Bài 12. Số từ và lượng từ

Trường THCS Gò Xoài
Tiết 49
Số từ và lượng từ


1)Thế nào là
cụm danh từ?
Đặc điểm ?
cho ví dụ.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2 : Em hãy trình bày cấu tạo cụm danh từ? Điền 2 cụm danh từ trên vào bảng mô hình cấu tạo sau?
Tiết 49
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I . TÌM HIỂU VÍ DỤ:
1. Thế nào là số từ?
Em hãy đọc thật to ví dụ a và b/128
a- Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần có những gì, vua bảo: “Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho từ nào trong câu?
Tiết: Tiếng việt
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I . TÌM HIỂU VÍ DỤ:
1. Thế nào là số từ?
Vd a/128
Hai chàng
Một trăm ván cơm nếp
-> bổ sung số lượng
->đứng trước danh từ
b- Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)

I TÌM HI?U VÍ D?:
1. Th? n�o l� s? t??
VD a/128
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Hai chàng
Một trăm ván cơm nếp
-> bổ sung số lượng
-> đứng trước danh từ
VD b/128
thứ sáu
-> chỉ số thứ tự
-> đứng sau danh từ
Số
lượng
Thứ
tự
Danh
từ
Danh
từ
Từ “đôi” trong câu (a) có phải là số từ không?Vì sao?

Ví dụ:


ba
đôi giày ấy






đôi
khác
Một số danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng :

một cặp nhẫn
một tá bút chì
tá, chục, cặp…
Ví dụ:

I TÌM HI?U VÍ D?:
Th? n�o l� s? t??
Th? n�o l� lu?ng t??
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ


Em hãy đọc thật to ví dụ trang 129

Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
(Thạch Sanh)
Trong đoạn văn sau, các từ in đỏ
bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Các từ in đỏ bên dưới có gì giống và khác với số từ về vị trí, về nghĩa?



Giống nhau:
Cùng đứng trước danh từ
Ví dụ :
hai chàng
- thứ sáu
SỐ TỪ
->Chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
Ví dụ :
- các hoàng tử
- cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ
->Chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
khác nhau
LƯỢNG TỪ

I TÌM HI?U VÍ D?:
Th? n�o l� s? t??
Th? n�o l� lu?ng t??
Ti?t: Ti?ng vi?t
S? T? V� LU?NG T?


VD: SGK / 129
- các hoàng tử…
những kẻ…
Cả mấy vạn tướng lĩnh…
-> chỉ lượng ít hay nhiều
Xếp các cụm từ sau vào mô hình cụm danh từ: Các hoàng tử, những kẻ thua trận, cả mấy vạn tướng lĩnh?
MÔ HÌNH CỤM DANH TỪ

I TÌM HI?U VÍ D?:
Th? n�o l� s? t??
Th? n�o l� lu?ng t??
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ


VD: SGK / 129
các hoàng tử…
những kẻ… ->chỉ tập hợp, phân phối

-cả mấy vạn tướng lĩnh…->chỉ ý nghĩa toàn thể

chỉ lượng ít hay nhiều
Lượng từ
Lượng ít hay nhiều
Toàn
thể
Nhóm
Tập hợp hay
phân phối

I. TÌM HI?U VÍ D?:
Th? n�o l� s? t??
Th? n�o l� lu?ng t??
II. GHI NH? : SKG/128,129
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ




Câu hỏi thảo luận


Hãy
vẽ sơ đồ tư duy bài học.
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
SỐ TỪ
LƯỢNG TỪ
Đứng
sau danh
từ bổ
sung ý
nghĩa
về thứ
tự.
Đứng
trước
danh từ
bổ sung ý
nghĩa về
số lượng.
Ý
nghĩa
toàn thể
(cả,
tất cả,
cả thảy).
Ý nghĩa
tập hợp
hay phân
phối (các,
những,
mấy,
mỗi, từng)
Số từ
Số
lượng
Thứ
tự
DT
DT
Lượng ít hay nhiều
Lượng
từ
Nhóm
Toàn
thể
Tập hợp
hay
phân phối
TRẮC NGHIỆM
Các dòng nào sau đây có số từ chỉ thứ tự?
A. Hai thế kỉ.
B. 2000 năm.
C. Hai thiên niên kỉ.
D. Thiên niên kỉ thứ hai.
Câu nào sau đây có sử dụng lượng từ ?
A. Tôi là học sinh giỏi.
B. Bạn là học sinh giỏi.
C. Cả lớp ai cũng có khả năng học giỏi.
D. Lớp mình không có ai học giỏi.

I. TÌM HI?U VÍ D?:
Th? n�o l� s? t??
Th? n�o l� lu?ng t??
II. GHI NH? : SKG/128,129
III. LUY?N T?P:
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ




Không ngủ được
Một canh …hai canh … lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
(Hồ Chí Minh)
Số từ: +một canh, hai canh, ba canh, năm cánh -> chỉ số lượng.
+canh bốn, canh năm -> chỉ thứ tự.
Bài 1/ tr.129
Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy.
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
(Tố Hữu)
Các từ: trăm núi, ngàn khe, muôn nỗi
-> đều được dùng để chỉ “nhiều”, “rất nhiều”-> lượng từ
Bài 2/tr.129
Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
a)Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi […].
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Bài 3/tr.129-130
b) Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả.
(Sự tích Hồ Gươm)
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ từng và mỗi có gì khác nhau?
a)Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi […].
b) Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả.
*Giống:

tách ra từng sự vật, từng cá thể.
*Khác:
*Bài chuẩn bị ở nhà:
- Học bài, làm bài tập trong sgk.
- Vẽ lại sơ đồ “Số từ và lượng từ” theo cách hiểu của em.
- Chuẩn bị: soạn bài “ Động từ”

HẾT
******
KÍNH CH�C S?C KH?E
QU� TH?Y CƠ V� C�C EM!