Bài 12. Số từ và lượng từ

Kiểm tra bài cũ
1- Theá naøo laø cuïm danh töø ?
Cho ví duï.
2- Cuïm danh töø ñaày ñuû goøâm maáy phaàn?
Bài 12,13 – Tieáng Vieät - Tiết: 53
Số từ và lượng từ
GVTH:PHẠM THỊ KIM THÀNH
Tiếng Việt
SỐ TỪ, LƯỢNG TỪ
Tiết: 53
I- Soá töø
Ví dụ
a/ Hai chàng tâu hỏi sính lễ cần sắm những gì, vua bảo:"Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệ�p bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi".
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b/ Tục truyền đời vua Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
( Thánh Gióng)

Một trăm nệp bánh chưng
a/ Hai chàng
Một trăm ván cơm nếp
Chín ngà
Chín cựa
Chín hồng mao
Một đôi
b/ Vua Hùng Vương thứ sáu
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
-Từ chỉ số lượng.
- Từ chỉ số thứ tự
Số từ
DT
- Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
-Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh.Khi biểu thị thứ tự số từ đứng sau danh từ.
Ví dụ
a/ Hai chàng tâu hỏi sính lễ cần sắm những gì, vua bảo:"Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệ�p bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi".
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)

Từ đôi trong câu a có phải là số từ không ? Vì sao ?
Có thể nói : Một trăm con trâu
Không thể nói : Một đôi con trâu ( chỉ nói : một đôi trâu )
Hai cái chuông
Một cặp chuông
Một cặp cái chuông
Một chục cam
- Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng.
Ví dụ: Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng.Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ chọn ra vẻn vẹn có một nêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
(Thạch Sanh)
Các hoàng tử
Những kẻ
Cả mấy vạn tướng lĩnh,quân sĩ
DT
DT
DT
- Giống số từ:
-Khác nghĩa của số từ:
- Số từ: là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật
-Lượng từ: là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật
Chỉ lượng ít
Chỉ lượng nhiều
Lượng từ
Đứng trước danh từ
II- Lượng từ

Phụ sau
Phụ trước
Trung tâm
Các
hoàng tử
những
kẻ
thua trận
Cả
mấy vạn
tướng lĩnh,
quân sĩ
Mọi, mỗi, từng, hết thảy, tất cả, cả thảy, những, các,
cả, mấy.
Lượng từ chỉ ý nghĩa toàn thể:
Lượng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối:
-Hết thảy, tất cả, cả thảy, cả
- Mọi, những, các, từng, mỗi, mấy
Dựa vào vị trí trong cụm danh từ có thể chia lượng từ thành hai nhóm :
- Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể;
- Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối.
III- LUYỆN TẬP
1- Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy.
KHÔNG NGỦ ĐƯỢC
Một canh.hai canh.lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
(Hồ Chí Minh )
2- Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bằm
Trăm , ngàn, muôn:
từ chỉ số lượng"nhiều,"rất nhiều "
Số từ chỉ số lượng:
một hai , ba, năm.
-Số từ chỉ số thứ tự:( canh) bốn,
(canh) năm.
DD
3- Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ từng và mỗi có gì khác nhau?
a/ Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi.
(Sơn Tinh - Thủy Tinh)
b/ Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngã.
(Sự tích Hồ Gươm)
=> Giống nhau: Tách ra từng cá thể, từng sự vật.
Khác nhau:
- từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự, hết cá thể này đến cá thể khác.
- mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh, tách riêng từng cá thể, không mang ý nghĩa lần lượt.
Dặn dò
-Về nhà học bài, làm bài 3 - tập viết chính tả bài :Lợn cưới, áo mới.
-Soạn bài:Chỉ từ :
+ Chỉ từ là gì ?
+ Hoạt động trong câu của chỉ từ .
+ Xem trước phần luyện tập .
Chân thành cám ơn thầy cô và các em học sinh