Bài 13. Chỉ từ

CHÀO MỪNG THẦY CÔ
VỀ DỰ THAO GIẢNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Em hãy tìm số từ trong cụm từ sau: "Vua Hùng Vương thứ sáu"
Câu 2 : Số từ trong câu 1 là số từ chỉ số lượng hay số từ chỉ thứ tự?
Câu 3: Thế nào là lượng từ?
Là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật
Số từ chỉ thứ tự
Thông thường trong giao tiếp, người ta thường dùng một loại từ để trỏ vào sự vật trong không gian hoặc thời gian. Dó là "Chỉ từ" Là bài học chúng ta tìm hiểu hôm nay .
GIỚI THIỆU BÀI MỚI
Tiết 57 : Tiếng việt
CHỈ TỪ
I/- Chỉ từ là gì:
Ngày xưa, có một ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi; đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người.
Một hôm viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng.
1. Các từ in đậm trong đoạn văn sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?
DT
DT
DT
DT
* So sánh các từ và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa của từ in đậm:
ông vua / ông vua nọ
viên quan / viên quan ấy
làng / làng kia
nhà / nhà nọ
* Nghĩa của từ " ấy, nọ" trong những cụm từ dưới đây có điểm nào giống nhau, điểm nào khác nhau?
viên quan ấy / hồi ấy
nhà nọ / đêm nọ



Trỏ - Định vị sự vật trong không gian
Chưa xác định sự vật
Khác :Trỏ- định vị SV trong không gian / định vị SV trong thời gian
Giống :Trỏ - Xác định vị trí SV
Qua tìm hiểu , em cho biết chỉ từ là gì?
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí (định vị) của sự vật trong không gian hoặc thời gian .
Tiết 57 : Tiếng việt
CHỈ TỪ
I/- Chỉ từ là gì ?
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí (định vị) của sự vật trong không gian hoặc thời gian .
II.Hoạt động của chỉ từ trong câu
Bài tập nhanh
* Em hãy xác định chỉ từ trong các ví dụ sau
a.Từ đó, hồ Tả Vọng bắt đầu mang tên là Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.
b. Đứng trên ngọ môn nhìn ra, chúng tôi thấy kia là giếng Trọng Thuỷ, nọ là am Ba� chúa Mỵ Châu.
*Chỉ từ nào xác định sự vật trong thời gian, chỉ từ nào xác định sự vật trong không gian?
Đó : Chỉ từ chỉ thời gian.
Kia, nọ : Chỉ từ chỉ không gian.
Ông vua nọ
Viên quan nọ
Làng kia
Nhà nọ
Làm phụ ngữ sau của CDT
2. Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ cú pháp của chúng trong câu:
a. Cuộc chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
b.Từ đấy , nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy
1.Trong các cum từ sau : ông vua nọ , viên quan nọ, làng kia, nhà nọ .chỉ từ đảm nhiệm chức vụ gì?
CN
TN
Vậy chỉ từ đảm nhiệm chức vụ gì trong câu ?
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm danh từ. Ngoài ra, chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu
Tiết 57 : Tiếng việt
CHỈ TỪ
I- Chỉ từ là gì:
II.Hoạt động của chỉ từ trong câu
III.Luyện tập .
III.Luyện tập
BT1: Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, đất cùng Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
* Định vị sự vật trong không gian
* Làm phụ ngữ sau của CDT
b .Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lý, đây sen Tây Hồ
(Ca dao)
* Định vị sự vật trong không gian.
* Làm chủ ngữ.
Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, cùng nhau cai quản các phương.
(Con Rồng cháu Tiên )
d. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)


* Định vị sự vật trong thời gian
* Làm trạng ngữ
*Định vị sự vật trong thời gian
* Làm trạng ngữ
BT 2: Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a. Giặc tan vỡ. Đám tàn quân dẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
* đấy , đó
? Tránh lỗi lặp từ
b.Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thêu cháy một làng , cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
* đó , ấy
? Tránh lỗi lặp từ
Thảo luận
BT 3: Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét và tác dụng của chỉ từ.
Năm ấy, đến lượt Lý Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lý Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về
Không thay được. Điều này cho thấy chỉ từ có vai trò rất quan trọng. Chúng có thể chỉ ra những sự vật ở thời điểm nhất định, giúp người nghe, người đọc định vị được các sự vật, ở thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay dòng thời gian vô tận.
CỦNG CỐ
Chỉ từ là gì ?
Cho biết hoạt động của chỉ từ trong câu?
*Hướng dẫn tự học ở nhà
- Học bài, làm bổ sung các bài tập.
-Chuẩn bị bài : Động từ.
+ Đặc điểm của động từ.
+ Các loại động từ chính.
DĂN DÒ
- Tìm các chỉ từ trong một truyện dân gian đã học
- Đặt câu có sử dụng chỉ từ .
CHÚC THẦY CÔ VUI KHỎE
CÁC EM HỌC TỐT