Bài 12. Số từ và lượng từ

Giáo viên: Trần Thị Kim Châu
Tổ KHXH – THCS Châu Cam
Chào mừng quý thầy cô về dự giờ Ngữ văn lớp 6A2
HOẠT ĐỘNG: KHỞI ĐỘNG
?
Dùng cụm danh từ để gọi tên
những sự vật trong các bức tranh trên?
- một bông hoa hồng
- những bông hoa cúc trắng
những

những
một
một
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
TIẾT 61
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
b) Tục truyền đời Hùng Vưuơng thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)
a) Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: " Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưung và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ
một đôi". ( Sơn Tinh-Thuỷ Tinh)
I. Số từ:
* Ví dụ I/ 128:
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. Số từ:
1a) Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo:
“ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
1b) Tục truyền đời Hùng Vuương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)
Kết luận 1: C¸c tõ: hai, mét tr¨m, chÝn, mét bæ sung ý nghÜa vÒ sè l­ượng; đứng trước danh từ.
Kết luận 2: Tõ s¸u bæ sung ý nghÜa vÒ thø tù ; đứng sau danh từ.


Các từ: hai, mét tr¨m, chÝn, mét, s¸u -> là SỐ TỪ.
Số từ
Chỉ số lượng (số đếm)
Chỉ thứ tự
Vị trí: đứng trước + DT
Vị trí: đứng sau + DT
VD: Một, hai, ba, bốn…
VD: Nhất, nhì, ba……
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Khả năng kết hợp: Số từ chỉ kết hợp danh từ, không kết hợp với động từ, tính từ.
VD: sáu tuần (DT); không thể nói: sáu đẹp (TT); sáu chạy (ĐT),
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Làm nhanh
TL nhóm: (BT1/ SGK129): Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy.
Không ngủ được
Một canh…hai canh…lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
( Hồ Chí Minh)
* Một, hai, ba (canh), năm (cánh) - chỉ số lượng (trước DT).
* Bốn, năm (canh bốn, canh năm) - chỉ số thứ tự (sau DT).
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1a)Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Thảo luận
-N1,2: Từ đôi có phải là số từ không? Vì sao?
- N 3,4: Từ đôi đứng ở vị trí nào trong cụm danh từ?
- N 5,6: Từ đôi ở đây mang ý nghĩa gì?
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
“…mỗi thứ một đôi”.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
- Từ “đôi” không mang đặc điểm của số từ; không phải số từ ghép: một trăm, một nghìn….
Ví dụ: - Có thể nói: hai con bò,
- một đôi con bò
Không thể nói:
-> Phải nói: một đôi bò.
- Vị trí: “đôi” đứng vị trí danh từ chỉ đơn vị (sau số từ “một”).
- Ý nghĩa: “đôi” là danh từ chỉ đơn vị gắn với số lượng là “hai”.
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Lưu ý
đôi
khác
Phân biệt: số từ với danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng:
Ví d?: m?t, hai, ba..; nh?t nhì, ba...
- hai (c�i) b�nh chung
- mu?i hai (chi?c) b�t
Ví d?: chi?c, c?p, ch?c, t�...
- m?t c?p b�nh chung
- m?t t� b�t...
Số từ
Chỉ số lượng (số đếm)
Chỉ thứ tự
Vị trí: đứng trước + DT
Vị trí: đứng sau + DT
VD: Một, hai, ba, bốn…
VD: Nhất, nhì, ba……
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Ghi nhớ 1: (SGK/128)
Phân biệt: số từ (một, hai, ba… )với danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng (chiếc, cặp, đôi…).
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Ví dụ 2:
a, (…) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa. (Thạch Sanh)
b) Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần, Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
(Nguyễn Du)
- “các”, “những”, “cả mấy”: bổ sung ý
nghĩa về lượng (lượng nhiều) cho danh từ.
- “mỗi”: Bổ sung ý nghĩa về lượng (lượng ít) cho danh từ.
Những từ: các, những, cả mấy, mỗi -> là LƯỢNG TỪ.
II. Lượng tõ:
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Khái niệm: (SGK – Tr129)
- Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của
sự vật.


II. Lượng tõ:
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
PHÂN BIỆT SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ:
1a) Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo:
“ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”.
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
2a) (…) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng.Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thach Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa. (Thạch Sanh)
Giống: D?u b? sung � nghia v? lu?ng cho danh t?; kh? nang k?t h?p.
Khác
Số từ: Chỉ số lượng chính xác (trước DT); chỉ số thứ tự (sau DT)
Lượng từ: chæ löôïng ít hay nhieàu của sự vật (đứng trước DT).
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Mô hình cụm danh từ
Các
hoàng tử
những
kẻ
Cả
Mỗi
mấy
tướng lĩnh, quân sĩ
người
thua trận
vạn
II. Lượng tõ:
Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể: cả,
Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối: Các, những, mấy, mỗi...

Lượng từ
Chia thành
2 nhóm
tất cả, tất thảy…
LƯỢNG TỪ
Chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật
Nhóm chỉ ý
nghĩa toàn thể:
cả, tất cả, tất thảy...
Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp
hay phân phối:
Các, những, mỗi, từng...
HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
II. Lượng tõ:
Ghi nhớ 2: SGK/129
H1: - Những chiếc thuyền bập bềnh trên sóng biển.
Ngoài khơi, những chiếc thuyền lênh đênh trên sóng biển.
H2: - Những bông hoa thật đẹp.
- Những bông hoa hồng thật đẹp.
Xem tranh và đặt câu có lượng từ.
HOẠT ĐỘNG: CỦNG CỐ & LUYỆN TẬP
N1,2
N3
HOẠT ĐỘNG: CỦNG CỐ & LUYỆN TẬP
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
BẢN ĐỒ TƯ DUY:
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Bài tập 2/ 129:
"Con đi trăm núi ngàn khe
Chuưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm".
(Tố Hữu)
-> “trăm”, “ngàn”, “muôn”: được dùng để chỉ số lượng “ nhiều”, “rất nhiều”, nhằm nhấn mạnh nỗi vất vả, cực nhọc, cay đắng của người mẹ -> lượng từ.
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
CHIẾC NÓN KÌ DIỆU
Lượt quay tiếp
2
4
3
A
C
B
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Bài 5:
Trong câu tục ngữ sau, có mấy số từ?
Một nong tằm là năm nong kén
Một nong kén là chín nén tơ
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
CHIẾC NÓN KÌ DIỆU
Lượt quay tiếp
Mỗi
Từng
Cả A và B
A
B
C
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Bài 1:
Có thể điền từ nào vào chỗ trống trong cả hai câu thơ sau:
“Rồi Bác đi dém chăn …… giọt long lanh rơi .…người .…người một” Tôi đưa tay tôi hứng”
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
CHIẾC NÓN KÌ DIỆU
Lượt quay tiếp
các
các, những
các em, những
A
B
C
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Bài 3: Lượng từ trong câu thơ sau: “Chào các em, những đồng chí của tương lai
Mang mũ rơm đi học đường dài”
là:
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
CHIẾC NÓN KÌ DIỆU
Tất cả, hết thảy
Từng, mỗi, mọi
Tất cả, các, mỗi
C
A
B
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Kết thúc
Bài 7:
Dòng nào đều là lượng từ chỉ toàn thể?
HOẠT ĐỘNG: VẬN DỤNG
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Trò chơi âm nhạc: Liên Ca khúc, bắt đầu bằng số từ...
HOẠT ĐỘNG: TÌM TÒI, MỞ RỘNG
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Về nhà:
1. Viết một đoạn văn tự sự; tập làm thơ có sử dụng số từ, lượng từ.
3. Vẽ bản đồ tư duy Số từ và Lượng từ
4. Chuẩn bị bài mới: Kể chuyện tưởng tượng.
Quý thầy cô giáo và các em học sinh !