Bài 13. Chỉ từ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Giáo viên: Bùi Thị Thùy Linh
CHỉ Từ
Thứ 4 ngày 09 tháng 12 năm 2015.
Tiết 57:
KIỂM TRA BÀI CŨ.
1. Số từ là gì? Hãy lấy ví dụ minh họa?
2. Xác định số từ trong những câu sau:
a. Vua ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp, ba con trâu đực.
b. Tuần này, lớp 6A được xếp thứ nhất.
KIỂM TRA BÀI CŨ.
1. Lượng từ là gì? Hãy lấy ví dụ minh họa?
2. Xác định lượng từ trong những câu sau:
a. Các bạn học sinh lớp 6A đang đi lao động.
b. Cả lớp em đều yêu quý bạn Lan.
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […] (Em bé thông minh)
Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
(Sự tích Hồ Gươm)
Giống: dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật.
định vị sự vật
trong thời gian.
định vị sự vật trong không gian.
Khác
Các cặp từ sau có gì giốngvà khác nhau ?
Viên quan ấy/ hồi ấy.
Nhà nọ/ đêm nọ.
+ Viên quan ấy
+ Nhà nọ
Xác định sự vật trong không gian
+ Hồi ấy
+ Đêm nọ
Xác định sự vật trong thời gian
* Giống: Dùng để trỏ vào sự vật
* Khác:

c. Ghi nhớ.
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ
vào sự vật, nhằm xác định vị
trí của sự vật trong không gian
hoặc thời gian.
Từ …. oán nặng thù sâu, hằng năm Thủy
Tinh làm mưa gió bão lụt đánh Sơn Tinh.
Bài tập: Điền vào chỗ trống những chỉ từ thích hợp
đó
Người …. vo gạo, gói bánh, người … nhóm bếp.
này
kia
Sau khi đánh đuổi giặc Minh , Lê Lợi đã trả thanh gươm… cho rùa vàng.
ấy
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […] (Em bé thông minh)
Xác định chức vụ của chỉ từ trong câu:
a) Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
(Hồ Chí Minh)
b) Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)

a. Dùng chỉ từ trong văn chương

Sông Tương một dải nông sờ,
Bên trông đầu nọ, bên chờ cuối kia
(Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Của ta trời đất đêm ngày
Núi kia, đồi nọ, sông này của ta.
(Hoan hô chiến sĩ Điện Biên)

b. Dùng chỉ từ trong đời sống hằng ngày.
- Em học trường nào?
- Dạ ! Em học trường THCS Tân Long.
- Trường ấy ở đâu ?
- Trường em ở gần ngã ba Tân Long ạ.


Chỉ từ thường làm phụ ngữ
trong cụm danh từ. Ngoài ra,
chỉ từ còn có thể làm chủ ngữ
hoặc trạng ngữ trong câu .
Bài tập 1: Tìm chỉ từ trong những câu sau. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng TiênVương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)

c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng, cháu Tiên)
d) Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
( Sự tích Hồ Gươm)
ấy
Không gian
Phụ ngữ của CDT
Đấy, đây
Không gian
Chủ ngữ
Nay
Thời gian
Trạng ngữ
đó
Thời gian
Trạng ngữ
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
(Theo Thánh Gióng)
b) Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
(Theo Thánh Gióng)
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Bài cũ:
+ Tìm các chỉ từ trong các truyện dân gian đã học.
+ Đặt câu có sử dụng chỉ từ.
- Bài mới: Luyện tập kể chuyện tưởng tượng
+ Xem lại kiến thức về văn kể chuyện tưởng tượng.
+ Chọn một trong năm đề đã cho ở tiết Kể chuyện tưởng tượng để thực hiện các bước theo yêu cầu của SGK.
+ Tìm ý cho các đề bài bổ sung.
+ Đọc bài văn tham khảo/140,141.
Kính chúc quý thầy cô giáo sức khoẻ
Chúc các em học tốt!
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY KẾT THÚC