Bài 13. Chỉ từ

Chào mừng quý thầy cô giáo về dự giờ thăm lớp.
MÔN NGỮ VĂN – LỚP 6/1
Giáo viên: Phạm Thị Hồng
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Số từ là gì ? Lượng từ là gì ?





2. Đặt một câu có sử dụng số từ.
- Là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
- Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ; khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ.
- Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
Các từ: này, nay thuộc từ loại nào ?
a. Danh từ
b. Động từ
c. Tính từ
d. Tất cả đều sai.
Con chằn này là của vua nuôi từ lâu. Mấy hôm nay, vua cho nó vào miếu thần hoàng tu luyện . . .
TIẾT:57 CHỈ TỪ

A. Mục tiêu cần đạt
1.Kiến thức:
- Nghĩa khái quát của chỉ từ.
- Đặc điểm ngữ pháp của chỉ từ.
+ Khả năng kết hợp của chỉ từ.
+ Chức vụ ngữ pháp của chỉ từ.
2. Kĩ năng:
- Nhận diện được chỉ từ.
- Sử dụng được chỉ từ trong khi nói và viết.


I. Chỉ từ là gì ?
1.Khái niệm:
Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi.Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng . . .
TIẾT 57:
CHỈ TỪ

Ngày xưa, có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi.Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng . . .
I. Chỉ từ là gì ?
1.Khái niệm:
ông vua nọ cánh đồng làng kia
viên quan ấy cha con nhà nọ
TIẾT 57:
CHỈ TỪ

I. Chỉ từ là gì ?
1. Khái niệm:
Các từ ấy, nọ ,kia
Em hiểu thế nào là chỉ từ ?
Chỉ từ
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2. Tác dụng:
TIẾT 57:
CHỈ TỪ



- viên quan / viên quan
- nh� / nhà n?
Nghĩa chưa cụ thể thiếu tính xác định.
Nghĩa cụ thể hơn, xác định vị trí sự vật trong không gian.
So sánh các từ và cụm từ sau:
Danh từ
cụm DT
ấy
nọ

Hồi , ở Thanh Hóa có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm ,Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
( Sự tích Hồ Gươm )
nọ
ấy
I. Chỉ từ là gì ?
1. Khái niệm:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2. Tác dụng:
ấy
nọ
So sánh các cụm từ sau đây :
- hồi ấy / - viên quan ấy
- đêm nọ / - nhà nọ
*Giống nhau: Chỉ từ ấy,nọ cùng xác định vị trí sự vật
*Khác nhau:
- Xác định vị trí sự vật trong thời gian (hồi ấy, đêm nọ)
- Xác định vị trí sự vật trong không gian (viên quan ấy, cha con nhà nọ)
Xác định vị trí ( định vị ) của sự vật trong không gian hoặc thời gian.

I. Chỉ từ là gì ?
1. Khái niệm:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2. Tác dụng:
Xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
Chọn các từ sau:( )điền vào chỗ trống cho thích hợp
a/ Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta . . . trâu . . . ai mà quản công.
b/ Cô . . . cắt cỏ bên sông
Có muốn ăn nhãn thì lồng sang . . .





@ Bài tập nhanh
dây
kia
đấy
đây
,
,
,
Xem hình đặt câu

II.Hoạt động của chỉ từ trong câu:
I. Chỉ từ là gì ?
1. Khái niệm:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2. Tác dụng:
Xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
hai cha con nhà nọ
PT T T PS
Một hôm, viên quan đi qua
, chợt thấy bên vệ đường có
đang làm ruộng . . .
hai cha
con nhà nọ
làng kia
một cánh đồng
L�m ph? ng? sau trong c?m danh t?.
một cánh đồng làng kia
PT T T PS
a/ Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
là điều chắ�c chắn.
//
Làm chủ ngữ trong câu
Đó
CN VN
b/ Từ , nước ta chăm nghề trồng trọt,chăn
nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
//
TN CN VN
Làm trạng ngữ trong câu
đấy
Từ đấy nước ta chăm nghề trồng trọt,chăn
nuôi và có tục ngày tết làm bánh chưng, bánh giầy.
//
TN CN VN
Đó là điều chắ�c chắn.
//
CN VN
hai cha con nhà nọ
PT T T PS
- Phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
- Chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
Chỉ từ giữ chức vụ gì trong câu?

- L�m ph? ng? s2 ? sau trung t�m c?m danh t?.
- Làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ trong câu.
II. Hoạt động của chỉ từ trong câu:
I. Chỉ từ là gì ?
1. Khái niệm:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật.
2. Tác dụng:
Xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
III. Luy?n t?p:
a/. . . Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ
bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
b/
Đấy hoa thiên lí,đây sen TâyHồ.
c/ Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
d/ Từ đó nghĩa khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)
(Con Rồng cháu Tiên)
(Ca dao)
Bài tập 1: Tìm và xác định ý nghĩa, chức vụ ngữ pháp của chỉ từ.
Đấy vàng đây cũng đồng đen
Thảo luận nhóm
ấy
a/ hai thứ bánh
Định vị sự vật trong không gian.
Phụ ngữ sau trong cụm danh từ
b/ vàng cũng đồng đen
hoa thiên lí, sen Tây Hồ.
Đấy
Đấy
đây
đây
Định vị sự vật trong không gian làm chủ ngữ
c/ ta đưa năm mươi con xuống biển . . .
Nay
Định vị sự vật trong thời gian làm trạng ngữ.
Định vị sự vật trong thời gian làm trạng ngữ
d/ Từ nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
đó
ĐÁP ÁN
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy .
a/ . . . tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
Thay bằng chỉ từ: Đấy, đó
b/ Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
Thay bằng chỉ từ: Đó, ấy
Cần viết như vậy để tránh lỗi lặp từ.
a/ Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến đấy, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
b/ Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy.
Bài tập 3: Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.
Năm ấy đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
Ô chữ gồm 5 chữ cái, đây là từ loại dùng để trỏ vào sự vật.
C
H
Ỉ
T
Ừ
ĐOÁN Ô CHỮ
ư2
T�c d?ng c?a ch? t? l�:
a. X�c d?nh v? trí c?a s? v?t trong khơng gian.
b. X�c d?nh v? trí c?a s? v?t trong th?i gian.
c. C? a v� b d?u d�ng.
d. C? a v� b d?u sai.
Trắc nghiệm
Làm chủ ngữ
Làm trạng ngữ
Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
Tất cả đều đúng.
Chỉ từ giữ chức vụ gì trong câu ?
Trắc nghiệm
CHỈ TỪ
Khái niệm
Tác dụng
Hoạt động của chỉ từ trong câu
Là những từ dùng để trỏ vào sự vật
Xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian
Làm phụ ngữ s2 trong cụm danh từ
Làm chủ ngữ
Làm trạng ngữ
CHỈ TỪ
Khái niệm
Hoạt động của chỉ từ trong câu
Là những từ dùng để trỏ vào sự vật
Nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian
Làm phụ ngữ trong cụm danh từ
Làm chủ ngữ
Làm trạng ngữ
Dặn dò:
- Học thuộc bài.
- Hoàn thành các bài tập.
- Tìm các chỉ từ trong một truyện dân gian đã học.
- Đặt câu có sử dụng chỉ từ.
- Chuẩn bị bài: Luyện tập kể chuyện tưởng tượng.