Bài 13. Chỉ từ

chỉ từ



Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi 1: Số từ là gì? Cho ví dụ minh họa?


Trả lời: Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ đứng trước danh từ. Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ.
Ví dụ: - một trăm quyển tập.
- Nam là người con thứ ba trong gia đình.
Câu hỏi 2: Số từ và lượng từ khác nhau ở điểm nào?

Trả lời:
- Số từ chỉ số lượng hoặc thứ tự của sự vật.
Ví dụ: một, hai, nhất,…
- Lượng từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
Ví dụ: cả, tất cả, mọi, các,…
Tuần:15. Tiết: 57. CHỈ TỪ
I. Chỉ từ là gì?
Ngày xưa có ông vua nọ sai một
viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi
nhiều nơi, đếnđâu quan cũng ra
nững câu đố oái oăm để hỏi mọi
người. Đã mất nhiều công tìm
kiếm nhưng viên quan vẫn chưa
thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một
cánh đồng làng kia, chợt thấy
bên vệ đường có hai cha con
nhà nọ đang làm ruộng […].
(Em bé thông minh)
? Các từ được in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?
cha con nh� n?
Ông vua nọ
Viên quan ấy
Làng kia

? So sánh các từ và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa của những từ được in đậm?
- ông vua / ông vua nọ
- viên quan / viên quan ấy
- làng / làng kia
- nhà / nhà nọ
? Nghĩa của các từ ấy, nọ trong những câu sau có điểm nào giống và điểm nào khác với các trường hợp đã phân tích?
Hồi ấy, ở Thanh Hóa có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ. (Sự tích Hồ Gươm)
 Giống : Từ dùng để trỏ.

 Khác:
+ (1) Định vị sự vật trong không gian.
+ (2) Định vị sự vật trong thời gian.


? Chỉ từ là gì ?
Kết luận: Chỉ từ là là những từ dùng để trỏ vào sự vật,nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
I. Chỉ từ là gì?
Tuần:15. Tiết: 57. CHỈ TỪ
II. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
? Trong các câu đã dẫn ở phần I, chỉ từ đảm nhiệm chức vụ gì?
Ông vua nọ
Viên quan ấy
Một cánh đồng làng kia
Hai cha con nhà nọ
 nọ, ấy, kia: làm phụ ngữ trong cụm danh từ.
? Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ của chúng trong câu?
Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
(Hồ Chí Minh)
b) Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)
Đó
đấy
CN
VN

a) Đó / là một điều chắc chắn.
b) Từ đấy,/ nước ta / chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi

và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.

 đó: làm chủ ngữ.
TN
CN
VN
 đấy: làm trạng ngữ
? Vậy chỉ từ thường giữ những chức vụ gì trong câu?
Tuần:15. Tiết: 57. CHỈ TỪ

I. Chỉ từ là gì?
II. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong cụm danh từ.Ngoài ra, chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
III. Luyện tập:
Em hãy tìm những chỉ từ thích hợp để trả lời cho câu hỏi "Em thích lẵng hoa nào?"
này, kia, đấy, đó, ấy,.
(Nhằm tách biệt sự vật này với sự vật khác)
Anh kia li?n gio ngay v?t �o ra b?o:
- T? l�c tơi m?c c�i �o m?i n�y, tơi ch?ng th?y
con l?n n�o ch?y qua d�y c?!
Ai
Nhanh
Hơn
Chỉ T?
Chỉ từ là gì?
- Dùng để trỏ vào sự vật,
xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Hoạt động của chỉ từ
- Làm phụ ngữ trong cụm danh từ
- Làm chủ ngữ, trạng ngữ trong câu.
Luyện tập:
Bài tập 1 (SGK-T138): Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa và chức vụ của chúng.
a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)

Tuần:15. Tiết: 57. CHỈ TỪ
Bài tập 1 (sgk-T138): Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa và
ch?c v? c?a chỳng
b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lý, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
CN
VN
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Bài tập 1 (sgk-T138): Tìm chỉ từ, xác định ý nghĩa và
ch?c v? c?a chỳng.
c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng cháu Tiên)
Tuần:15. Tiết: 57. CHỈ TỪ

I. Chỉ từ là gì?
II. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
III. Luyện tập:
Bài tập thờm: Dựa vào hình ảnh, tìm những chỉ từ thích hợp di?n v�o ch? tr?ng?
a. Từ....., oán nặng thù sâu, hàng năm Thuỷ Tinh làm mưa gió, bão lụt đánh Sơn Tinh.
đó
b. Người ............. vo gạo, gói bánh, người .......... nhóm bếp.
này
kia
c. Sau khi đánh đuổi giặc Minh, Lê Lợi đã trả thanh gươm........ cho Rựa V�ng.
ấy
d. ở làng ..... có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
nọ
1
2
3
4
5
1. Tên một vật dụng Thạch Sanh giúp công chúa khỏi câm?
2. Nhân vật nào là biểu tượng cho của hiện tượng lũ lụt hàng năm ở đồng bằng Bắc Bộ?
3. Từ còn thiếu trong bài ca dao là từ trong ô chữ thứ 3.
" Tang tình tang ! Tính tình tang!
Bắt con kiến càng buộc ....... ngang lưng"
4. Tên một nhân vật dũng sĩ trong truyện cổ tích em đã được học?
5. Tên một câu truyện cười phê phán những anh chàng hay khoe của?
Ô chữ kỳ diệu
Hướng dẫn về nhà
- Đặt các câu có chỉ từ này, kia và phân biệt cách dùng chúng.
- Đặt 3 câu có chỉ từ, trong đó:
+ Một câu có chỉ từ làm chủ ngữ.
+ Một câu có chỉ từ làm trạng ngữ.
+ Một câu có chỉ từ làm phụ ngữ của cụm danh từ.
- Chuẩn bị bài: Luyện tập kể chuyện tưởng tượng.
- Làm các bài tập còn lại trong sách giáo khoa.