Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

Chào mừng các thầy cô giáo
Trường: THPT Nguyễn Viết Xuân
Người thực hiện: Ngô Thị Đăng Quang
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đặc điểm di truyền của gen nằm trên NST giới tính X?

- Thế nào được giọi là hiện tượng di truyền qua tế bào chất? Nguyên nhân?
20oC
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Thí nghiệm của Men Đen:
Hoa đỏ ở điều kiện nào cũng cho hoa mầu đỏ
Nhắc lại mối quan hệ gữa ADN - ARN - Protein - Tính trạng?
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
Như vậy tính trạng do gen quy định có đúng hoàn toàn hay không?
Qu¸ tr×nh biÓu hiÖn cña gen qua nhiÒu b­íc nªn cã thÓ bÞ nhiÒu yÕu tè m«i tr­ëng bªn trong còng nh­ bªn ngoµi c¬ thÓ chi phèi
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
a. VÝ dô 1: Giống Thỏ Himalaya
Tại sao các tế bào của cùng một cơ thể, có cùng một kiểu gen lại biểu hiện ra những kiểu hình khác nhau, ở các bộ phận cơ thể khác nhau?
- Các tế bào ở vùng thân nhiệt cao, gen không biểu hiện, không tổng hợp được melanin, lông trắng.
1. Ví dụ
1. Ví dụ
a. VÝ dô 1: Giống Thỏ Himalaya
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
1. Ví dụ
Thí nghiệm chứng minh
Nhiệt độ có ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp mêlanin như thế nào?
Tai, bàn chân, đuôi, mõm  lông đen
Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnh
KQ : Ở lưng lông mọc có màu đen
a. VÝ dô 1: Giống Thỏ Himalaya
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
1. Ví dụ
a. VÝ dô 1: Giống Thỏ Himalaya
b. Ví dụ 2: Cây hoa cẩm tú
b. Ví dụ 2: Cây hoa cẩm tú cùng kiểu gen nhưng mầu sắc khác nhau
Điều kiện nào ảnh hưởng đến mầu sắc của cây hoa cẩm tú?
Tùy thuộc vào độ pH của đất
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
1. Ví dụ
a. VÝ dô 1: Giống Thỏ Himalaya
b. Ví dụ 2: Cây hoa cẩm tú
c. Ví dụ 3: bệnh phêninkêtô niệu ở người
c. Ví dụ 3: bệnh phêninkêtô niệu ở người
* Do một gen lặn trên NST thường
* Gây rối loạn chuyển hóa axit amin phêninalanin
* Hậu quả: thiểu năng trí tuệ.
* Phát hiện sớm + ăn kiêng giảm thức ăn có phênialanin phát triển bình thường.
Qua các ví dụ trên em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa kiểu gen và môi trường
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
1. Ví dụ
a. VÝ dô 1: Giống Thỏ Himalaya
b. Ví dụ 2: Cây hoa cẩm tú
C. Ví dụ 3: bệnh phêninkêtô niệu ở người
2. Kết luận
2. Kết luận
Kiểu hình được tạo thành do sự tương tác giữa kiểu gen với môi trường.
Liên hệ mối quan hệ giữa giống, điều kiện chăm sóc và năng suất trong sản xuất nông nghiệp?
Liên hệ:
- Giống tốt, điều kiện chăm sóc tốt ? năng suất cao
- Giống xấu, điều kiện chăm sóc không tốt ? năng suất thấp
- Giống xấu, điều kiện chăm sóc tốt ? năng suất không cao
- Giống tốt, điều kiện chăm sóc không tốt ? năng suất không cao
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
2. Kết luận
III. Mức phản ứng của kiểu gen
III. Mức phản ứng của kiểu gen
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
* Khái niệm kiểu gen:
Ví dụ: Kiểu gen quy định mầu sắc hoa:
AABB, AaBb, AABb...: quy định hoa đỏ
AAbb, aaBB, aabb...: quy định hoa trắng
Kiểu gen quy định hoa đỏ (AABB, AaBb, AABb), hoa trắng (AAbb, aaBB, aabb) gồm những gen nào?
Kiểu gen là gì?
- Kiểu gen là tập hợp tất cả các gen trong hệ gen.
- Các gen trong hệ gen tương tác với nhau và với môi trường tạo thành kiểu hình
a. Khái niệm
1. Mức phản ứng
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
2. Kết luận
III. Mức phản ứng của kiểu gen
III. Mức phản ứng của kiểu gen
KG1+MT1? KH1
Tốt: 47 tạ/ha
KG1+MT2? KH2
BT: 24 tạ/ha
KG1+MTn? KHn
.......: ........ tạ/ha
* Khái niệm kiểu gen:
* Khái niệm mức phản ứng:
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
MT-1
MT-2
. . .
MT-3
KH-3
KH-n
n MT
. . .
KH-1
KH-2
n KH
MỨC PHẢN ỨNG
SƠ ĐỒ KHÁI QUÁT MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN:
KIỂU GEN - I
MT-n
1 KG
Mức phản ứng là gì?
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
2. Kết luận
III. Mức phản ứng của kiểu gen
III. Mức phản ứng của kiểu gen
* Khái niệm kiểu gen:
* Khái niệm mức phản ứng:
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
- Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau được gọi là mức phản ứng của kiều gen
Lấy thêm ví dụ các hiện tượng thực tế mà em biết?
Giữa tính trạng số lượng và tính trạng chất lượng tính trạng nào có mức phản ứng rộng hơn? hãy chứng minh
VD: Ở gà
- Nuôi bình thường: 2kg, lông vàng
- Nuôi tốt : 2.5kg, lông vàng
- Nuôi rất tôt : 3kg, lông vàng
- Nuôi không tốt: 1kg, lông vàng
→ Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến trọng lượng nhưng ít ảnh hưởng đến màu lông.
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
2. Kết luận
III. Mức phản ứng của kiểu gen
III. Mức phản ứng của kiểu gen
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
b. Đặc điểm
b. Đặc điểm

- Di truy?n du?c vỡ do KG quy d?nh.
- Thay d?i theo t?ng lo?i tớnh tr?ng.
Mức phản ứng có đặc điểm gì?
- Mức phản ứng do gen quy định, trong cùng 1 kiểu gen mỗi gen có mức phản ứng riêng.
- Có 2 loại mức phản ứng: mức phản ứng rộng và mức phản ứng hẹp, mức phản ứng càng rộng sinh vật càng dễ thích nghi.
- Di truyền được vì do kiểu gen quy định.
- Thay đổi theo từng loại tính trạng.
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
2. Kết luận
III. Mức phản ứng của kiểu gen
III. Mức phản ứng của kiểu gen
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
b. Đặc điểm
b. Đặc điểm
Em hãy đề xuất cách xác định mức phản ứng của kiểu gen?

- Di truy?n du?c vỡ do KG quy d?nh.
- Thay d?i theo t?ng lo?i tớnh tr?ng.
c. Phương pháp xác định mức phản ứng của kiểu gen
c. Phương pháp xác định mức phản ứng của kiểu gen
Để xác định mức phản ứng của kiểu gen cần phải tạo ra được các cá thể sinh vật có cùng một kiểu gen. Với cây sinh sản sinh dưỡng có thể cắt cành của cùng một cây đem trồng trong những điều kiện môi trường khác nhau rồi theo dõi đặc điểm của chúng
Tại sao các nhà khoa học khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống lúa duy nhất (cho dù giống lúa có năng suất cao) trên một diện tích rộng trong cùng một vụ?
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
2. Kết luận
III. Mức phản ứng của kiểu gen
III. Mức phản ứng của kiểu gen
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
b. Đặc điểm

- Di truy?n du?c vỡ do KG quy d?nh.
- Thay d?i theo t?ng lo?i tớnh tr?ng.
c. Phương pháp xác định mức phản ứng của kiểu gen
2. Thường biến
2. Thường biến
Tiết 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện tính trạng
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
1. Ví dụ
2. Kết luận
III. Mức phản ứng của kiểu gen
III. Mức phản ứng của kiểu gen
1. Mức phản ứng
a. Khái niệm
b. Đặc điểm
c. Phương pháp xác định mức phản ứng của kiểu gen
2. Thường biến
2. Thường biến
- Hiện tượng một kiểu gen có thể thay đổi kiểu hình trước những điều kiện môi trường khác nhau gọi là sự mềm dẻo về kiểu hình (thường biến).
- Do sự tự điều chỉnh về sinh lí giúp sinh vật thích nghi với những thay đổi của môi trường.
- Mức độ mềm dẻo về kiểu hình phụ thuộc vào kiểu gen.
- Mỗi kiểu gen chỉ có thể điều chỉnh kiểu hình của mình trong 1 phạm vi nhất định.
Thường biến và đột biến giống, khác nhau ở điểm cơ bản nào?
Củng cố
Câu 1: Kiểu hình của một cơ thể phụ thuộc vào:
Kiểu gen.
Điều kiện môi trường.
Các tác nhân ĐB trong MT và quy luật di truyền chi phối các tính trạng.
A
B
C
D
Kiểu gen và điều kiện MT.
Kiểu gen và điều kiện MT.
Củng cố
Câu 2. Khi nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng “má lúm đồng tiền” có chính xác không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào?
Xin chân thành cảm ơn thầy cô và các em!