Bài 13. Chỉ từ

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂKLĂK
Bài giảng
Tiết 57 – Bài 13
CHỈ TỪ
Chương trình Tiếng Việt lớp 6
Giáo viên: BÙI THỊ THÁI HẰNG
TRƯỜNG THCS ĐINH TIÊN HOÀNG
ÔN LẠI KIẾN THỨC CŨ
Thế nào là số từ và lượng từ?
DT
DT
Lượng ít hay nhiều
Toàn thể
Tập hợp hay
phân phối
Lượng từ
Số từ
Số lượng
Thứ tự
Điền cụm danh từ vào mô hình cấu tạo cụm danh từ
- Những bạn học sinh ấy.
- Cây bàng kia.
bạn
những
cây
học sinh
ấy
bàng
kia
CH? T?
TUẦN 15 BÀI 13 TIẾT 57

Tuần 15 Tiết 57 Tiếng Việt
CHỈ TỪ
I. Chỉ từ là gì?
1/ Ví dụ: SGK/136-137
2/ Nhận xét:



Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước để tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […]
( Em bé thông minh)
? Các từ được in đậm nọ, ấy, kia, nọ trong những câu bên bổ sung về nghĩa cho những từ nào.
Ông vua nọ
Viên quan ấy
Làng kia
Nhà nọ
Tuần 15 Tiết 57 Tiếng Việt
CHỈ TỪ
I. Chỉ từ là gì?
1/ Ví dụ: SGK/136-137
2/ Nhận xét:
Câu hỏi thảo luận?
So sánh ý nghĩa của các từ và cụm từ sau:
- ông vua - ông vua nọ
- viên quan - viên quan ấy
- làng - làng kia
- nhà - nhà nọ
Tuần 15 Tiết 57 Tiếng Việt
CHỈ TỪ
I. Chỉ từ là gì?
1/ Ví dụ: SGK/136-137
2/ Nhận xét:
3/ Kết luận:



* Ý nghĩa của các từ này, nọ, ấy, kia:
Trỏ vào sự vật
Xác định vị trí của sự vật trong không gian
? Vậy từ việc phân tích trên ta có thể rút ra ý nghĩa của các từ: này, nọ, ấy, kia như thế nào.

Ví dụ 2: sgk/137
Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
( Sự tích Hồ Gươm)
Nghĩa của các từ: ấy, nọ trong VD2 có điểm nào giống và khác với các trường hợp đã phân tích ?
Viờn quan ?yMoọt ủeõm noù
-Từ"ấy","nọ" ở xác định vị trí của sự vật trong không gian.
-Từ"ấy","nọ" ở xác định vị trí của sự vật trong thời gian.
- Cùng trỏ vào sự vật
-Cùng xác định vị trí sự vật (định vị sự vật)
Tiếng Việt Tiết 57
CHỈ TỪ
I. Ch? t? l� gì?
* Ghi nhớ (sgk/T137)
Chỉ từ
Troỷ vaứo sửù vaọt.
Xaực ủũnh vũ trớ cuỷa sửù vaọt trong khoõng gian hoaởc thụứi gian.
Bài tập vận dụng
* Điền chỉ từ vào chỗ trống
“Mùa hè năm ……., lớp tôi tổ chức tham quan công viên nước Hồ Tây. ……là một kỉ miệm tuyệt vời. Vì các bạn trẻ, ai đã đến chơi công viên ……một lần đều khó có thể quên.”
nay
Đó
ấy
Tiếng Việt Tiết 57
CHỈ TỪ
I. Chỉ từ là gì?
II. Hoạt động của chỉ từ trong câu
1. Ví dụ: sgk/ 137
Trong các câu đã dẫn
ở phần 1, chỉ từ đảm nhiệm
chức vụ gì?
ông vua nọ - viên quan ấy
- làng kia
- nhà nọ
2. Nhận xét:
- Chỉ từ làm phụ ngữ trong cụm danh từ
VD2
Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
( Hồ Chí Minh)
b. Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
( Bánh chưng, bánh giầy)
Tìm chỉ từ trong các ví dụ trên?
VD2
Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
( Hồ Chí Minh)
C
V
Xác định chức vụ của chúng trong câu?
b. Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi

và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
( Bánh chưng, bánh giầy)
TN
? Ngoài chức vụ làm phụ ngữ trong cụm danh từ chỉ từ còn giữ chức vụ gì nữa trong câu.
II. Hoạt động của chỉ từ trong câu
- Chỉ từ làm phụ ngữ trong cụm danh từ.
- Chỉ từ làm chủ ngữ trong câu.
- Chỉ từ là trạng ngữ trong câu.
* Ghi nhớ: SGK/138
Quan sát tranh và đặt câu có chỉ từ
Những bạn học sinh kia đang chúc mừng cô giáo
Lẵng hoa này rất đẹp.
Đây là con mèo
III. Luyện tập
1. Bài tập 1
III. Luyện tập
a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế trời, Đất cùng Tiên vương.
b. Đấy vàng, đây cũng đồng sen.
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
c. Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các hương.
Tìm chỉ từ và xác định ý nghĩa và chức vụ của chỉ từ ấy.
2. Bài tập 2
Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc ( Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay về trời.
( Theo Thánh Gióng)
b. Người ta còn nói khi ngựa hét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
( Theo Thánh Gióng)
Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy
- Chân núi Sóc = đó ( đấy)
Thay như vậy để tránh
lặp từ
Bị thiêu cháy = ấy ( đó)
Thay như vậy để tránh
lặp từ
Người….. … vo gạo, gói bánh, người …..…nhóm bếp.
này
kia
Ở làng……, có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát tren bờ biển.
nọ
Củng cố

CHỈ TỪ
Chỉ từ là gì?
Hoạt động của chỉ từ.
Dùng để trỏ và định vị sự vật trong không gian, thời gian
- Làm phụ ngữ trong cụm danh từ
- Làm chủ ngữ
- Làm trạng ngữ
- Học bài theo ghi nhớ
- Làm bài tập còn lại
- Chuẩn bị bài Động từ
+ Đặc điểm của động từ
+ Các loại động từ chính
Giờ học kết thúc.
Chúc các em học tốt.