Bài 12. Số từ và lượng từ

Chào mừng quý thầy cô về dự giờ thăm lớp 6A6
Phòng GD ĐT DĨ AN
Trường THCS TÂN BÌNH
GV: NGUYỄN THỊ ĐÔNG
- Thế nào là cụm danh từ?
- Cho ví dụ minh họa và đặt câu?
Kiểm
tra
bài
cũ?
?
Trả lời:
*Cụm danh từ là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành .
*Ví dụ: một học sinh chăm chỉ
* Đặt câu: Dương là một học sinh chăm chỉ
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tiếng Việt :
Tiết 52
I.SỐ TỪ :


a. Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”
( Sơn Tinh, Thủy Tinh b: Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
( Thánh Gióng)
1. Số từ :
*. Ví dụ :

a .Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm

những gì, vua bảo:

“ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp

bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa,

ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”

( Sơn Tinh, Thủy Tinh)

hai , một trăm, chín, một
Đứng trước danh từ,
Bổ sung ý nghĩa về số lượng
b. Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng

Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn

và có tiếng là phúc đức.
( Thánh Gióng)
Từ được in đậm đứng ở vị trí nào trong cụm từ và bổ sung ý nghĩa gì ?
thứ sáu
Đứng sau danh từ,
Bổ sung ý nghĩa về số thứ tự
Em hiểu như thế nào là số từ?
Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị số lượng của sự vật, số từ thường đứng trước danh từ. Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ
Số từ : Là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật .
Số từ chỉ số lượng đứng sau danh từ
Số từ chỉ thứ tự đứng trước danh từ
*. Nhận xét
Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)

- Từ đôi có phải là số từ không?
- Từ đôi đứng ở vị trí nào trong cụm từ?
-Từ đôi ở đây chỉ ý nghĩa gì?
2.Phân biệt số từ và danh từ chỉ đơn vị
a. Ví dụ

Đôi: đứng sau số từ
Ý nghĩa: chỉ số lượng là hai
Đôi: không phải số từ vì đôi không mang đặc điểm của số từ
Tìm thêm các từ có ý nghĩa khái quát và công dụng như từ đôi?
- Các từ có ý nghĩa khái quát và công dụng như từ đôi: Cặp, tá, chục….
Trong mô hình
cụm danh từ, từ
đôi đứng ở
vị trí nào ?
- Vị trí của danh từ chỉ đơn vị
Số từ : không trực tiếp kết hợp với chỉ từ
Danh từ chỉ đơn vị :+ kết hợp với chỉ từ (phía sau)
+Kết hợp với số từ (phía trước)
2.Phân biệt số từ và danh từ chỉ đơn vị
a.VÍ dụ:
b.Nhận xét
*. Ghi nhớ : sgk -128
Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy
Không ngủ được
Một canh…hai canh…lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
Hồ Chí Minh)
* Một, hai, ba ( canh), năm ( cánh) - chỉ số lượng
* Bốn, năm ( canh bốn, canh năm)- chỉ số thứ tự
II. Lượng từ:
1. Ví dụ ( SGK)
a.(…) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thach Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
( Thạch Sanh)
Xếp các lượng từ dưới đây vào mô hình cụm danh từ?
Các
hoàng tử
;
những
kẻ
thua trận
Cả
mấy
tướng lĩnh, quân sĩ
;
Mỗi
người
vạn
các, những, cả mấy
Đứng trước danh từ, bổ sung ý nghĩa về lượng (lượng nhiều) cho danh từ.
b. Cá từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với nghĩa như thế nào ?

Con đi trăm núi ngàn khe
Không bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm

Trăm núi, ngàn khe ,muôn nỗi đều được dùng chỉ số lượng nhiều ,rất nhiều .
Thế nào là lượng từ ?
?
Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.Lượng từ được chia làm hai nhóm:
- Chỉ ý nghĩa toàn thể: Tất cả, tất thảy….
- Chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối: mỗi , từng
2.Nhận xét
* Ghi nhớ :sgk -129

Bài 3
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của từ từng và mỗi có gì khác nhau:
a.Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, rời từng dãy núi (…)
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b. Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả
(Sự Tích Hồ Gươm)
II. Luyện tập:
Bài 1
Bài 2
* Giống nhau:
Mỗi, từng: đều tách ra từng sự vật, từng cá thể
*Khác nhau:
- Từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự, hết cá thể này đến cá thể khác
- Mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh, tách riêng từng cá thể, không mang ý nghĩa lần lượt






- Đứng trước danh từ. Bổ sung ý nghĩa về lượng ( lượng ít) cho danh từ.


Đầu lòng hai ả tố nga
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười
(Nguyễn Du)
BÀI TẬP CỦNG CỐ
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Dùng số từ, lượng từ gọi tên
những sự vật trong các bức tranh sau?
Hai mẹ con
Một gia đình hạnh phúc
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Hướng dẫn về nhà
* Về nhà: Học thuộc nội dung bài học ở phần ghi nhớ + Làm bài tập đầy đủ vào vở bài tập
* Chuẩn bị bài mới:Ôn tập truyện dân gian