Bài 13. Chỉ từ

Đọc câu văn sau và trả lời câu hỏi:
Những quyển sách này rất bổ ích.
a) Xác định thành phần chủ ngữ, vị ngữ?
b) Phân tích cấu tạo của ch? ng??
Những
quyển sách
rất bổ ích.
này
?
lượng từ
danh từ
chủ ngữ
vị ngữ
KIỂM TRA BÀI CŨ
(cụm danh từ)
Tiết 58. CHỈ TỪ

Ng�y xua cú ụng vua n? sai m?t viờn quan di dũ la kh?p vu?c tỡm ngu?i t�i gi?i. Viờn quan ?y dó di nhi?u noi, d?ndõu quan cung ra n?ng cõu d? oỏi oam d? h?i m?i ngu?i. Dó m?t nhi?u cụng tỡm ki?m nhung viờn quan v?n chua th?y cú ngu?i n�o th?t l?i l?c.
M?t hụm, viờn quan di qua m?t cỏnh d?ng l�ng kia, ch?t th?y bờn v? du?ng cú hai cha con nh� n? dang l�m ru?ng ..
Ông vua nọ viên quan ấy

Làng kia nhà nọ
Ông vua nọ
Viờn quan ?y
cha con nh� n?


- ơng vua / ơng vua
- vi�n quan / vi�n quan
- l�ng / l�ng
- nh� / nh�
nọ
ấy
nọ
kia
Em hãy tìm những chỉ từ thích hợp để trả lời cho câu hỏi "Em thích lẵng hoa nào?"
này, kia, đấy, đó, ấy,.
(Nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác)
Anh kia li?n gio ngay v?t �o ra b?o:
- T? l�c tơi m?c c�i �o m?i n�y, tơi ch?ng th?y
con l?n n�o ch?y qua d�y c?!
Ai
Nhanh
Hơn
Chỉ T?
Chỉ từ là gì?
- Dùng để trỏ vào sự vật,
xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Hoạt động của chỉ từ
- Làm phụ ngữ trong cụm danh từ
- Làm chủ ngữ, trạng ngữ trong câu.
Luyện tập:
Bài tập 1 (SGK-T138): Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa và chức vụ của chúng.
a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)

Bài tập 1 (sgk-T138): Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa và
ch?c v? c?a chỳng
b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lý, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Bài tập 1 (sgk-T138): Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa và
ch?c v? c?a chỳng.
c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng cháu Tiên)
Đáp án

* Chỉ từ “ấy”, “đó”, “nay”: có thể thay đổi chỗ cho nhau hoặc thay bằng “đấy” nhưng không thể thay thế bằng bất kỳ từ hoặc cụm từ nào khác.
Vì : Văn bản Thạch Sanh thuộc thể loại truyện cổ tích(đó là một trong những thể loại của truyện cổ dân gian). Truyện cổ dân gian: thời gian không cụ thể cho nên ta không thể xác định rõ được thời gian năm ấy là năm nào, hôm đó là hôm nào, đêm nay là đêm nào…như truyện hiện đại được.
*Nhận xét tác dụng của chỉ từ:
- Chỉ từ có vai trò quan trọng trong câu. Vì chúng có thể chỉ ra sự vật, những thời điểm khó gọi thành tên, giúp người nghe, người đọc định vị được các sự vật, thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay dòng thời gian vô tận.
Bài tập thờm: Dựa vào hình ảnh, tìm những chỉ từ thích hợp di?n v�o ch? tr?ng?
a. Từ....., oán nặng thù sâu, hàng năm Thuỷ Tinh làm mưa gió, bão lụt đánh Sơn Tinh.
đó
b. Người ............. vo gạo, gói bánh, người .......... nhóm bếp.
này
kia
c. Sau khi đánh đuổi giặc Minh, Lê Lợi đã trả thanh gươm........ cho Rựa V�ng.
ấy
d. ở làng ..... có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
nọ
1
2
3
4
5
1. Tên một vật dụng Thạch Sanh giúp công chúa khỏi câm?
2. Nhân vật nào là biểu tượng cho của hiện tượng lũ lụt hàng năm ở đồng bằng Bắc Bộ?
3. Từ còn thiếu trong bài ca dao là từ trong ô chữ thứ 3.
" Tang tình tang ! Tính tình tang!
Bắt con kiến càng buộc ....... ngang lưng"
4. Tên một nhân vật dũng sĩ trong truyện cổ tích em đã được học?
5. Tên một câu truyện cười phê phán những anh chàng hay khoe của?
Ô chữ kỳ diệu
Bài tập thờm: Viết đoạn văn từ 2 đến 3 câu có chứa chỉ từ. V?i cỏc t? cho tru?c nhu sau:
Mựa hố, cụng viờn Diờn H?ng
Bi?n H?, PleiKu
Tru?ng THCS Nguy?n Van C?, th?y trũ
Hướng dẫn về nhà
- Đặt các câu có chỉ từ này, kia và phân biệt cách dùng chúng.
- Đặt 3 câu có chỉ từ, trong đó:
+ Một câu có chỉ từ làm chủ ngữ.
+ Một câu có chỉ từ làm trạng ngữ.
+ Một câu có chỉ từ làm phụ ngữ của cụm danh từ.
- Chuẩn bị bài: Luyện tập kể chuyện tưởng tượng.
- Làm các bài tập còn lại trong sách giáo khoa.