Chỉ tư:� Là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2/Tác dụng: Xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian.
3/ Hoạt động của chỉ từ trong câu:
- Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
- Làm chủ ngữ hoă�c trạng ngữ trong câu.
II/ Luyện tập:
a/. . . Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ
bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
b/
Đấy hoa thiên lí,đây sen TâyHồ.
c/ Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
d/ Từ đó nghĩa khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)
(Con Rồng cháu Tiên)
(Ca dao)
Bài tập 1: Tìm và xác định ý nghĩa, chức vụ ngữ pháp của chỉ từ.
Đấy vàng đây cũng đồng đen
Thảo luận nhóm
Bài tập 1(sgk ,trang 138)
ấy
a/ hai thứ bánh
_ Định vị sự vật trong không gian.
_ Phụ ngữ sau trong cụm danh từ
b/ vàng cũng đồng đen
hoa thiên lí, sen Tây Hồ.
Đấy
Đấy
đây
đây
_ Định vị sự vật trong không gian làm chủ ngữ
c/ ta đưa năm mươi con xuống biển . . .
Nay
_ Định vị sự vật trong thời gian làm trạng ngữ.
_ Định vị sự vật trong thời gian làm trạng ngữ
d/ Từ nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
đó
ĐÁP ÁN
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy .
a/ . . . tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
Thay bằng chỉ từ: Đấy, đó
b/ Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
Thay bằng chỉ từ: Đó, ấy
Cần viết như vậy để tránh lỗi lặp từ.
a/ Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến đấy, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
b/ Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.
Bài tập 3: Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.
Năm ấy đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
_ Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
Ô chữ gồm năm kí tự, đây là từ loại dùng để trỏ vào sự vật.
C
H
Ỉ
T
Ừ
ĐOÁN Ô CHỮ
ư2
Tác dụng của chỉ từ là:
a. Xác định vị trí sự vật trong thời gian
b. Xác định vị trí sự trong không gian
c. Cả a và b đều đúng.
d. Cả a và b đều sai.
Trắc nghiệm
a. Làm chủ ngữ
b. Làm trạng ngữ
c. Phụ ngữ sau trong cụm danh từ
d. Tất cả đều đúng.
Chỉ từ giữ chức vụ gì trong câu?
Trắc nghiệm
Dặn dò:
- Học kĩ nội dung bài học.
- Hoàn tất các bài tập vào vở.
- Tập viết đoạn văn ngắn có sử dụng chỉ từ.
- Chuẩn bị bài : Luyện tập kể chuyện tưởng tượng.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ GIÁM KHẢO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO !