Bài 13. Chỉ từ

a. Các từ in đậm trong những câu trongBT 1 (SGK) bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Các từ:
nọ: ông vua kia: cánh đồng làng
ấy: viên quan nọ: nhà
b. So sánh các cụm từ sau:
Thiếu tính xác định
được cụ thể hoá, được xác đinh rõ ràng về vị trí trong không gian
ông vua nọ
viên quan ấy
Xác định vị trí của sự vật
trong không gian
Xác định vị trí của sự vật
trong thời gian
c. Đọc đoạn văn sau và cho biết các từ mầu đỏ bổ sung ý nghĩa cho từ nào trong câu?
Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
hồi ấy
đêm nọ
* Nhận xét: Các từ này, kia, ấy, đó, nọ gọi là chỉ từ
Bài tập
Xác đinh các chỉ từ có trong đoạn thơ sau:
Cô kia đi đằng ấy với ai
Trồng dưa dưa héo, trồng khoai khoai hà
Cô kia đi đằng này với ta
Trồng khoai khoai tốt, trồng cà cà sai
Ngµy x­a cã «ng vua nä sai mét viªn quan ®i dß la kh¾p n­íc t×m ng­êi tµi gay. Viªn quan Êy ®· ®i nhiÒu n¬i, ®Õn ®©u quan còng ra nh÷ng c©u ®è o¸i o¨m ®Ó hái mäi ng­êi.§· mÊt nhiÒu c«ng t×m kiÕm nh­ng viªn quan vÉn ch­a thÊy cã ng­êi nµo thËt lçi l¹c.
Mét h«m, viªn quan ®i qua mét c¸nh ®ång lµng kia, chît thÊy bªn vÖ ®­êng cã hai cha con nhµ nä ®ang lµm ruéng.
a. Xác định cá CDT trong các câu sau, cho biết chỉ từ đảm nhiệm chức vụ gì?
ông vua nọ viên quan ấy
một cánh đồng làng kia hai cha con nhà nọ
Làm phụ ngữ sau cho cụm danh từ
b. Tìm chỉ từ trong các câu dưới đây. Xác đinh chức vụ của chúng trong câu
Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhát đinh thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn
Đó là một điều chắc chắn
Làm chủ ngữ cho câu
c. Xác đinh chỉ từ và chức vụ của chỉ từ trong câu sau?
Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày tết làm bánh chưng, bánh giầy
Từ đấy, nước ta chăm nghè trồng trọt,.
Làm trạng ngữ trong câu
Bài tập bổ sung
Điền các chỉ từ: này, kia, đấy, đây vào chỗ trống thích hợp trong các câu sau:
a. Cô....cắt cỏ ven sông
Có muốn ăn nhãn thì lồng sang ..

b. Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta ...trâu....ai mà quản công
kia
đây
đây
đấy
Bài tập 1(SGK/138)
a
Định vị sự vật trong không gian ( thay thế cho của Lang Liêu)
Làm phụ ngữ sau
cho CDT
b
đây, đấy
đây: xác định vị trí gần với người nói
đấy: xác định vị trí ở xa người nói
Làm chủ ngữ
trong câu
c
Nay ta đưa năm mươi con.
Xác định sự vật trong thời gian : thời gian hiện tại (vào thời điểm nói)
Làm trạng ngữ trong câu
d
Từ đó
Xác định sự vật ở thời gian hiện tại
Làm trạng ngữ trong câu
hai thứ bánh ấy
Bài tập 2 (SGK/138)
Thay các cụm từ:
+ Đến chân núi Sóc bằng: đến đấy (đó)
+ Làng bị lửa thiêu cháy bằng: làng ấy (đó)
- Viết như vậy để tránh lặp từ.
Bài tập 3 (SGK/139)
Các chỉ từ: năm ấy, chiều hôm đó, đêm nay
- Là những chỉ từ chỉ làm trạng ngữ chỉ thời gian. Khó có thể thay thế bằng các từ khác vì tuyện cổ tích ưa dùng thời gian khó xác định để đưa người đọc về một thế giới cổ xưa.
Bài tập 4: Viết đoạn văn ngắn ( khoảng 2 3 câu) trong đó có sử dụng chỉ từ.
Củng cố và hướng dẫn học bài
- Nhắc lại khái niệm chỉ từ? Chức vụ ngữ pháp của chỉ từ?
Về nhà học thuộc ghi nhớ, làmlại các bài tập vào vở bài tập.
Viết đoạn văn ngắn chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng chỉ từ
- Chẩân bị bài mới: Động từ