Bài 13. Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen

Thao giảng môn
Sinh học 12 - CB
THPT BÚNG LAO
NGƯỜI THỰC HIỆN : BÙI THỊ HÀ
BÚNG LAO THÁNG 10.2014
BÀI 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
Cà phê giống Robusta
Trồng ở Đắclắc
Trồng ở Mường Ảng
Đạt 2-3 tấn/ha
Đạt 1,5-2 tấn/ha
Sản lượng ngô giống LVN61

Ngô trồng ở Sơn La
Ngô trồng ở Điện Biên
Đạt 5-7 tấn /ha
Đạt 2-3 tấn /ha
Bài 13: Ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
I. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng.
II. Sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
III.Mức phản ứng của kiểu gen.
Gen (ADN ) mARN Pôlipeptit  Prôtêin  tính trạng
TT nu
qđ
TT a amin
Đặc điển của tế bào
Prôtêin
đđ hình thái, sinh lí cơ thể

qđ
qđ
qđ
qđ
qđ
Đặc điểm mô, cơ quan
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
chuỗi polipeptit
Nêu mối quan hệ giữa gen và tính trạng?
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG

 Gen (ADN)  mARN  Polipeptit  Protein  Tính trạng.
- Quá trình biểu hiện của gen qua nhiều bước nhưng có thể bị nhiều yếu tố môi trường bên trong cũng như bên ngoài chi phối.

Hoàn thành phiếu học tập số 1 ( lớp chia làm 3 nhóm)
Thời gian 3 phút
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
Các tế bào ở đầu mút cơ thể nhiệt độ thấp  lông đen.
Các tế bào ở vùng thân nhiệt cao  lông trắng
Thỏ Himalaya
? Tại sao trên 1 cơ thể (cùng kiểu gen) lại biểu hiện ra những kiểu hình khác
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
? Thí nghiệm chứng minh:
Điều kiện bình thường
Cạo lông trắng
+ Buộc đá lạnh
? Kết quả :
Mọc lông đen
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
Thỏ Himalaya
Nhiệt độ ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp mêlanin ntn?
Các tế bào ở đầu mút cơ thể, nhiệt độ thấp, tổng hợp được sắc tố melanin, lông đen.
Các tế bào ở vùng thân nhiệt cao  biÕn tÝnh Enzim tham gia ®iÒu hoµ biÓu hiÖn cña gen  không tổng hợp được melanin  lông trắng
Đáp án phiếu học tập



Yếu tố nhiệt độ
( môi trường bên trong)
pH > 7: hoa m�u d?, m�u h?ng ho?c m�u tớm
pH = 7: hoa m�u tr?ng s?a.
pH < 7: hoa m�u lam.
VD2: Hoa cẩm tú cầu trồng trong môi trường có độ pH khác nhau cho màu sắc khác nhau
Đáp án phiếu học tập



Độ PH của đất ( môi trường bên ngoài)
Yếu tố nhiệt độ
( môi trường bên trong)
phênilalanin
Phênilalanin ứ đọng
Thiểu năng trí tuệ, mất trí
Đầu độc TBTK ở não
- VD 3: B?nh pheninkờtụ ni?u ? ngu?i
Thức ăn
Tirozin
Đáp án phiếu học tập



Yếu tố nhiệt độ
( môi trường bên trong)
Độ PH của đất ( môi trường bên ngoài)
Gen lặn nằm trên NST thường ( yếu tố bên trong)
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
II. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường

Từ các ví dụ trên,ta có thể kết luận về sự tương tác giữa KG-môi trường- KH như thế nào?
..... là kết quả tương tác giữa ..... với ..... cụ thể
Kiểu hình
Kiểu gen
Môi trường
Hoa phù dung
Buổi sáng
Buổi chiều
trong cánh hoa có chất anthoxyan bị oxy hóa dần khi tiếp xúc với không khí
Cây hoa liên hình (Primula sinensis) có kiểu gen RR
ở nhiệt độ 35oC
ở nhiệt độ 20oC
 Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình của cùng 1 kiểu gen tương ứng trong các môi trường khác nhau.
III. Mức phản ứng của kiểu gen:
1. Khỏi ni?m:
Thế nào là mức phản ứng?
III. Mức phản ứng của kiểu gen:
2.Phân loại mức phản ứng
?
Có mấy loại mức phản ứng?
Mức phản ứng rộng: các tính trạng số lượng ( năng suất, sản lượng trứng...) Hệ số di truyền thấp
Mức phản ứng hẹp: các tính trạng chất lượng (Tỷ lệ Prô trong sữa, màu sắc lông,chiều cao...) Hệ số di truyền cao
Sản lượng ngô giống LVN61

Ngô trồng ở Sơn La
Ngô trồng ở Điện Biên
Đạt 5-7 tấn /ha
Đạt 2-3 tấn /ha
Mức phản ứng của kiểu gen
Cà phê giống Robusta
Trồng ở Đắclắc
Trồng ở Mường Ảng
Đạt 2-3 tấn/ha
Đạt 1,5-2 tấn/ha
Bò sữa
Lượng sữa 20-35 kg/ngày
Lượng sữa 30-45 kg/ngày
Nuôi ở Mộc Châu – Sơn La
Nuôi ở Hà Lan
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
Từ các mức phản ứng của kiểu gen
Những tính trạng có mức phản ứng rộng  đầu tư vào BPKT.
Tính trạng có mức phản ứng hẹp  đầu tư vào chọn giống.
Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống lúa duy nhất (cho dù là giống lúa có năng suất cao) trên một diện tích rộng trong một vụ mùa?
Phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, sâu bệnh
 Thường biến (Sự mềm dẻo kiểu hình): 1 kiểu gen có thể thay đổi thành các KH khác nhau trước điều kiện mt khác nhau.
3. S? m?m d?o v? KH (Thu?ng bi?n):
Thế nào là sự mềm dẻo về KH (Thường biến)?
Vai trò giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường
Độ cao so với mặt nước biển (m)
Độ cao so với mặt nước biển (m)
50
1400
3050
30
1400
3050
0
0
Mức phản ứng của 2 KG khác nhau (a và b) của loài cỏ thi (Achillea millefolium) với cao so với mặt nước biển.
-
-
-
-
-
-
-
50
-
-
-
Chiều cao cây (cm)
30
Chiều cao cây (cm)
KG a
KG b
MT
MT
KH
Câu 1: Chọn phát biểu đúng trong các câu sau:
B. Ki?u hỡnh nhu nhau bao gi? cung cú cựng ki?u gen.
A. Ki?u gen nhu nhau ch?c ch?n cú ki?u hỡnh nhu nhau.
C. Cựng m?t ki?u gen cú th? bi?u hi?n ki?u hỡnh khỏc nhau.
D. Cựng m?t ki?u hỡnh ch? cú m?t ki?u gen.
Củng cố
Câu hỏi trắc nghiệm
Nói cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng” má lúm đồng tiền”có chính xác không? Cần phải sủa câu nói này ntn?
2 đứa trẻ này có giống nhau hoàn toàn về chiều cao,cân nặng không nếu sống ở 2 hoàn cảnh khác nhau
Bài 13: ảnh hưởng của môi trường lên sự biểu hiện của gen
Biến đổi KH của cùng 1 kiểu gen , không liên quan tới VCDT
Biến đổi KH liên quan tới biến đổi VCDT (gen, NST)
Do sự tự điều chỉnh sinh lí của SV
- Tác nhân gây biến
Giúp SV phản ứng linh hoạt , thích nghi với sự thay đổi của đks
Thường có hại cho SV nhưng lại là nguồn nguyên liệu cho tiến hoá, chọn giống
húc thầy cô và các em
mạnh khoẻ - thành công