Bài 13. Chỉ từ

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP THỦ DẦU MỘT
TRƯỜNG THCS NGUYỄN VIẾT XUÂN
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
MÔN NGỮ VĂN 6
GV: Hồ Thị Ngân
? Tỡm s? t? v� lu?ng t? trong nh?ng cõu sau:

1. Nh?ng quy?n sỏch n�y r?t hay v� b? ớch.

2. Lan v� Hoa l� hai h?c sinh gi?i c?a l?p 6/6.

3. H?c t?p l� nhi?m v? c?a t?t c? h?c sinh chỳng ta.

lượng từ
lượng từ
số từ
KIỂM TRA BÀI CŨ:
? Phõn tớch c?u trỳc ng? phỏp c?a cõu sau?
KIỂM TRA BÀI CŨ:

1. Nh?ng quy?n sỏch n�y r?t hay v� b? ớch.

Ch? ng?
Vị ngữ
(c?m danh t?)
lượng từ
Danh từ
?
Tiết 57
Tiếng việt:

CHỈ TỪ
Tiết 57:
CHỈ TỪ
I. CHỈ TỪ LÀ GÌ?
1. Xét ví dụ:
Ví dụ 1:
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng …
(Em bé thông minh)
? Các từ in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Tiết 57:
CHỈ TỪ
I. CHỈ TỪ LÀ GÌ?
1. Xét ví dụ:
Ví dụ 1:
- ông vua nọ

- viên quan ấy

- làng kia

- nhà nọ
D T
D T
D T
D T
=> nọ, ấy kia, nọ là chỉ từ
=> Bổ sung ý nghĩa cho danh từ
Ví dụ 2: So sánh các từ- cụm từ
(1) (2)
- ụng vua / ụng vua n?
- viờn quan / viờn quan ?y
- l�ng / l�ng kia
- nh� / nh� n?
Danh từ
Cụm danh từ
Nghĩa chưa cụ thể, thiếu tính chính xác.
Nghia c? th? hon, x�c d?nh v? trí s? v?t trong khơng gian.
=> Ý nghĩa của các từ ấy, nọ, kia:
Trỏ vào sự vật
Xác định vị trí của sự vật trong không gian.
Ví dụ 3: Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ. (Sự tích Hồ
Hồi ấy
Một đêm nọ
viên quan ấy
nhà nọ
? Nghĩa của các từ ấy, nọ trong những câu trên có điểm nào giống
và khác nhau?
* Giống nhau:
Cùng xác định vị trí của sự vật
* Khác nhau:
Xác định vị trí của sự vật trong thời gian
Xác định vị trí của sự vật trong không gian
Tiết 57:
CHỈ TỪ
I. CHỈ TỪ LÀ GÌ?
1. Xét ví dụ:
Ví dụ 1:
Ví dụ 2:
Ví dụ 3:
Từ những ví dụ vừa phân tích, em hiểu thế nào là chỉ từ?
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật,
nhằm xác định vị trí của sự vật trong không
gian và thời gian
2. Ghi nhớ: SKG/137
Chọn các từ sau:( ) điền vào chỗ trống cho thích hợp
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta … trâu … ai mà quản công.
b) Cô … cắt cỏ bên sông
Có muốn ăn nhãn thì lồng sang …




BÀI TẬP NHANH
đây
kia
đấy
đây
,
,
,
Tiết 57:
CHỈ TỪ
II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU
1. Xét ví dụ:
Ví dụ 1:
I. CHỈ TỪ LÀ GÌ?
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng …
một cánh đồng làng kia
PT T T PS
hai cha con nhà nọ
PT T T PS
=> Làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.
Tiết 57:
CHỈ TỪ
Ví dụ 2: Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.

Đó là một điều chắc chắn.

/
CN VN
Làm chủ ngữ trong câu
Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và

có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
/
TN CN VN
Làm trạng ngữ trong câu
Tiết 57:
CHỈ TỪ
Ví dụ 3:
Tiết 57:
CHỈ TỪ
I. CHỈ TỪ LÀ GÌ?
Xét ví dụ:
2. Ghi nhớ: SKG/137

II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ TRONG CÂU
1. Xét ví dụ:
Chỉ từ khi ở trong câu thường giữ chức vụ gì?
Chỉ từ thường làm phụ ngữ trong
cụm danh từ. Ngoài ra, chỉ từ còn
có thể làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ
trong câu.
2. Ghi nhớ: SKG/138
Tiết 57:
CHỈ TỪ
CHỈ TỪ
Dùng để trỏ vào sự vật
Xác định sự vật trong không gian thời gian
Làm phụ ngữ trong cụm danh từ
Làm chủ ngữ hoặc làm trạng ngữ trong câu
Tiết 57:
CHỈ TỪ
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: Tìm chỉ từ trong những câu sau.Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
a)Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên Vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng, cháu Tiên)
Tiết 57:
CHỈ TỪ
Hoạt động nhóm
Điền chỉ từ, nêu ý nghĩa và chức vụ ngữ pháp của nó vào bảng sau:
Đáp án
Tiết 57:
CHỈ TỪ
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy?

a.Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc ( Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa,

tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời. (Thánh Gióng)

b.Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.

(Thánh Gióng)
đấy
ấy
=>Tác dụng : Câu văn ngắn gọn, tránh lặp từ.
Tiết 57:
CHỈ TỪ
Bài tập 3: Bài tập củng cố
Chọn ý đúng trong các ý A, B, C, D của các câu sau:
Câu 1: Chỉ từ là:
A. Những từ dùng để gọi tên sự vật
B. Những từ chỉ hoạt động, trạng thái, tính chất
C. Những từ trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của
sự vật trong không gian hoặc thời gian
D. Cả ba đáp án trên
C
Câu 2: Chỉ từ thường giữ chức vụ gì trong câu:
A. Làm phụ ngữ trong cụm danh từ
B. Làm chủ ngữ trong câu
C. Làm trạng ngữ trong câu
D. Cả ba đáp án trên
D
a/ Từ …..., oán nặng, thù sâu, hằng năm Thủy Tinh làm mưa gió, bão lụt dâng nước đánh Sơn Tinh.
đó
Dựa vào hình ảnh, tìm những chỉ từ thích hợp điền vào chỗ trống.
b/ Người ………. vo gạo, gói bánh, người ………. nhóm bếp.
này
kia
Sau khi đánh đuổi giặc Minh, Lê Lợi đã trả thanh gươm …..... cho rùa vàng.
ấy
Ở làng … , có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển.
nọ
Hướng dẫn học ở nhà
- Học thuộc bài.
- Hoàn thành các bài tập.
- Tìm các chỉ từ trong một truyện dân gian đã học.
- Đặt câu có sử dụng chỉ từ.
- Chuẩn bị bài: Luyện tập kể chuyện tưởng tượng.