Bài 12. Số từ và lượng từ

Ngữ văn 6
KIểm tra bài cũ

KIểm tra bài cũ

Trong các mô hình dưới đây, đâu là mô hình đầy đủ của cụm danh từ?
A.
B.
C.
D.
KIểm tra bài cũ

những
em
chăm ngoan
2. Cho biết cụm danh từ là gì?
Hãy xếp cụm danh từ sau vào mô hình cụm danh từ:
“tất cả những em học sinh chăm ngoan ấy”
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
tất cả
học sinh
ấy
tất cả
những
Bài 12
Tiết 50: Tiếng Việt
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tiết 52: Tiếng Việt : SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “Một trăm ván cơm nếp,

một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi

thứ một
(Sơn Tinh, Thủy tinh)

Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm

chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)
* Ví dụ: (SGK trang 128)
Các từ in đậm trong những câu trên bổ sung ý nghĩa cho từ nào trong câu?
Các từ in đậm trên bổ sung ý nghĩa gì? Chúng đứng ở vị trí nào trong cụm danh từ?
Các từ: “hai, một trăm, chín, một” Bổ sung ý nghĩa về số lượng, đứng trước danh từ
Từ “sáu” Bổ sung ý nghĩa về thứ tự, đứng sau danh từ
Các từ được bổ nghĩa thuộc từ loại nào?
đôi
đôi”.
Tiết 52: Tiếng Việt : SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
* Ví dụ: (SGK trang 128)
Từ “đôi” trong “một đôi” (ví dụ a) có phải là số từ không? Vì sao? (Cần xem vị trí và ý nghĩa của từ trong cụm từ.)
Từ “đôi” trong “một đôi” là danh từ đơn vị vì nó mang ý nghĩa đơn vị và đứng ở vị trí của danh từ chỉ đơn vị, không phải là số từ.
Tìm thêm một số từ có ý nghĩa khái quát và công dụng như từ “đôi”?
Từ có ý nghĩa khái quát và công dụng như từ “đôi”: cặp, chục, tá, …
Thảo luận nhóm
Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
* Ví dụ: (SGK trang 128)
* Ghi nhớ 1: (SGK trang 128)
Bài tập 1: (SGK trang 129)
Không ngủ được
Một canh…hai canh…lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
(Hồ Chí Minh)
(a)
Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy?
Ý nghĩa:
một (canh), hai (canh), ba (canh), năm (cánh) số từ chỉ số lượng
- (canh) bốn, (canh) năm số từ chỉ thứ tự
Tiết 50: Tiếng Việt : SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
(…) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
(Thạch Sanh)
Nghĩa của các từ in đậm trong những câu dưới đây có gì giống và khác nghĩa của số từ?
* Ví dụ: (SGK trang 129)
Giống nhau: đều đứng trước danh từ
Khác nhau: Số từ chỉ số lượng hoặc thứ tự của sự vật. Còn các từ trên bổ sung ý nghĩa về số lượng ít hay nhiều của sự vật (không chính xác như số từ)
Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
(…) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
(Thạch Sanh)
Xác định cụm danh từ có lượng từ trong đoạn trên?
* Ví dụ: (SGK trang 129)
các
hoàng tử
những
kẻ
thua trận
cả
mấy vạn
tướng lĩnh,
quân sĩ
Sắp xếp các cụm danh từ trên vào mô hình cụm danh từ.
Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
* Ví dụ: (SGK trang 129)
các
hoàng tử
những
kẻ
thua trận
cả
mấy vạn
tướng lĩnh,
quân sĩ
Dựa vào cách sắp xếp trên theo em lượng từ có thể chia làm mấy nhóm?
Chia làm 2 nhóm: lượng từ có ý nghĩa toàn thể
lượng từ có ý nghĩa tập hợp hay phân phối.
Tiết 50: Tiếng Việt : SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
* Ví dụ: (SGK trang 129)
Tìm thêm những từ có ý nghĩa và công dụng tương tự.?
Lượng từ có ý nghĩa toàn thể: cả, tất cả, tất thảy, hết thảy, toàn bộ…
Lượng từ có ý nghĩa tập hợp hay phân phối: các, những, mọi, mỗi, từng,…
Thảo luận nhóm
Tiết 50: Tiếng Việt : SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
* Ví dụ: (SGK trang 129)
* Ghi nhớ 2: (SGK trang 129)
Tiết 50: Tiếng Việt : SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 2: (SGK trang 129)
Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
(Tố Hữu)
Bài tập 1: (SGK trang 128)

Các từ in đậm trong bài: trăm , ngàn, muôn đều được dùng để chỉ số lượng “nhiều”, “rất nhiều”.


Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 2: (SGK trang 129)
Bài tập 1: (SGK trang 128)
Bài tập 3: (SGK trang 129)
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ “từng ”và “mỗi” có gì khác nhau?
Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãi núi (…).
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b) Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả.
(Sự tích Hồ Gươm)
- Giống nhau: tách ra từng sự vật, từng cá thể
Khác nhau:
+ từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự, hết cá thể này đến cá thể khác.
+ mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh, tách riêng từng cá thể, không mang ý nghĩa lần lượt
Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ:
II. LƯỢNG TỪ:
III. LUYỆN TẬP:
Bài tập 2: (SGK trang 129)

Bài tập 1: (SGK trang 128)
Bài tập 3: (SGK trang 129)
Bài tập 4: (SGK trang 129)
Chính tả (nghe – viết): Lợn cưới, áo mới.
Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
LỢN CƯỚI, ÁO MỚI
Có anh tính h…..khoe của. Một hôm, m…… được cái áo mới, …iền đem ra mặc, rồi đứng hóng ở cửa, đợi có ai đi qua người ta khen. Đứng mãi từ sáng đến chiều chả thấy ai hỏi cả, anh ta tức ….ắm.
Đang tức tối, chợt thấy một anh tính cũng h…… khoe, tất tưởi chạy đến hỏi to:
- Bác có thấy con ….ợn cưới của tôi chạy qua đây không?
Anh kia …..iền giơ ng….. vạt áo ra , bảo:
- Từ …..úc tôi mặc cái áo mới này, tôi chả thấy con …..ợn nào chạy qua đây cả!
(Theo Truyện cười dân gian Việt Nam)
Bài tập 4: (SGK trang 129) Chính tả (nghe – viết): Lợn cưới, áo mới.
Điền các phụ âm l / n và các vần –ay, -ai vào chổ trống của văn bản “Lợn cưới, áo mới”.
ay
l
ay
ay
ay
l
l
l
l
l
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
1. Trong các câu sau, câu nào có số từ?
A. Em đi học.
B. Chúng em đi học.
C. Tất cả chúng em đi học.
D. Năm học sinh đi học.
Tiết 50: Tiếng Việt: SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
2. Trong các cụm danh từ sau, cụm danh từ nào không có lượng từ?
A. những đóa hoa hồng
B. một ngày kia
C. tất cả mọi người
D. các em học sinh
Học thuộc ghi nhớ
Tìm thêm ví dụ về số từ và lượng từ, đặt câu với những từ đó
- Soạn bài: “Chỉ từ”
Kính chúc các thầy cô giáo và các em mạnh khoẻ