Bài 13. Chỉ từ

PHÒNG GIÁO DỤC MỘC HÓA
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
TRƯỜNG TH&THCS THẠNH TRỊ
KÍNH CHÚC QUÝ THẦY CÔ ĐẠT ĐƯỢC NHIỀU THÀNH CÔNG TRONG SỰ NGHIỆP GIÁO DỤC
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Số từ là gì?Cần phân biệt số từ như thế nào?
Câu 2: Em hãy dựa vào vị trí trong cụm danh từ. Hãy xác định đâu là lượng từ?
Các hoàng tử
B. Canh b?n, canh nam
C. C? m?y v?n tu?ng linh
D. Cả A và C đều đúng
Tl:-Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ. Khi biểu thị thứ tự , số từ đứng sau danh từ.
-Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn gắn với ý nghĩa số lượng.
TUẦN: 15
TIẾT : 57
CHỈ TỪ
I. Chỉ từ là gì ?
1. Tìm hiểu các ví dụ
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi.Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái ăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng . . . (Em b� thơng minh)

Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi.Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái ăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng . . . (Em b� thơng minh)

? C�c t? g?ch ch�n ? ví d? tr�n b? Sung � nghia cho t? n�o?
N?
Ông vua
?y
Viên quan
Kia
Làng
N?
Nhà
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi.Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái ăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng . . . (Em b� thơng minh)
?: Các từ ông vua, viên quan, làng, nhà thuộc từ loại nào?
+ Thuộc từ loại danh từ.
?Vậy các từ : ấy, kia, nọ bổ sung ý nghĩa cho từ loại nào?
+ Bổ sung ý nghĩa cho danh từ
ô�ng vua nọ
viên quan ấy
cha con nhà nọ


- viên quan / viên quan
- Ơng vua / ơng vua
- l�ng / l�ng
- nh� / nh�
Nghĩa chưa cụ thể thiếu tính xác định.
Nghĩa cụ thể hơn, xác định vị trí sự vật trong không gian.
So sánh các từ và cụm từ sau:
ấy
nọ
Danh từ
cụm DT
kia
n?
Hồi , ở Thanh Hóa có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm ,Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
( Sự tích Hồ Gươm )
ấy
nọ
So sánh các cụm từ sau đây :
- hồi ấy / - viên quan ấy
- đêm nọ / - cha con nhà nọ
*Giống nhau: Chỉ từ ấy, nọ cùng xác định vị trí sự vật
*Khác nhau:
- Xác định vị trí sự vật trong thời gian (hồi ấy, đêm nọ)
- Xác định vị trí sự vật trong không gian (viên quan ấy, cha con nhà nọ)
Xác định vị trí (định vị) sự vật trong không gian hoặc thời gian.

CHỈ TỪ
Chỉ từ: là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nh?m xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian
Tuần: 15 Tiết : 57
V?y qua ph�n tích tr�n em hi?u nhu th? n�o l� ch? t??
I. Chỉ từ là gì
1. Tìm hiểu các ví dụ

CHỈ TỪ
Tuần: 15 Tiết : 57
2. Ghi nh?
I. Chỉ từ là gì
1. Tìm hiểu các ví dụ
? Chỉ từ: là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nh?m xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian
II. Ho?t d?ng c?a ch? t? trong c�u
1.Tìm hi?u c�c ví d?
hai cha con nhà nọ
Pt T T ps
Một hôm, viên quan đi qua
, chợt thấy bên vệ đường có
đang làm ruộng . . .
hai cha
con nhà nọ
làng kia
một cánh đồng
Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
một cánh đồng làng kia
Pt T T ps
CHỈ TỪ
II. Hoạt động của chỉ từ trong câu
1. Tìm hiểu các ví dụ
Tuần: 15 Tiết : 57
? Em hãy xác định cụm danh từ ở ví dụ trên và xác các thành phần của cụm từ đó?
a/Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
là điều chắ�c chắn.
//
CN VN
Làm chủ ngữ
Đĩ
Em hãy tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ của chúng trong câu?
b/ Từ đấy nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn
nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng bánh giầy.
//
TRn CN VN
Làm trạng ngữ
Từ đấy nước ta chăm nghề trồng trọt,chăn
nuôi và có tục ngày tết làm bánh chưng bánh giầy.
//
TRn CN VN
Đó là điều chắ�c chắn.
//
CN VN
hai cha con nhà nọ
Pt T T ps
- Phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
- Chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
Từ phân tích ví dụ trên em hãy cho biết Chæ töø giöõ chöùc vuï gì trong caâu?
CHỈ TỪ
I/ Bài học:
1/ Khái niệm:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
3/ Hoạt động của chỉ từ trong câu:
2/ Tác dụng: Xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian.
- Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
- Làm chủ ngữ hoă�c trạng ngữ trong câu.
Tuần: 15 Tiết : 57
Tuần: 15 Tiết : 57
CHỈ TỪ
I/ Bài học:
1/ Khái niệm:
Chỉ tư:� Là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2/Tác dụng: Xác định vị trí sự vật trong không gian hoặc thời gian.
3/ Hoạt động của chỉ từ trong câu:
- Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
- Làm chủ ngữ hoă�c trạng ngữ trong câu.
III/ Luyện tập:
a/. . . Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ
bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
b/
Đấy hoa thiên lí,đây sen TâyHồ.
c/ Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
d/ Từ đó nghĩa khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)
(Con Rồng cháu Tiên)
(Ca dao)
Bài tập 1: Tìm và xác định ý nghĩa, chức vụ ngữ pháp của chỉ từ.
Đấy vàng đây cũng đồng đen
Thảo luận nhóm (3`)
Bài tập 1(sgk ,trang 138)
ấy
a/ hai thứ bánh
_ Định vị sự vật trong không gian.
_ Phụ ngữ sau trong cụm danh từ
b/ vàng cũng đồng đen
hoa thiên lí, sen Tây Hồ.
Đấy
Đấy
đây
đây
_ Định vị sự vật trong không gian làm chủ ngữ
c/ ta đưa năm mươi con xuống biển . . .
Nay
_ Định vị sự vật trong thời gian làm trạng ngữ.
_ Định vị sự vật trong thời gian làm trạng ngữ
d/ Từ nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
đó
ĐÁP ÁN
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy .
a/ . . . tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
Thay bằng chỉ từ: Đấy, đó
b/ Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
Thay bằng chỉ từ: Đó, ấy
Cần viết như vậy để tránh lỗi lặp từ.
Cần viết như vậy để tránh lỗi lặp từ.
a/ Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến đấy, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
b/ Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy .
Bài tập 3: Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.
Năm ấy đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
=> Khơng th? thay du?c . Di?u n�y cho ch�ng ta th?y ch? t? r?t quan tr?ng . Ch�ng cĩ th? ch? ra nh?ng s? v?t , th?i di?m khĩ g?i th�nh t�n , gi�p ngu?i nghe ngu?i d?c d?nh v? du?c c�c s? v?t th?i di?m ?y trong chu?i s? v?t hay trong dịng th?i gian vơ t?n .
Ô chữ gồm năm kí tự, đây là từ loại dùng để trỏ vào sự vật.
C
H
Ỉ
T
Ừ
ĐOÁN Ô CHỮ
ư2
Tác dụng của chỉ từ là:
a. Xác định vị trí sự vật trong thời gian
b. Xác định vị trí sự trong không gian
c. Cả a và b đều đúng.
d. Cả a và b đều sai.
Trắc nghiệm
a. Làm chủ ngữ
b. Làm trạng ngữ
c. Phụ ngữ sau trong cụm danh từ
d. Tất cả đều đúng.
Chỉ từ giữ chức vụ gì trong câu?
Trắc nghiệm
Dặn dò:
- Học kĩ nội dung bài học.
- Hoàn tất các bài tập vào vở.
- Tập viết đoạn văn ngắn có sử dụng chỉ từ.
- Chuẩn bị bài : Luyện tập kể chuyện tưởng tượng.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ GIÁM KHẢO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO !