Bài 12. Số từ và lượng từ

Giáo viên thực hiện: Lê Thị ánh Sen
Trong đoạn van trên có mấy cụm danh từ?
"Có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển."
A. 1 cụm danh từ. B. 2 cụm danh từ.
C. 3 cụm danh từ. D. 4 cụm danh từ.

B. 2 cụm danh từ
"Có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát trên bờ biển."
Ng? van 6
Tiết: 51
a) Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm
Nh?ng gỡ, vua bảo: " Một tram ván cơm nếp,
một tram nệp bánh chưng và voi chín ngà,
gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ
một đôi". ( Sơn Tinh-Thuỷ Tinh)
b) Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở
làng Gióng có hai vợ chồng ông lão cham chỉ
làm an và có tiếng là phúc đức.(Thánh Gióng)
Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa gì cho các danh từ? Vị trí của các từ đó?
*Nhận xét:
Các từ: "Hai, một tram, chín, m?t" bổ sung ý nghĩa về số lượng.
Vị trí: đứng trước danh từ.
Từ "sáu" bổ sung ý nghĩa về thứ tự.
Vị trí: đứng sau danh từ.
Từ đôi trong VD.a có phải là số từ không? Vỡ sao?
Tõ ®«i kh«ng ph¶i sè tõ mµ lµ danh tõ chØ ®¬n vÞ vì nã kÕt hîp víi sè tõ ë phÝa tr­íc.
Ví dụ: - Một đôi dép.
- Hai mớ rau
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
đôi
Vậy thế nào là số từ? D?c di?m c?a nó?
*Nhận xét:
2. Bài học:
- Số từ là từ chỉ số lượng và số thứ tự của sự vật.
Ví dụ: - Dân tộc Việt Nam là một.
- Hai bông hoa rất đẹp.
* Luu ý: Cú tru?ng h?p s? t? ch? s? lu?ng nhung v?n d?ng sau danh t?.
* Vị trí:
+ Dứng trước danh từ: Biểu thị về số lượng.
+ Dứng sau danh từ: Biểu thị thứ tự.
* Kh? nang k?t h?p: Kết hợp với danh từ chỉ đơn vị và sự vật.
* Ch?c v? ng? phỏp: Làm phụ ng?; có khi làm thành phần câu.
Vớ d?: - Di h�ng hai, h�ng ba.
- Ba mõm sỏu.
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
*Nhận xét:
1. Ví dụ:
* Ví dụ:
[...] Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một b?a cơm thết đãi nh?ng kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
( Thạch Sanh)
- Khỏc nhau: Nh?ng t? "Cỏc, nh?ng, c?, m?y"ch? s? lu?ng khụng c? th?, khụng xỏc d?nh du?c ớt hay nhi?u c?a s? v?t.
Các
hoàng tử
nh?ng
kẻ
thua trận
Cả
mấy
vạn
tướng lĩnh.
Nghĩa của các từ in đậm có gì giống và khác nghĩa của số từ?
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
- Gi?ng nhau: D?u ch? s? lu?ng, d?ng tru?c danh t?.
*Nhận xét:
1. Ví dụ:
2. Bài học:
Vậy thế nào là lượng từ? D?c di?m c?a nó?
- Lu?ng t?: L� nh?ng t? ch? lu?ng ớt hay nhi?u c?a s? v?t

- D?c di?m:
*V? trớ: Thu?ng d?ng d?u ho?c d?ng ? v? trớ
th? hai trong c?m danh t?.
*Kh? nang k?t h?p: K?t h?p v?i danh t? ch? s? v?t ? phớa sau, b? sung ý nghia cho danh t?.
*Ch?c v? ng? phỏp: L�m ph? ng?.
* Ví dụ:
Mọi người vừa đi vừa nói chuyện.
Mọi
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
*Lưu ý: Trong một cụm từ khi đã có số từ chỉ lượng thì không có lượng từ và ngược lại.
- Gồm 2 nhóm:
+ Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể: Cả, tất cả, tất thảy, hết thảy, toàn bộ....
+ Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối: Những, các, mọi, mỗi, từng....
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
2. Bài học:
- Số từ là từ chỉ số lượng và số thứ tự của sự vật.
- Đặc điểm:
* VÞ trÝ:
+ Dứng trước danh từ: Biểu thị về số lượng.
+ Dứng sau danh từ: Biểu thị thứ tự.
* Kh? nang k?t h?p: Kết hợp với danh từ chỉ đơn vị và sự vật.
* Ch?c v? ng? phỏp: Làm phụ ng?; có khi làm thành phần câu.
* Luu ý: Cú tru?ng h?p s? t? ch? s? lu?ng nhung v?n d?ng sau danh t?.
2. Bài học:
- Lu?ng t?: L� nh?ng t? ch? lu?ng ớt hay nhi?u c?a s? v?t

- G?m 2 nhúm:
+ Nhúm ch? ý nghia to�n th?: C?,
t?t c?, t?t th?y, h?t th?y, to�n b?....
+ Nhúm ch? ý nghia t?p h?p hay
phõn ph?i: Nh?ng, cỏc, m?i, m?i,
t?ng....
- D?c di?m:
*V? trớ: Thu?ng d?ng d?u ho?c
d?ng ? v? trớ th? hai trong c?m
danh t?.
*Kh? nang k?t h?p: K?t h?p v?i danh t? ch? s? v?t ? phớa sau, b? sung ý nghia cho danh t?.
*Lưu ý: Trong một cụm từ khi đã có số từ chỉ lượng thì không có lượng từ và ngược lại.
Bài tập 1:

Tỡm s? t? trong b�i tho sau.
Xỏc d?nh rừ ý nghia c?a cỏc t? ?y.

Không ngủ được
M?t canh...hai canh..l?i ba canh,
Tr?n tr?c ban khoan, gi?c ch?ng th�nh;
Canh b?n, canh nam v?a ch?p m?t,
Sao v�ng nam cỏnh m?ng h?n quanh.
(Hồ Chí Minh)

- Số từ chỉ số lượng: Một, hai, ba, nam vỡ đứng trước danh từ và chỉ số lượng c?a sự vật(canh, cánh).
- Số từ chỉ thứ tự: Bốn, nam, đứng sau danh từ và chỉ thứ tự của sự vật (canh).
Một
hai
ba
bốn
năm
năm
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
Bài tập 1:
Bài tập 2:
Các t? g?ch chõn trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
Con đi tram núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm

(T? H?u)
- Các từ " tram, ngàn, muôn" là số từ chỉ số lượng không chính xác.
Từ "muôn" là không xác định cụ thể nhằm nhấn mạnh nỗi vất vả, cực nhọc, đắng cay của người mẹ.
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
Bài tập 1:
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ từng và mỗi có gỡ khác nhau?
Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi,
dời từng dãy núi [...].
( Sơn Tinh Thuỷ Tinh)
b. Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các
tướng rút lui mỗi người một ngả.
( Sự tích Hồ Gươm)
Giống nhau: Tách ra từng cá thể, từng sự vật.
Khác nhau:
+ Từng: Vừa tách riêng từng cá thể, từng sự vật vừa mang ý nghĩa lần lượt theo trỡnh tự hết cá thể này đến cá thể khác, hết sự vật này đến sự vật khác.
+ Mỗi: Chỉ có ý nghĩa tách riêng để nhấn mạnh chứ không mang ý nghĩa lần lượt, trỡnh tự.

Bài tập 1:
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Nghe viết chính tả van bản:
"Lợn cưới áo mới".
Lưu ý: Viết "Từ đầu đến tức lắm"
"Có anh tính hay khoe của. Một hôm, may được cái áo mới, liền đem ra mặc, rồi đứng hóng ở cửa, đợi có ai đi qua người ta khen. Dứng mãi từ sáng đến chiều chả thấy ai hỏi cả, anh ta tức lắm."
Bài tập 4:
Tiết: 51 sè tõ vµ l­îng tõ
Trong các câu van sau, câu nào không chứa lượng từ?
Phú ông gọi ba cô con gái ra, lần lượt hỏi từng người
Nhiều ngày trôi qua chưa thấy chàng trở về.
Một tram ván cơm nếp.
Hai bên đánh nhau ròng rã mấy tháng trời.
số từ và lượng từ
Hướng dẫn về nhà
- Về nhà học nội dung bài học và hoàn thành các bài tập còn lại trong SGK.
- Chuẩn bị bài mới: Kể chuyện tưởng tượng và trả lời các câu hỏi:
+ Tóm tắt truyện ngụ ngôn Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng?
+ Tỡm nh?ng chi tiết có sử dụng yếu tố tưởng tượng ở trong truyện?