Bài 13. Chỉ từ

1. Cho các cụm danh từ sau:
- Những bông hoa đó;
- Ba quyển sách này;
- Làng kia.
? Em hãy cho biết phần trước, phần trung tâm của các cụm danh từ đó là từ loại gì?
? Theo em, phần sau của các cụm danh từ đó là từ loại gì? Em hiểu thế nào về từ loại đó?
2. Em hãy so sánh các từ và cụm từ sau , từ đó rút ra ý nghĩa của những từ in đậm?
- Những bông hoa đó / hồi đó
- Ba quyển sách này/ lúc này
Cho các chỉ từ sau: đó, kia, này, vậy, nọ, ấy,…
? Em hãy thêm các từ, cụm từ để tạo thành cụm từ xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian?
? Em hãy đặt câu có các cụm từ đó.
Lồng chim này
Lúc này, mưa rơi
Đêm kia sấm sét
Hoa hồng kia
Bài tập 1 : Tìm chỉ từ trong những câu sau. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên Vương. (Bánh chưng, bánh giầy)
b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ. (Ca dao)
c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương. ( Con Rồng cháu Tiên)
Bài tập 2: Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.
(Theo Thánh Gióng)
b)Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
(Theo Thánh Gióng)
Bài tập 3:
Có thể thay các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ?
Năm ấy, đến lượt Lý Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lý Thông dọn một mâm cơm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
-Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
(Thạch Sanh)
Viết một đoạn văn ngắn từ 3 đến 5 câu với chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng chỉ từ.
Mùa hè năm nay, lớp tôi tổ chức đi tham quan công viên nước Hồ Tây. Đó là một kỷ niệm tuyệt vời. Vì ai đã từng đến thăm công viên ấy dù chỉ một lần thì khó có thể quên được.