Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

7/19/2007
1
BÀI 13:
ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN
Gen (ADN ) mARN Pôlipeptit  Prôtêin  tính trạng
Sự biểu hiện của gen qua nhiều giai đoạn nên chịu nhiều ảnh hưởng của môi trường


I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
Thông tin di truyền trong gen được biểu hiện thành tính trạng nhờ những cơ chế nào?
Theo em sự biểu hiện của gen thành tính trạng có chịu ảnh hưởng của môi trường không, cho ví dụ?
- Tại sao cùng 1 KG nhưng màu lông thỏ ở các vị trí khác nhau trên cơ thể lại khác nhau?
Thỏ Himalaya sp
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
1. Ví dụ.
VD1: Ở thỏ Himalaya:
+ Có bộ lông trắng trừ các bộ phận đầu mút cơ thể: tai, đuôi, bàn chân, mõm có lông màu đen
+ Nguyên nhân: những tế bào của đầu mút có nhiệt độ thấp hơn nên chúng có khả năng tổng hợp melanin làm lông có màu đen
Tai, bàn chân, đuôi, mõm  lông đen
Cạo lông trắng trên lưng + buộc đá lạnh
KQ : Ở lưng lông mọc có màu đen
Tổng hợp Melanin  Lông đen
Không tổng hợp Melanin  Lông trắng
Thí nghiệm chứng minh
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
pH > 7: hoa màu đỏ, màu hồng hoặc màu tím
pH = 7: hoa màu trắng sữa.
pH < 7: hoa màu lam.
VD2: Hoa cẩm tú cầu trồng trong môi trường có độ pH khác nhau cho màu sắc khác nhau
Enzim xúc tác
phênilalanin
tirôzin
Phênilalanin ứ đọng
Máu
Thiểu năng trí tuệ, mất trí
Đầu độc TBTK ở não
- VD 3: Bệnh pheninkêtô niệu ở người
II. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA KIỂU GEN VÀ MÔI TRƯỜNG
Ví dụ
Kết luận
Bố mẹ không truyền cho con tính trạng có sẵn mà truyền cho con KG
KG tương tác với môi trường để hình thành nên KH
Trên lá
cây
Trên đá
Trên
cành cây
Vd: Con tắc kè biến đổi màu sắc theo nền môi trường
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
Môi trường 1
Kiểu hình 1
Môi trường 2
Kiểu hình 2
Môi trường 3
Kiểu hình 3
Môi trường n
Kiểu hình n
……
Kiểu gen 1
1. Mức phản ứng
III. MỨC PHẢN ỨNG CỦA KIỂU GEN
Khái niệm: - Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen trong các môi trường khác nhau
Đặc điểm:
- Do KG quy định
- Mỗi gen có mức phản ứng riêng
Mức phản ứng do yếu tố nào quy định?
Vd: ở gà
+ Nuôi rất tốt : 3kg lông vàng
+ Nuôi tốt: 2.5kg lông vàng
+ Nuôi bình thường: 2kg lông vàng
+ Nuôi không tốt: 1kg lông vàng
→ chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến trọng lượng nhưng ít ảnh hưởng đến màu lông.
Tính trạng số lượng: có mức phản ứng rộng
Tính trạng chất lượng: có mức phản ứng hẹp
Giống lúa OM3536 (KG)
A
Chăm sóc tốt (MT1)
NS 7,5 tấn/ha (KH1)
B
Chăm sóc bình thường (MT2)
NS 6,5 tấn/ha (KH2)
C
Chăm sóc kém (MT3)
NS 5 tấn/ha (KH3)
Mối quan hệ giữa giống, kĩ thuật canh tác và năng suất
Giống (KG)
Năng suất (KH)
Kĩ thuật canh tác (MT)
+ Giống tốt, biện pháp KT tốt  năng suất cao
+ Giống tốt, biện pháp KT không tốt  năng suất giảm
+ Giống xấu, biện pháp KT tốt  năng suất tăng (giới hạn nhất định)
Hãy đề xuất phương pháp để xác định mức phản ứng của một KG?
Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng 1 giống duy nhất (cho dù giống đó có năng suất cao) trên 1 diện tích rộng trong cùng 1 vụ ?
MT2: lá dạng bản rộng
MT3: lá dạng mũi mác
MT1: lá dạng bản dài
3. Sự mềm dẻo về kiểu hình (thường biến)
Hiện tượng 1 KG có thể biểu hiện thành các kiểu hình khác nhau trong các môi trường tương ứng gọi là sự mềm dẻo về KH (thường biến)
Đặc điểm:
+ Xảy ra đồng loạt, định hướng, có thể xác định được
+ Không liên quan đến KG nên không di truyền
Ý nghĩa: Giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường
Một số bà con nông dân mua hạt ngô lai có năng suất cao về trồng nhưng cây ngô lại không cho hạt. Giả sử công ty giống đã cung cấp hạt giống đúng tiêu chuẩn. Hãy giải thích nguyên nhân dẫn đến tình trạng cây ngô không cho hạt trong trường hợp trên?
Câu 1: Chọn phát biểu đúng trong các câu sau:
Câu hỏi trắc nghiệm
B. Kiểu hình như nhau bao giờ cũng có cùng kiểu gen.
A. Kiểu gen như nhau chắc chắn có kiểu hình như nhau.
C. Cùng một kiểu gen có thể biểu hiện kiểu hình khác nhau.
D. Cùng một kiểu hình chỉ có một kiểu gen.
sai
sai
đúng
sai
Câu 2: Điều nào sau đây không đúng về mức phản ứng?
Câu hỏi trắc nghiệm
B. Mức phản ứng không được di truyền.
A. Mức phản ứng là tập hợp các KH của một KG tương ứng với các điều kiện MT khác nhau.
C. Tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp.
D. Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng.




CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕI CỦA CÁC EM