Bài 12. Số từ và lượng từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Thế nào là cụm danh từ? Cho ví dụ?
Cụm danh từ là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc khác tạo thành.
VD: những bông hoa trong vườn.
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Trong các từ sau từ nào danh từ, từ nào là cụm danh từ?
Hai chàng trai
Chàng trai
Các chú lùn trong lâu đài.
Một bông hoa đẹp
Bông hoa đẹp
Bông hoa
Những bông hoa trong vườn
ĐÁP
ÁN
DANH TỪ
CỤM DANH TỪ
Bông hoa
Chàng trai
Một bông hoa đẹp
Bông hoa đẹp
Những bông hoa trong vườn
Hai chàng trai
Các chú lùn trong
lâu đài
Một
Những
Các
TIẾT 52
TIẾNG VIỆT
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I/ Số từ:
Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì,vua bảo:
“Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng
và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao,
mỗi thứ một đôi” (Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
Số từ là những từ chỉ số lượng , bổ sung ý nghĩa về số lượng, đứng trước danh từ.
Các từ in đậm đứng trước danh từ, bổ sung ý nghĩa về số lượng cho danh từ
 Số từ
TIẾT 52
TIẾNG VIỆT
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I/ Số từ:
Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng
Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. (Thánh Gióng)
 Số từ là những từ chỉ thứ tự, biểu thị thứ tự, đứng sau danh từ.
Đứng sau danh từ, bổ sung ý nghĩa về thứ tự
TIẾT 52
TIẾNG VIỆT
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I/ Số từ:
Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị số lượng, số từ thường đứng trước danh từ. Khi biểu thị thứ tự, số từ thường đứng sau danh từ.
Ví dụ: Một, hai, ba ...., Thứ nhất, thứ hai, thứ ba.....
.... mỗi thứ một
đôi
tá
cặp
đàn
chục
chiếc
Danh từ chỉ đơn vị
Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng
Xác định các từ in đậm trong ví dụ sau:
Hoa và Lan là hai học sinh giỏi trong nhiều năm liền. Hai bạn ấy là đôi bạn cùng tiến trong học tập.
Hai: số từ.
Đôi : danh từ chỉ đơn vị.
? Hãy đặt câu với số từ khác?
VD: Cuối năm học vừa qua, em đứng vị thứ ba trong lớp.
Em có mười quyển vở
Có rất nhiều bông hoa đẹp trong tranh này
II/ Lượng từ:
Nghĩa của các từ in đậm trong những câu dưới đây có gì giống và khác nghĩa của số từ ( Một, hai, ba, ....., thứ nhất, thứ hai, thứ ba......)?
Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ dọn ra vẻn vẹn có một niu cơm tí xíu, bĩu môi không muốn cầm đũa
Thảo luận nhóm nào!
* Giống: cùng đứng trước danh từ, bổ sung nghĩa cho danh từ.
* Khác: Số từ
Chỉ số lượng và thứ tự Mang tính cụ thể
Chỉ lượng ít hay nhiều. Không cụ thể

Lượng
từ
Từ in đậm đoạn văn II.1
Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật
Sắp xếp vào mô hình cụm danh từ
Tất thảy
Tất cả
mọi
mỗi
từng
Chỉ ý nghĩa toàn thể
Chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối
Cho ví dụ sau: Xác định các lượng từ trong câu sau:
Tất cả các học sinh giỏi, mỗi em nhận được

20 quyển vở.
Tất cả
mỗi
Chỉ ý nghĩa toàn thể
Chỉ ý nghĩa phân phối
* Dựa vào vị trí trong cụm danh từ, có thể chia lượng từ thành hai nhóm:
+ Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể: cả, tất cả, tất thảy...
+ Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối: những, mấy, từng, mọi, mỗi...
III/ Luyện tập
Tìm số từ trong bài thơ:
KHÔNG NGỦ ĐƯỢC
Một canh... hai canh... lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh
Một, hai, ba (canh), năm (cánh) chỉ số lượng.
(Canh) bốn, năm chỉ thứ tự
BT 1
Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
Con đi trăm núi ngàn khe
Không bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm
TL: “Trăm, ngàn, muôn” trong câu thơ là số từ chỉ số lượng nhiều, rất nhiều nhưng không chính xác.
BT 2
Từ Từng và Mỗi trong hai câu sau có gì khác nhau? a)Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi[... ] b)Một hôm bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả.
Mang ý nghĩa lần lượt, theo trình tự
Không mang ý nghĩa lần lượt, trình tự.
-Từng
- Mỗi
Giống: tách ra từng cá thể, từng sự vật
BT 3
CHỌN CÁC ĐÁP ÁN ĐÚNG TRONG CÁC CÂU TRẢ LỜI SAU
2/ Lượng từ là từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
3/ Lượng từ là từ chỉ lượng ít hay nhiều
4/ Số từ và lượng từ là hai loại từ hoàn toàn giống nhau.
5/ Đôi, cặp, tá, chục ....là số từ.
Đ
S
Đ
S
S
1. Số từ là từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
TIẾT 52 TIẾNG VIỆT SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I/ SỐ TỪ
Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị số lượng, số từ đứng sau danh từ. Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ. Ví dụ: một, hai, ba... thứ nhất, thứ hai... Cần phân biệt số từ với danh từ chỉ đơn vị.
II/ LƯỢNG TỪ
Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.Lượng từ được chia làm hai loại: - Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể: tất cả, tất thảy... - Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối: những, mỗi...
* Hướng dẫn về nhà
Học thuộc các nội dung đã học trên lớp
Hoàn thành các bài tập
Chuẩn bị bài viết số 3:
Bài tự sự kể chuyện đời thường.
Tiết học hết rồi
Xin tạm biệt.
HẸN GẶP LẠI
KÍNH CHÚC QUÍ THẦY CÔ
SỨC KHỎE
CHÚC CÁC EM
HỌC TỐT