Bài 12. Số từ và lượng từ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
MÔN NGỮ VĂN 6
1. Cụm danh từ là gì? Cho ví dụ.
2. Một cụm danh từ đầy đủ gồm có mấy phần?
Cụm danh từ là tổ hợp từ do danh từ và một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
VÝ dô: C¶ hai häc sinh giái Êy
=> Một cụm danh từ đầy đủ có ba phần: Phần trước, phần trung tâm, phần sau.

SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tiết 52
Tiết 52: SỐ TỪ, LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ
1. Tìm hiểu ví dụ
? Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho từ nào trong câu?

Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”.
(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b. Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)
? Các từ gạch chân thuộc từ loại gì?
? Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa gì cho danh từ?
Tiết 52: SỐ TỪ, LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ
1. Tìm hiểu ví dụ
- Các từ: hai, một trăm, chín, một bổ sung ý nghĩa về số lượng.
- Từ: sáu bổ sung ý nghĩa về thứ tự.
2. Ghi nhớ
? Em có nhận xét gì về vị
trí của những từ chỉ ý
nghĩa số lượng và chỉ ý
nghĩa số thứ tự so với
danh từ?
=> đứng trước danh từ.
=> đứng sau danh từ.
Số từ
Chỉ số lượng
( đứng trước
DT)
Chỉ thứ tự
( đứng sau
DT)
Tiết 52: SỐ TỪ, LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ
1. Tìm hiểu ví dụ
?Từ đôi trong “một đôi” có phải là số từ không?
2. Ghi nhớ
+ Xét hai cách nói sau:
Hai chiếc dép.
Một đôi chiếc dép.
? Cách nói nào đúng?

Chú ý: cần phân biệt số từ với danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng.
(SGK trang 128)
THẢO LUẬN KHĂN PHỦ BÀN
Bài tập: Tìm số từ trong bài thơ sau.Xác định ý nghĩa
của các số từ ấy.
Không ngủ được
Một canh...hai canh...lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.

( Hồ Chí Minh)

Một, hai, ba, năm: chỉ số lượng.
( canh) bốn, năm: chỉ thứ tự.
năm
bốn
Tiết 52: SỐ TỪ, LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ
1. Tìm hiểu ví dụ
II.LƯỢNG TỪ
Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
( Thạch Sanh)

?Các từ in đậm bổ sung nghĩa cho những từ nào?
Chúng thuộc từ loại gì?
? Những từ in đậm nằm ở vị trí như thế nào so với danh từ và bổ sung cho danh từ ý nghĩa gì?
Tiết 52: SỐ TỪ, LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ
1. Tìm hiểu ví dụ
II.LƯỢNG TỪ
Xét ví dụ:
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
(Nguyễn Du)
? Từ in đậm nằm ở vị trí như thế nào so với danh từ và bổ sung cho danh từ ý nghĩa gì?
2. Ghi nhớ
Lượng từ chỉ toàn thể
Lượng từ chỉ tập hợp hay phân phối
Tiết 52: SỐ TỪ, LƯỢNG TỪ
I. SỐ TỪ
1. Tìm hiểu ví dụ
II.LƯỢNG TỪ
2. Ghi nhớ
(SGK trang129)
III.LUYỆN TẬP
Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt vừa rồi lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba vẫn thanh sắt ấy mắc vào lưới. Lấy làm lạ Thận lại đưa thanh sắt lại cạnh mồi lửa nhìn xem. Bỗng chàng reo lên:
Ha ha! Một lưỡi gươm!
(Sự tích Hồ Gươm)

Tìm số từ trong đoạn văn sau:
Bài tập 2 trang 129
Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.

(Tố Hữu)
Trăm, ngàn,muôn là số từ
( hiểu số nhiều)
Bài tập 3 trang 129
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ từng và mỗi có gì khác nhau?
a) Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi[...]

(Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b) Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người mỗi ngả.
( Sự tích Hồ Gươm)
Từng: mang ý nghĩa lần lượt, hết cá thể này đến cá thể khác.
Mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh tách ra từng cá thể riêng lẻ.
Bài tập 4: Chính tả: Lợn cưới, áo mới
Yêu cầu: Học sinh miền Trung chú ý viết đúng dấu thanh( hỏi, ngã) và các từ có vần- ắc, -ay,-ai,-ât, -ưc, -ươc như của, được, mặc, hóng, ở, cửa, ai, mãi, tức tối, tất tưởi, hỏi, cưới, chạy, cả.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- H?c thu?c ghi nh?.
Ho�n thi?n b�i t?p v�o v?.
Chu?n b? b�i: Ch? t?.
+Nh?n bi?t v� n?m du?c ý nghia, cụng d?ng c?a ch? t?.