Bài 12. Số từ và lượng từ

SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ



SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I.SỐ TỪ.
1.Ví dụ:


Từ chỉ số lượng và thứ tự của sự
vật gọi là số từ.
2.Nhận xét:
-Bổ sung ý nghĩa về số lượng, đứng
trước danh từ.
-Bổ sung ý nghĩa về thứ tự, đứng sau
danh từ.
+ Cần phân biệt số từ và danh từ chỉ
đơn vị.

Các từ được in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa
cho từ nào trong câu?chúng đứng ở vị trí nào trong
cụm từ và bổ sung ý nghĩa gì?
a.Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua

bảo: “Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh

chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng

mao, mỗi thứ một đôi”.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)

b.Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng

có hai vợ chồng ỗng lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng

là phúc đức.
( Thánh Gióng )
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Những từ in đậm trong ví dụ a và b chính là số từ, vậy em hiểu thế nào là số từ?

Từ “đôi” trong từ “một đôi”có phải là số từ không? Tại sao?Em hãy tìm những từ có ý nghĩa khái quát như từ “đôi”?


-Từ đôi trong “một đôi” không phải là số từ vì nó mang ý nghĩa đơn vị và
đứng ở vị trí của danh từ chỉ đơn vị. Một đôi cũng không phải là số từ ghép
như một trăm, một nghìn vì sau một đôi không thể sử dụng từ chỉ đơn vị, còn
sau một trăm, một nghìn vẫn có thể có từ chỉ đơn vị.
So sánh:
+ Có thể nói : một trăm con trâu
+ Không thể nói : một đôi con trâu ( chỉ nói :một đôi trâu )
- Một số từ có ý nghĩa khái quát và công dụng như từ đôi: cặp, tá, chục
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
*Ghi nhớ :
-Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị
số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ. Khi biểu thị
thứ tự, số từ đứng sau danh từ .
-Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa
số lượng.
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
II. LƯỢNG TỪ.
1. Ví dụ :
Nghĩa của các từ in màu trong những câu dưới
đây có gì giống và khác so với số từ ?
(...) Các hoàng tử phải cởi áo giáp xin hàng.
Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi
những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh,
quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn
vẹn có một niêu cơm tí xíu, không muốn cầm
đũa.
(Thạch Sanh)
2. Nhận xét :
-Các từ in đậm giống với số từ : đứng
trước.
Danh từ và số từ khác nhau ở chỗ :
+Số từ : chỉ số lượng hoặc thứ tự của sự
vật.
+Lượng từ : chỉ lượng ít hay nhiều của
sự vật.
- Lượng từ là những từ chỉ số lượng
ít hay nhiều của sự vật.

Em hiểu thế nào là lượng từ ?
Xếp các từ in đậm nói trên vào mô hình cụm danh từ và phân loại danh từ ?cho ví dụ.
*Mô hình cụm danh từ có lượng từ.
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
cả
các
những
kẻ
tướng lĩnh,
quân sĩ
thua trận
mấy vạn
hoàng tử
-Lượng từ chỉ ý nghĩa toàn thể : cả, tất cả, tất thảy,...
-Lượng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối :các, những, mọi, mỗi, từng...
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
*Ghi nhớ :
-Lượng từ là từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
-Dựa vào vị trí trong cụm danh từ, có thể chia lượng từ thành hai
nhóm :
+Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể.
+Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối.
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
III.LUYỆN TẬP

Không ngủ được

Một canh... hai canh...lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
(Hồ Chí Minh)
Số từ có trong bài :
một canh, hai canh, ba canh, năm cánh : số từ chỉ số lượng .
- canh bốn, canh năm : số từ chỉ thứ tự.
1.Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy.
Trò chơi ô chữ
1
2
3
5
4
4.
5.
1.
2.
3.
D
A
N
H
S
A
U
Ớ
C
D
A
N
H
T
R
Ư
T
Ừ
Ừ
T
H
A
I
N
L
Ư
Ợ
Ừ
G
T
S
Ố
T
Ừ
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Khi biểu thị số lượng, số từ thường ở vị trí nào?
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Khi biểu thị thứ tự số từ thường ở vị trí nào?
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Lượng từ có mấy nhóm ?
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật gọi là gì?
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Các từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật gọi là gì ?