Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

GV: NGUYỄN THỊ THANH TUYỀN
BÀI 13
ẢNH HƯỞNG
CỦA MÔI TRƯỜNG
LÊN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN
Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng.
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
III.Mức phản ứng của kiểu gen.
Gen(ADN)  mARN  Pôlipeptit  Prô  tính trạng.

Sự biểu hiện của gen có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong cũng như bên ngoài chi phối.
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng:
Tính trạng trên cơ thể sinh vật do gen quy
định có hoàn toàn đúng hay không?
Hoàn thành phiếu học tập: học sinh thảo luận nhóm
(2 hs/nhóm) trong 3 phút.
Giống thỏ Himalaya có bộ lông trắng muốt trên toàn thân, ngoại trừ các đầu mút của cơ thể như tai, chân, mõm có lông màu đen.
1. Ví dụ 1:
Biểu hiện màu lông thỏ ở các vị trí khác nhau trên cơ thể phụ thuộc vào yếu tố nào?
1. Ví dụ 1:
Tai, bàn chân, đuôi, mõm  lông đen
Không tổng hợp Melanin  Lông trắng
Thí nghiệm chứng minh
Tổng hợp Melanin  Lông đen
- Giải thích: Những tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ thấp hơn nên chúng có khả năng tổng hợp được sắc tố melanin làm cho lông đen.
1. Ví dụ 1:
2. Ví dụ 2:
pH < 7: hoa màu xanh, lam.
pH > 7: hoa màu đỏ, màu hồng hoặc màu tím.
pH = 7: hoa màu trắng sữa.
Hoa cẩm tú cầu
3. Ví dụ 3:

Bệnh phênyl kêtô niệu
Enzim xúc tác
Phênilalanin
(thức ăn)
Tirôzin
Phênilalanin ứ đọng
Máu
Thiểu năng trí tuệ, mất trí
Đầu độc TBTK ở não
Bệnh phênyl kêtô niệu
Phiếu học tập
 Mức phản ứng là tập hợp những kiểu hình khác nhau của cùng 1 kiểu gen trong các môi trường khác nhau.
III. Mức phản ứng của kiểu gen:
1. Khái niệm:
Thế nào là mức phản ứng?
VD: Cây hoa liên hình (Primula sinensis) có kiểu gen RR cho màu hoa đỏ nếu trồng ở nhiệt độ 35oC, cho màu hoa trắng nếu trồng ở nhiệt độ 20oC.
Tắc kè hoa
ếch ngụy trang
giống rêu
con bọ ngựa và chiếc lá khô.
Tắc kè trên lá cọ khô
con bướm và hoa phong lan
Vd: ở gà
+ Nuôi rất tốt : 3kg, lông vàng
+ Nuôi tốt: 2.5kg, lông vàng
+ Nuôi bình thường: 2kg, lông vàng
+ Nuôi không tốt: 1kg, lông vàng
→ chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến trọng lượng nhưng ít ảnh hưởng đến màu lông.
Tính trạng số lượng: có mức phản ứng rộng
Tính trạng chất lượng: có mức phản ứng hẹp
2. Phân loại:
 Mức phản ứng rộng: các tính trạng số lượng ( năng suất, sản lượng trứng...) Hệ số di truyền thấp.
 Mức phản ứng hẹp: các tính trạng chất lượng (Tỷ lệ Prô trong sữa hay trong gạo...) Hệ số di truyền cao.
III. Mức phản ứng của kiểu gen:
Có mấy loại mức phản ứng?
3. Xác định mức phản ứng của kiểu gen:
 phải tạo ra được các cá thể có cùng một KG.
 Thường biến (Sự mềm dẻo kiểu hình): 1 kiểu gen có thể thay đổi thành các KH khác nhau trước điều kiện mt khác nhau.
4. Sự mềm dẻo về KH (Thường biến):
Thế nào là sự mềm dẻo về KH (Thường biến)?
Một số bà con nông dân mua hạt ngô lai có
năng suất cao về trồng nhưng cây ngô lại
không cho hạt. Giả sử công ty giống đã cung
cấp hạt giống đúng tiêu chuẩn. Hãy giải thích
nguyên nhân dẫn đến tình trạng cây ngô không
cho hạt trong trường hợp trên?
Nghề trồng lúa để có năng suất cao dân gian có câu: nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
Hãy xác định: kiểu gen,
môi trường và kiểu hình
Câu 1: Chọn phát biểu đúng trong các câu sau:
Câu hỏi trắc nghiệm
B. Kiểu hình như nhau bao giờ cũng có cùng kiểu gen.
A. Kiểu gen như nhau chắc chắn có kiểu hình như nhau.
C. Cùng một kiểu gen có thể biểu hiện kiểu hình khác nhau.
D. Cùng một kiểu hình chỉ có một kiểu gen.
sai
sai
đúng
sai
Câu 2: Điều nào sau đây không đúng về mức phản ứng?
Câu hỏi trắc nghiệm
B. Mức phản ứng không được di truyền.
A. Mức phản ứng là tập hợp các KH của một KG tương ứng với các điều kiện MT khác nhau.
C. Tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp.
D. Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng.




Liên hệ thực tế
Vận dụng mối quan hệ KG – MT – KH,
giải thích: