Bài 12. Số từ và lượng từ

Chuyên đề:
Trường THCS An Nhơn Tây
Sử dụng bản đồ tư duy
trong giảng dạy môn Ngữ văn
1)Thế nào là
cụm danh từ?
KIỂM TRA BÀI CŨ
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Hoàng Sa và Trường Sa là hai quần đảo của Việt Nam trong số những quần đảo, hòn đảo nằm ở phía Đông và phía Nam của đất nước.
Hoàng Sa
Trường Sa
Tuần 13
Tiết 52
Bài 12:
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I> Số từ:
1) Ví dụ : sgk/128

SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
a- Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần có những gì, vua bảo: “Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b- Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)
thứ sáu
hai chàng

một trăm ván cơm nếp

một trăm nệp bánh chưng
chín ngà
chín cựa
chín hồng mao
một đôi

thứ sáu
Danh
từ
a)
b)
hai chàng

một trăm ván cơm nếp

một trăm nệp bánh chưng chín ngà
chín cựa
chín hồng mao
một đôi

thứ sáu
Chỉ
số
lượng
a)
b)
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
a- “hai, một trăm, chín, một”
- Chỉ số lượng
- Đứng trước danh từ
I> Số từ:
1) Ví dụ : sgk/128
hai chàng

một trăm ván cơm nếp

một trăm nệp bánh chưng chín ngà
chín cựa
chín hồng mao
một đôi

thứ sáu
Số
từ
Chỉ
số
lượng
Chỉ
thứ
tự
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I> Số từ:
1) Ví dụ: sgk/128

b- “sáu”
- Chỉ thứ tự
- Đứng sau danh từ
a- “hai, một trăm, chín, một”
- Chỉ số lượng
- Đứng trước danh từ
-> Số từ
Số
lượng
Thứ
tự
Danh
từ
Danh
từ
Từ “đôi” trong câu (a) có phải là số từ không?Vì sao?

Ví dụ:


ba
đôi giày ấy






đôi
khác
Một số danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng :

một cặp nhẫn
một tá bút chì
tá, chục, cặp…
Ví dụ:



Số
lượng
Thứ
tự
Danh
từ
Danh
từ
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
2) Ghi nhớ: sgk/128
I> Số từ:
1) Ví dụ: sgk/128
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
II> Lượng từ
1) Ví dụ: sgk/ 129

I> Số từ

Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vỏn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
(Thạch Sanh)
Trong đoạn văn sau, các từ in đỏ
bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?
Các từ in đỏ bên dưới có gì giống và khác với số từ về vị trí, về nghĩa?



Giống nhau:
Cùng đứng trước danh từ
Ví dụ :
- hai hoàng tử
- hoàng tử thứ hai
SỐ TỪ
->Chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
Ví dụ :
- mỗi hoàng tử
- tất cả hoàng tử
->Chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
khác nhau
LƯỢNG TỪ
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
II> Lượng từ:
1) Ví dụ: sgk/ 129
“các, những, cả mấy”
- Chỉ lượng ít hay nhiều
- Đứng trước danh từ
-> Lượng từ
I> Số từ
Thế nào là lượng từ?

-Là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
Ít hay nhiều
Điền các từ in đậm sau vào vào mô hình cụm danh từ:
- các hoàng tử

- những kẻ thua trận

- cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ
BÀI TẬP NHANH
- các hoàng tử
- những kẻ thua trận
- cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ
Dựa vào vị trí trong cụm danh từ,
có thể chia lượng từ thành mấy nhóm?
Nhóm chỉ ý toàn thể:cả.
Nhóm chỉ ý tập hợp hay phân phối: các, những, mấy.
2 nhóm
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tập hợp hay
phân phối
II> Lượng từ:
1) Ví dụ: sgk/ 129
I> Số từ
* Lượng từ

Toàn thể
Câu hỏi thảo luận


Hãy
vẽ sơ đồ lượng từ.



Số
lượng
Thứ
tự
Danh
từ
Danh
từ
Lượng ít hay nhiều
Toàn
thể
Nhóm
Tập hợp hay
phân phối
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
II> Lượng từ:
1) Ví dụ: sgk/ 129
I> Số từ
2) Ghi nhớ: sgk/129
Số từ
Số
lượng
Thứ
tự
DT
DT
Lượng ít hay nhiều
Lượng
từ
Nhóm
Toàn
thể
Tập hợp
hay
phân phối
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
II> Lượng từ:
I> Số từ
III> Luyện tập:
Không ngủ được
Một canh …hai canh … lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
(Hồ Chí Minh)
Số từ: +một canh, hai canh, ba canh, năm cánh -> chỉ số lượng.
+canh bốn, canh năm -> chỉ thứ tự.
Bài 1/ tr.129
Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy.
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
(Tố Hữu)
Các từ: trăm núi, ngàn khe, muôn nỗi
-> đều được dùng để chỉ “nhiều”, “rất nhiều”-> lượng từ
Bài 2/tr.129
Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
a)Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi […].
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Bài 3/tr.129-130
b) Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả.
(Sự tích Hồ Gươm)
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ từng và mỗi có gì khác nhau?
a)Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi […].
b) Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả.
*Giống:

tách ra từng sự vật, từng cá thể.
*Khác:
*Bài chuẩn bị ở nhà:
- Học bài, làm bài tập trong sgk.
- Vẽ lại sơ đồ “số từ và lượng từ” theo cách hiểu của em.
- Chuẩn bị: Trả bài kiểm tra Tiếng Việt.

HẾT
******
KÍNH CHÚC SỨC KHỎE
QUÝ THẦY CÔ !

HẾT
******
KÍNH CHÚC SỨC KHỎE
QUÝ THẦY CÔ !