Bài 13. Chỉ từ

Chào mừng quí thầy cô và các em học sinh lớp 6
Giáo viên: Đoàn Thị Phương Mai
Kiểm tra bài cũ
B�I CU
Câu hỏi 1: Số từ là gì ? Em hãy cho ví dụ?
Trả lời : Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật . Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ . Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ




Câu hỏi 2: Số từ và lượng từ khác nhau ở điểm nào ?
Trả lời :
- Số từ chỉ số lượng hoặc thứ tự của sự vật.
Ví dụ: một, hai , nhất.....
- Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
Ví dụ: cả, tất cả, mọi, các....
Chỉ từ
Tiết 55
Tiết 55: chỉ từ
1. Ch? t? l� gỡ?
Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi . Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người .Đã mất công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng [.].
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I.
nọ
ông vua
ấy
viên quan
kia
nọ
làng
nhà
*Nhận xét
vớ d?. Sgk.137
- ấy, đó, nọ, kia
-> D? tr? v�o s? v?t.
Tiết 55: chỉ từ
1. Ch? t? l� gỡ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I
-ông vua / ông vua nọ
-viên quan / viên quan ấy
-làng / làng kia
-nhà /nhà nọ

- ấy, đó, nọ, kia...
Dùng để trỏ vào sự vật
Chỉ từ
"Hồi ấy,ở Thanh Hoá,có một người đánh cá tên là Lê Thận.Một đêm nọ,Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ".
(Sự tích Hồ Gươm)
Xác định vị trí của sự vật trong thời gian
Hồi ?y
đêm n?
?
Xác định vị trí của sự vật trong không gian nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác
?
Xác định vị trí
sự vật trong
không gian
Xác định vị trí
sự vật trong
thời gian
Vớ d?. Sgk.137
?
Tiết 55: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I

?
ấy,đó,nọ kia
dùng để trỏ vào sự vật , định vị sự vật trong không gian nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác
?
?
chỉ từ

?
dùng để trỏ vào sự vật xác định vị trí của sự vật trong thời gian

*Ghi nhớ1
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật,nhằm xác định vị trí của sự vật trong
không gian hoặc thời gian.
Tiết 55: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I











Bài tập vận dụng
Điền chỉ từ thích hợp vào ô trống
" Mùa hè năm.. , lớp tôi tổ chức thăm quan công viên Nước Hồ Tây..là một kỉ niệm tuyệt vời. V?i các bạn trẻ, ai đã đến thăm, chơi công viên.. một lần đều khó có thể quên"
nay
Đó
ấy
Tiết 55: chỉ từ
1. Ch? t? l� gỡ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TÌM HIỂU BÀI
nọ
ông vua
ấy
viên quan
kia
làng
nọ
nhà
Những từ được bổ nghĩa thuộc từ loại Danh từ
*Nhận xét:
?
?
Những từ bổ nghĩa thêm vào danh từ tạo thành cụm danh từ

vớ d?. Sgk.137
DT
DT
DT
DT
- Nh?ng t?: ấy, đó, nọ ,kia. b? nghia cho danh t? v� t?o th�nh c?m danh t?
Cụm dt
Cụm dt
Cụm dt
Cụm dt
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
Tiết 55: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I


2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
a. ông vua nọ
b. Viên quan ấy
c. làng kia
d. nhà nọ
-Làm phụ ngữ sau của cụm danh từ
*Mô hình cụm danh từ
ông
vua
nhà
nọ
viên
quan
ấy
làng
kia
nọ
Tiết 55: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I

?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
-Làm phụ ngữ sau của cụm danh từ
"Cuộc chống Mĩ cứu nước của

nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi

sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng

lợi ho�n to�n.

Đó l� một điều chắc chắn."
(Hồ Chí Minh)
b) Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt,

chăn nuôi v� có tục ng�y Tết l�m bánh

chưng, bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)
Chủ ngữ
Trạng ngữ
-Làm chủ ngữ trong cõu
-Làm trạng ngữ
Tiết 55: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I
?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
- Làm phụ ngữ sau của cụm danh từ
- Làm chủ ngữ
- Làm trạng ngữ

*Ghi nhớ 2
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm danh từ. Ngoài ra, chỉ từ
còn có thể làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu
Tiết 55: chỉ từ
1. Chỉ từ là gì ?
*Ngữ liệu-Phân tích ngữ liêu
I. TèM HI?U B�I
?
?
?

?
2. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
Bài tập vận dụng
Những bông hoa ... rất đẹp
chỉ từ làm phụ ngữ
này
... là chỗ ở của tôi
Đây
chỉ từ làm vị ngữ
Từ ... oán nặng,thù sâu...
đó
chỉ từ làm trạng ngữ
Tiết 55: chỉ từ


II. LUY?N T?P
a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên Vương.
(Bánh chưng,bánh giầy)
- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong không gian
+ Định vị sự vật trong thời gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm phụ ngữ
+ Làm chủ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
I. TÌM HIỂU BÀI.
1. Ch? t? l� gỡ?
2. Ho?t d?ng c?a ch? t? trong cõu.
Bài tập 1: SGK/138
Tiết 55: chỉ từ

?
?

b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí,đây sen Tây Hồ
(Ca dao)
- Với ý nghĩa:
+ Định vị sự vật trong không gian
+ Định vị sự vật trong thời gian
- Với chức vụ ngữ pháp
+ Làm phụ ngữ
+ Làm chủ ngữ
+ Làm trạng ngữ
X
X
Bài tập 1: SGK/138
II. LUY?N T?P
I. TÌM HIỂU BÀI.
1. Ch? t? l� gỡ?
2. Ho?t d?ng c?a ch? t? trong cõu.
c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển,nàng đưa năm mươi con lên núi,chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng cháu Tiên)
X
X
d) Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)
Tiết 55: chỉ từ


a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn,tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc(Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc,môt mình một ngựa,tráng sĩ lên đỉnh núi ,cởi giáp sắt bỏ lại,rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời
(Theo Thánh Gióng)
*Trả lời
a. chân núi Sóc
= đấy (đó)
I. TÌM HIỂU BÀI.
1. Ch? t? l� gỡ?
2. Ho?t d?ng c?a ch? t? trong cõu.
II. LUY?N T?P
Bài tập 2: SGK/138, 139
b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng cháy
(Theo Thánh Gióng)
b. bị lửa thiêu cháy
= ấy (đó)
Tiết 55: chỉ từ


Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dất dở mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
*Trả lời
Không thay những chỉ từ trong đoạn văn được.
Điều này cho thấy chỉ từ có vai trò rất quan trọng trong câu văn.
I. TÌM HIỂU BÀI.
1. Ch? t? l� gỡ?
2. Ho?t d?ng c?a ch? t? trong cõu.
II. LUY?N T?P
Bài tập 3: SGK/139

*Chỉ từ là gì?
*Hoạt động của chỉ từ trong câu như thế nào?
Củng cố

*Ghi nhớ1
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật,nhằm xác định vị trí của sự vật trong
không gian hoặc thời gian.

*Ghi nhớ2
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm danh từ.Ngoài ra,chỉ từ còn có thể làm chủ
ngữ hoặc trạng ngữ trong câu

DẶN DÒ
- Hoàn thành những bài tập vào vở.
- Chuẩn bị tiết 56: “Trả bài kiểm tra Tiếng Việt”
- Chuẩn bị phần đáp án.
Giáo viên thực hiện:
ĐOÀN THỊ PHƯƠNG MAI.