Bài 13. Chỉ từ

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Chỉ ra số từ và xếp số từ vào mô hình cụm danh từ
Em hãy cho biết số từ là gì?
viên
quan
nọ
-
-
Ba
con
trâu
ấy
nọ
ấy
Một
KIỂM TRA BÀI CŨ:
Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
Chỉ từ
Tiết 45: Tiếng Việt
Ví dụ 1:
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng.

( Truyện Em bé thông minh)
Nọ, ấy, kia : xác định vị trí (định vị) sự vật trong không gian.
Nọ, ấy, kia: là những từ định vị
sự vật trong không gian.
Ví dụ 2:
Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người làm nghề đánh cá tên là Lê Thận.
Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.
(Sự tích Hồ Gươm)
Ấy, nọ: dùng để chỉ sự vật, nhằm phân biệt sự vật ở thời gian này với sự vật ở thời gian kia.
Ấy, nọ: bổ nghĩa cho danh từ chỉ sự vật.
Ấy,nọ: là những từ định vị sự vật trong thời gian.
So sánh nghĩa của các từ ấy, nọ trong (ví dụ 1) với các từ ấy, nọ trong (ví dụ 3) có điểm nào giống và điểm nào khác?
Thảo luận : hai người trong 1 phút
Đáp án :
Giống: dùng để xác định vị trí (định vị) sự vật.
định vị sự vật
trong thời gian.
định vị sự vật trong không gian.
Khác:
Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật, nhằm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian.
* Ghi nhớ 1: sgk/137
Cho các chỉ từ sau: đó, kia, này, vậy, nọ, ấy,…
? Em hãy thêm các từ, cụm từ để tạo thành cụm từ xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian?
? Em hãy đặt câu có các cụm từ đó.
Lồng chim này
Hoa hồng kia
viên
quan
nọ
-
-
Ba
con
trâu
ấy
nọ
ấy
Một
* Cách dùng chỉ từ:
a.Dùng chỉ từ trongvăn chương
Ví dụ :
“Của ta trời đất đêm ngày
Núi kia, đồi nọ, sông này của ta.”
(Hoan hô chiến sĩ Điện Biên)
“Bác Hồ đó, lòng ta yên tĩnh
Ôi người cha đôi mắt mẹ hiền sao!...
Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dị
Màu quê hương bề bỉ đậm đà.
Bác Hồ đó, ung dung châm lửa hút…
Trán mênh mông thanh thản một vùng trời.”
(Sáng tháng năm)

b. Dùng chỉ từ trong đời sống hằng ngày
Em học trường nào?
Dạ ! Em học trường THCS Nhựt Tảo.
Trường ấy ở đâu ?
Trường em ở gần tòa án tỉnh ạ.

Bài tập 1sgk/138: Tìm chỉ từ trong nhữngcâu sau.
Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng TiênVương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng, cháu Tiên)

ĐÁP ÁN
Từ …. oán nặng thù sâu , hằng năm Thủy Tinh
làm mưa gió bão lụt đánh Sơn Tinh.
Bài tập nhanh :Điền vào chỗ trống những chỉ từ thích hợp
đó
Người…. vo gạo, gói bánh, người … nhóm bếp.
này
kia
Sau khi đánh đuổi giặc Minh , Lê Lợi đã trả thanh gươm… cho rùa vàng.
ấy
Ở làng … có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển
nọ
?1 Tên một vật dụng mà Thạch Sanh giúp công chúa khỏi câm?
?2 Nhân vật nào tượng trưng cho lũ lụt hàng năm ở Đồng Bằng Bắc Bộ?
?3 Từ còn thiếu trong bài đồng dao:
Tang tình tang tính tình tang
Bắt con kiến càng buộc (.) ngang lưng.
?4 Tên một nhân vật dũng sĩ trong một truyện cổ tích mà em đã được học?
?5 Tên một truy?n cười phê phán những anh tính hay khoe của?
? Một từ loại có tác dụng định vị sự vật trong thời gian, không gian?
1
2
3
4
5
Trò chơi: ô chữ kì diệu
CHỈ TỪ
KHÁI NIỆM
HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ TỪ
Dùng để trỏ
vào sự vật
Thời gian
Không gian
Phụ ngữ
trong cụm danh từ
Chủ ngữ, trạng ngữ
trong câu
Xác định vị trí
của sự vật