Bài 13. Chỉ từ

Trường THCS Nguyễn Trãi.
Tổ Ngữ Văn
Năm học 2011-2012.
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM
Người thực hiện: Nguyễn Thị Diễm
KIỂM TRA BÀI CŨ.
Thế nào số từ? Đặt câu có số từ.
2. Xác định lượng từ trong câu sau:
Những cuốn sách này rất bổ ích.
ĐÁP ÁN:
Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật, số từ thường đứng trước danh từ. Khi biểu thị số thứ tự số thứ tự thường đứng sau danh từ.
này
Tiết 56:
CHỈ TỪ
nhà nọ
Chúng có tác dụng xác định
sự vật trong không gian
viên quan ấy
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng [...]

ông vua nọ
làng kia
I. THẾ NÀO LÀ CHỈ TỪ:
1. Xác định sự vật trong không gian
Các cụm từ có nghĩa rõ hơn, xác định được không gian.
2.So sánh các từ và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa của những từ được in đen.
- ông vua / ông vua nọ ;
- viên quan / viên quan ấy ;
- làng / làng kia ;
- nhà / nhà nọ.
Xác định vị trí về mặt không gian
I. THẾ NÀO LÀ CHỈ TỪ:
Ví dụ 2:

Hồi ấy, ở Thanh Hóa có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.

ĐÁP ÁN
THẢO LUẬN
So sánh các cặp từ ở 2 ví dụ sau:
Đều xác định được vị trí của sự vật
Ví dụ 1: Xác định vị trí về không gian.
Ví dụ 2: Xác định vị trí về thời gian.
1. Xác định vị trí về không gian
2. Xác định vị trí về mặt thời gian
I. THẾ NÀO LÀ CHỈ TỪ:
Trỏ vào sự vật
I. THẾ NÀO LÀ CHỈ TỪ:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí trong không gian hoặc thời gian.
Tiết 57. CHỈ TỪ
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng [...]

vua
ông
viên
quan
một
cánh đồng
làng
kia
hai
cha con
nhà
nọ
nọ
ấy
II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ:
1. Chỉ từ làm phụ ngữ cho danh từ
2a) Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.


2 b)Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.

Đó
đấy
Làm trạng ngữ
Làm chủ ngữ
I. THẾ NÀO LÀ CHỈ TỪ:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí trong không gian hoặc thời gian.
Tiết 57. CHỈ TỪ
II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ:
Chỉ từ thường làm phụ ngữ cho cụm danh từ. Ngoài ra, chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
HỆ THỐNG BÀI HỌC
III. LUYỆN TẬP
1. Tìm chỉ từ trong câu, xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ đã tìm.

a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.




a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.
Định vị sự vật trong không gian
Phụ ngữ của cụm danh từ
ấy
ấy
Định vị sự vật trong không gian
Phụ ngữ của cụm danh từ
đấy - đây
Định vị sự vật trong không gian
Làm chủ ngữ trong câu
b. Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
Đấy
Đấy
đây
đây
Bài tập 2 :Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.

a. Chân núi Sóc = đó, đấy
b. bị lửa thiêu cháy = ấy, đó, đấy
Vì để tránh lỗi lặp từ
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến đấy, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.

Câu văn trở nên ngắn gọn hơn, dễ hiểu và tránh được lỗi lặp từ.
Dựa vào hình ảnh, hãy điền chỉ từ thích hợp vào chỗ trống.
T?......., oỏn n?ng thự sõu, h�ng nam Thu? Tinh l�m mua giú, bóo l?t dỏnh Son Tinh.
đó
Dựa vào hình ảnh, hãy điền chỉ từ thích hợp vào chỗ trống.
Sau khi dỏnh du?i gi?c Minh, Lờ L?i dó tr? thanh guom........ cho Rựa V�ng.
ấy
DẶN DÒ
Về nhà:
- Học bài, làm các bài tập còn lại vào vở.
- Soạn “ Động từ”
Chào tạm biệt và hẹn gặp lại