Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

THỰC HIỆN: GV PHẠM THỊ PHƯƠNG ANH
TRƯỜNG THPT NGUYỄN DU
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Sự biểu hiện của gen qua nhiều bước nên chịu sự chi phối của môi trường( yếu tố bên trong và bên ngoài cơ thể)
Tại sao tính trạng do gen quy định chịu ảnh hưởng nhiều bởi yếu tố môi trường?
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Ví dụ 1: Giống thỏ Himalaya
Kết luận 1: Nhiệt độ cơ thể ( MT bên trong) đã ảnh hưởng đến sự tổng hợp sắc tố trên da hay nhiệt độ đã ảnh hưởng tới sự biểu hiện của kiểu gen thể hiện ra kiểu hình
Ví dụ 2: Hoa cẩm tú cầu
Môi trường(độ pH) khác nhau
Ví dụ 3. Bệnh phêninkêtô niệu ở người
Nguyên nhân: Do gen lặn trên NST thường quy định
Hậu quả: Gây thiểu năng trí tuệ và nhiều rối loạn khác ở trẻ( Kiểu hình)
Nếu phát hiện sớm + ăn kiêng hợp lý thì trẻ có thể phát triển bình thường
Nghiên cứu VD3 SGK cho biết:
- Nguyên nhân gây bệnh
- Hậu quả của bệnh
- Khi nào bị bệnh mà bệnh không biểu hiện
Kết luận 3: Chế độ dinh dưỡng( MT bên ngoài) đã ảnh hưởng tới sự biểu hiện bệnh của gen
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Kết luận : Kiểu hình là sự tương tác giữa kiểu gen với môi trường cụ thể
Ví dụ 1: Giống thỏ Himalaya
Ví dụ 2: Hoa cẩm tú cầu
Ví dụ 3. Bệnh phêninkêtô niệu ở người
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
* Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Mức phản ứng là gì?
Có mấy loại mức phản ứng? Phân biệt các loại mức phản ứng? Cho ví dụ
Có 2 loại mức phản ứng:
- Mức phản ứng rộng: là những tính trạng về số lượng ( năng suất, khối lượng, tốc độ sinh trưởng...)
- Mức phản ứng hẹp: là những tính trạng về chất lượng( tỉ lệ bơ trong sữa, tỉ lệ nạc của thịt..)
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
- Tạo ra được các cá thể có cùng một kiểu gen
- Với cây sinh sản sinh dưỡng thì cắt các cành của cùng một cây đem trồng trong điều kiện môi trường khác nhau để theo dõi
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
c. Tính mềm dẻo của kiểu hình( thường biến)
Ở NƯỚC
Ở CẠN
Loài cáo Bắc cực, Nam cực
Mùa hè
Mùa đông
Dừa nước
“ phao” trắng, xốp, thân mềm nổi trên mặt nước
Không có phao, thân thảo thích nghi với lối sống ở cạn
Lông dày, trắng lẫn với màu tuyết
Lông mỏng, nâu sẫm hoặc xám đen lẫn với màu đất, cát
III- MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
a. Khái niệm mức phản ứng
I- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
II- SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
b. Xác định mức phản ứng của một kiểu gen
c. Tính mềm dẻo của kiểu hình( thường biến)
- Sự mềm dẻo kiểu hình là hiện tượng 1 .........(1)..........có thể thay đổi ........(2)..........trước những điều kiện ...........(3).........khác nhau
kiểu gen
kiểu hình
môi trường
- Sự mềm dẻo kiểu hình là do sự tự điều chỉnh về sinh lí giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường
- Mức độ mềm dẻo kiểu hình phụ thuộc vào kiểu gen
Củng cố
1. Sự mềm dẻo kiểu hình có nghĩa là
A. một kiểu hình có thể do nhiều kiểu gen quy định
B. một kiểu gen có thể biểu hiện thành nhiều kiểu hình trước các điều kiện môi trường khác nhau
C. tính trạng có mức phản ứng rộng
D. sự điều chỉnh kiểu hình theo sự biến đổi của kiểu gen
B. một kiểu gen có thể biểu hiện thành nhiều kiểu hình trước các điều kiện môi trường khác nhau
2. Phát biểu nào sau đây đúng với khái niệm kiểu hình
A. kiểu hình liên tục thay đổi khi điều kiện môi trường thay đổi
B. kiểu hình ổn định khi môi trường thay đổi
C. kiểu hình được tạo thành do sự tương tác giữa kiểu gen và điều kiện môi trường
D. kiểu hình khó thay đổi khi môi trường thay đổi
C. kiểu hình được tạo thành do sự tương tác giữa kiểu gen và điều kiện môi trường
So sánh mức phản ứng và sự mềm dẻo kiểu hình qua bảng sau:
Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen
Thay đổi kiểu hình của cùng một kiểu gen
Sự tự điều chỉnh về sinh lí
Tương tác với môi trường
Tuỳ từng tính trạng

Di truyền được
Đồng loạt, theo một hướng
Không di truyền
Thích nghi với sự thay đổi của môi trường
3. Nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng ” má lúm đồng tiền”có chính xác không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào?
Về nhà
So sánh mức phản ứng và sự mềm dẻo kiểu hình qua bảng sau: