Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

Thao giảng môn
Sinh học 12 - CB
trường THPt Nguyễn đức cảnh
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thuý Hà
Thái Bình, tháng 10 năm 2012
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường
lên sự biểu hiện của gen
kiểm tra bài cũ
1.Cơ sở tế bào học của sự xác định giới tính là :
Sự phân li của bộ NST của tế bào trong giảm phân.
Sự tổ hợp NST ở giao tử trong thụ tinh.
C. Sự phân li của bộ NST trong thụ tinh kết hợp với sự thợp của chúng trong thụ tinh.
D. Sự phân li, tổ hợp của cặp NST giới tính trong giảm phân và thụ tinh.
2. Đâu không phải là đặc điểm gen di truyền trên X (vùng không có gen trên Y)
Di truyền chéo B. Kết quả lai thuận nghịch khác nhau
C. Di truyền thẳng D. Tính trạng biểu hiện không đồng đều ở 2 giới
3. PL thuận: ? Chép (có râu) x ? Giếc (không râu ) ? F1 100% Cá nhưng (không râu)
PL nghịch: ? Giếc (không râu) x ? Chép (có râu ) ? F1 100% Cá nhưng (có râu)
Ví dụ trên liên quan tới hiện tượng di truyền nào?
A. Gen trên X B. Gen ngoài tế bào chất
C. Gen trên Y D. Gen trên NST thường
4. ở người bệnh mù màu đỏ lục do đột biến gen lặn trên X (Xm). Nếu mẹ bình thường, bố mù màu sinh con trai bị mù màu thì nguyên nhân do
A. Mẹ B. Bà nội C. ông nội D. Bố
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa kiểu gen và tính trạng
- Sơ đồ về mối quan hệ kiểu gen và tính trạng
? Vận dụng kiến thức phần
cơ chế di truyền cấp phân tử
Hoàn thiện sơ đồ về mối quan hệ Kiểu gen và tính trạng
1
2
3
4
5
AND
(Gen)
mARN
Polipeptit
Protein
Tính trạng
* Quá trình biểu hiện của gen qua nhiều bước nên có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong cũng như ngoài cơ thể chi phối.



II. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường
* Ví dụ 1: Biểu hiện tính trạng màu lông của thỏ Himalaya
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
? Tại sao trên 1 cơ thể (cùng kiểu gen) lại biểu hiện ra những kiểu hình khác
Các tế bào ở đầu mút cơ thể, nhiệt độ thấp, tổng hợp được sắc tố melanin, lông đen.
Các tế bào ở vùng thân nhiệt cao  biÕn tÝnh Enzim tham gia ®iÒu hoµ biÓu hiÖn cña gen  không tổng hợp được melanin  lông trắng
Thỏ Himalaya
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
? Thí nghiệm chứng minh:
Điều kiện bình thường
Cạo lông trắng
+ Buộc đá lạnh
? Kết quả :
Mọc lông đen
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa kiểu gen và tính trạng
- Sơ đồ về mối quan hệ kiểu gen và tính trạng
II. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường
* Ví dụ 1: Biểu hiện tính trạng màu lông của thỏ Himalaya
? KL : Yếu tố nhiệt độ (môi trường bên trong cơ thể) ảnh hưởng tới biểu hiện kiểu gen thành kiểu hình khác nhau
* Ví dụ 2: Biểu hiện tính trạng màu hoa cẩm tú cầu
? KL : Yếu tố pH (môi trường bên ngoài cơ thể) ảnh hưởng tới biểu hiện kiểu gen thành kiểu hình khác nhau

Từ các ví dụ trên,ta có thể kết luận về mối quan hệ giữa KG-môi trường- KH như thế nào?
..... là kết quả tương tác giữa ..... với ..... cụ thể
Kiểu hình
Kiểu gen
Môi trường
Tôi cảm ơn thượng đế cho tôi năng khiếu thơ ca và tôi
càng cảm ơn cuộc đời đã giúp tôi biến
năng khiếu đó thành hiện thực
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa kiểu gen và tính trạng
II. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường cụ thể
III. Mức phản ứng của kiểu gen
1. Khái niệm mức phản ứng.
Xét ví dụ về sự biến đổi hình dạng bản lá cây rau mác
? Mức phản ứng là: Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 Kiểu gen tương ứng với môi trường khác nhau
2. Đặc điểm
- Mỗi gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau
- Gen quy định tính trạng số lượng (năng suất, Vsinh trưởng.) thường có mức phản ứng rộng và chịu ảnh hưởng nhiều của yếu tố môi trường hơn là tính trạng chất lượng
TN2
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa kiểu gen và tính trạng
II. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường cụ thể
III. Mức phản ứng của kiểu gen
Khái niệm mức phản ứng. Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 Kiểu gen tương ứng với môi trường khác nhau
2. Đặc điểm: Mỗi ki?u gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau
? Cách xác định mức phản ứng của 1 kiểu gen
3.Sự mềm dẻo kiểu hình (thường biến):
Là sự biến đổi kiểu hình của cùng 1 kiểu gen trong những điều kiện môi trường khác nhau.
1 số hiện tượng thường biến
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa kiểu gen và tính trạng
II. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường cụ thể
III. Mức phản ứng của kiểu gen
Khái niệm mức phản ứng. Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 Kiểu gen tương ứng với môi trường khác nhau
2. Đặc điểm: Mỗi ki?u gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau
3.Sự mềm dẻo kiểu hình (thường biến):
Là sự biến đổi kiểu hình của cùng 1 kiểu gen trong những điều kiện môi trường khác nhau.
? So sánh Thường biến - Đột biến
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
Biến đổi KH của cùng 1 kiểu gen , không liên quan tới VCDT
Biến đổi KH liên quan tới biến đổi VCDT (gen, NST)
Do sự tự điều chỉnh sinh lí của SV
- Tác nhân gây biến
- ngẫu nhiên, vô hướng, không tương ứng với đk mt
- Có thể di truyền được
- Đồng loạt, theo 1 hướng xác định tương ứng với đk mt
- Không di truyền được
- Phụ thuộc vào KG, mỗi KG điều chỉnh KH trong phạm vi nhất đinh
Bản chất tác nhân đột biến
- Cấu trúc của gen
Giúp SV phản ứng linh hoạt , thích nghi với sự thay đổi của đks
Thường có hại cho SV nhưng lại là nguồn nguyên liệu cho tiến hoá, chọn giống
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa kiểu gen và tính trạng
II. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen với môi trường cụ thể
III. Mức phản ứng của kiểu gen
Khái niệm mức phản ứng. Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 Kiểu gen tương ứng với môi trường khác nhau
2. Đặc điểm: Mỗi ki?u gen khác nhau có mức phản ứng khác nhau
3.Sự mềm dẻo kiểu hình (thường biến):
Là sự biến đổi kiểu hình của cùng 1 kiểu gen trong những điều kiện môi trường khác nhau.
Câu 2 Khi nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng “má lúm đồng tiền” có chính xác không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào?
Câu 1. Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống lúa duy nhất (cho dù đó là giống lúa có năng suất cao) trên một diện tích rộng trong cùng một vụ?
Củng cố
Em có biết
trong cánh hoa có chất anthoxyan bị oxy hóa dần khi tiếp xúc với không khí.
Em có biết
Loại thức ăn nào tốt cho những bệnh nhân bị bệnh Pheninkêtô niệu ?
Dặn Dò:
Học thuộc bài, trả lời các câu hỏi sgk.
2.Đọc bài EM CÓ BIẾT: Tại sao cần phải quan tâm đặc biệt đến các bà mẹ khi mang thai?
3. Chuẩn bị Bài 15. Bài tập chương I, II.Làm trước các bài tập: ChươngI: 1,2,3,4,5,6,8 Chương II: BT 1,2,3,4,5,6,7 vào vở BT, mang theo đầy đủ.
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
pH < 7
pH > 7
pH = 7
Chiều cao cây (cm)
Độ cao so với mặt nước biển (m)
Độ cao so với mặt nước biển (m)
50
-
-
-
-
-
-
50
0
-
-
-
-
-
0
30
3050
1400
3050
1400
30
Chiều cao cỏ thi
Kiểu gen A
Kiểu gen B
húc thầy cô và các em
mạnh khoẻ - thành công