Bài 12. Số từ và lượng từ

KIỂM TRA BÀI CŨ
a) Một canh...hai canh...lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành ;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
(Hồ Chí Minh)
b) Nước mắt, máu mồ hôi,
Đong hàng bát, hàng bát
Bán đổi lấy cơm xôi,
Nhặt từng hạt, từng hạt
Các từ: một,hai, bốn, năm là số từ
Các từ: hàng, từng là lượng từ
Cụm danh từ là gì? Tìm cụm danh từ trong các ví dụ sau:

MÔN: NGữ VĂN 6
Bài 12, Tiết 48


số từ và lượng từ


a) Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm
những gì, vua bảo: " Một trăm ván cơm nếp,
một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà,
gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ
một đôi". ( Sơn Tinh-Thuỷ Tinh)

 - C¸c tõ : “hai, mét tr¨m, chÝn, mét” bæ sung ý nghÜa vÒ sè l­îng .
- Tõ “s¸u” bæ sung ý nghÜa
vÒ thø tù .
 Sè tõ
a. Số từ là gì?
- Là những từ chỉ số lượng và số thứ tự của sự vật.
b. Các loại số từ:
Gồm 2 loại:
+ Số từ chỉ số lượng
+ Số từ chỉ thứ tự
c. Vị trí: + Khi biểu thị số lượng số từ đứng trước danh từ.
+ Khi biểu thị thứ tự số từ đứng sau danh từ.
b) Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở

làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ

làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)
I-Số từ:
a. Số từ là gì?
- Là những từ chỉ số lượng và số thứ tự của sự vật.
b. Các loại số từ:
Gồm 2 loại:
+ Số từ chỉ số lượng
+ Số từ chỉ thứ tự
+Tuy nhiên có trường hợp số từ chỉ số lượng nhưng vẫn đứng sau danh từ.

c.Vị trí: + Khi biểu thị số lượng số từ đứng trước danh từ.
+ Khi biểu thị thứ tự số từ đứng sau danh từ.
Ví dụ :
Hai bông hoa này/ rất đẹp.
C V
Em l� h?c sinh gi?i ? v? th? ba..
Từ đôi trong câu (a) có phải là số từ không ?
Từ đôi không phải là số từ vì nó không đứng trước danh từ mà lại
đứng sau số từ.Từ đôi là danh từ chỉ đơn vị.


Ví dụ: Tá, cặp, chục, nhóm, tốp, mét, lít…là danh từ chỉ đơn vị.
I-Số từ:
1) Ví dụ:
2) Ghi nhớ:
a. Số từ là gì?
- Là những từ chỉ số lượng và số thứ tự của sự vật.
b. Các loại số từ:
Gồm 2 loại:
+ Số từ chỉ số lượng
+ Số từ chỉ thứ tự
d.Chú ý:
- Những từ có ý nghĩa chỉ số lượng như: đôi, cặp, tá, chục, không phải là số từ mà là danh từ đơn vị.
c. Vị trí: + Khi biểu thị số lượng số từ đứng trước danh từ.
+ Khi biểu thị thứ tự số từ đứng sau danh từ.
+Tuy nhiên có trường hợp số từ chỉ số lượng
nhưng vẫn đứng sau danh từ.


I- Số từ:
II- Lượng từ:
* Ví dụ:[...] Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.


? " Các, những, cả, mấy" chỉ số lượng không cụ thể, không xác định được m� ch? lu?ng ít hay nhiều của sự vật ? Lượng từ.
a. Lượng từ là gì?
- Là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
Các
hoàng tử
những
kẻ
thua trận
Cả
mấy v?n
tướng lĩnh
b. Các nhóm lượng từ:
Gồm 2 nhóm:
+ Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể:

+ Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối:
Cả, tất cả, tất thảy,
hết thảy, toàn thể, toàn bộ...
những, các, mọi, mỗi, từng...

c. V? trớ- Thường đứng đầu hoặc đứng ở vị trí
thứ hai trong cụm danh từ.
* Khả năng kết hợp:

Lượng từ thường có khả năng kết hợp với danh từ chỉ sự vật ở phía sau, bổ sung ý nghĩa cho danh từ
T?t c?
nh?ng
em
h?c sinh
l?p
6/4
I- Số từ:
II- Lượng từ:
1) Ví dụ:
2) Ghi nhớ:
a. Lượng từ là gì?
- Là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
b. Các nhóm lượng từ:
Gồm 2 nhóm:
+ Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể

+ Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối:
: Cả, tất cả, tất thảy,
hết thảy, toàn thể, toàn bộ...
những, các, mọi, mỗi, từng...

c. Vị trí: - Thường đứng đầu hoặc đứng ở vị trí
thứ hai trong cụm danh từ.
* Khả năng kết hợp:
Lượng từ thường có khả năng kết hợp với danh từ chỉ sự vật ở phía sau, bổ sung ý nghĩa cho danh từ
* Ví dụ:
Mọi người vừa đi vừa nói chuyện.
a) Giống: Đều đứng trước danh từ, bổ sung ý nghĩa cho danh từ.
b) Khác:
Ý nghĩa:
- Số từ:- là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
- Lượng từ: - Chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật.
*Khả năng kết hợp:
+ Số từ chỉ số lượng giữ vai trò làm phụ ngữ t1 ở trước trung tâm.
+ Số từ chỉ thứ tự giữ vai trò làm phụ ngữ s1
+ Lượng từ chỉ ý nghĩa toàn thể giữ vai trò làm phụ ngữ t2.
+ Lượng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối giữ vai trò làm phụ ngữ t1

Thảo luận nhóm
So sánh sự giống và khác giữa lượng từ với số từ?
- Về ý nghĩa
-Về khả năng kết hợp
I-Số từ:
a. Số từ:
- Là những từ chỉ số lượng và số thứ tự của sự vật.
b. Các loại số từ:
Gồm hai loại:
Số từ chỉ số lượng
- Số từ chỉ thứ tự
c. Vị trí:
Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ.
-Khi biểu thị thứ tự sự vật, số từ đứng sau danh từ
d. Khả năng kết hợp:
- Kết hợp với danh từ đơn vị và sự vật.
* Chú ý:
- Tuy nhiên, có trường hợp số từ chỉ số lượng nhưng vẫn đứng sau danh từ.
- Có những từ có ý nghĩa chỉ số lượng như: đôi, cặp, tá, chục... nhưng chúng không phải là số từ mà là danh từ đơn vị.
I- Số từ:
II- Lượng từ:
III- Luyện tập:
1) Bài tập 2- SGK/129
1) Bài tập 2- SGK/129: Các t? in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
"Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm"
(Tố Hữu)
Các từ " trăm, ngàn" "muụn" d?u du?c dựng d? ch? s? lu?ng "nhi?u", "r?t nhi?u"
nhằm nhấn mạnh nỗi vất vả, cực nhọc, đắng cay của người mẹ.
I- Số từ:
II- Lượng từ:
III- Luyện tập:
1) Bài tập 2- SGK/129
2) Bài tập 3-SGK/129:
Thảo luận:
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ từng và mỗi có gì khác nhau?
Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi,
dời từng dãy núi [...].
( Sơn Tinh Thuỷ Tinh)
b. Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các
tướng rút lui mỗi người một ngả.
( Sự tích Hồ Gươm)
2) Bài tập 3-SGK/129:
Nghĩa của từ từng và từ mỗi có gì giống và khác nhau?
* Đáp án:
Giống nhau: Tách ra từng s? v?t, từng cỏ th?.
Khác nhau:
+ Từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự hết cá thể này đến cá thể khác, hết sự vật này đến sự vật khác.
+ Mỗi: Chỉ có ý nghĩa tách riêng t?ng cỏ th? để nhấn mạnh chứ không mang ý nghĩa lần lượt, trình tự.
I- Số từ:
II- Lượng từ:
III- Luyện tập:
* Bài tập 2- SGK/129
Nêu ý nghĩa của những từ in đậm
* Bài tập: 3-SGK/129:
Nghĩa của từ từng và từ mỗi có gì giống và khác nhau?
Chúng em đang đi học.
Chúng em đi học.
Tất cả chúng em đi học.
Năm học sinh đi học.
A
B
C
D
1/Dòng nào có số từ ?
S
S
S
Đ
H.G
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Mỗi người làm một việc tốt.
Một ngày kia rất gần.
Tôi còn nhớ mọi người.
Anh đếm từng bước đi nặng nề.
A
B
C
D
1/Dòng nào không có lượng từ ?
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
S
Đ
S
S
H.G
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Hướng dẫn học ở nhà
- Nhớ các đơn vị kiến thức về số từ và lượng từ.
- Xác định số từ và lượng từ trong một tác phẩm đã học.
- Viết đoạn văn ngắn với chủ đề: “Mái trường mến yêu”
trong đó có sử dụng số từ và lượng từ .
- Đọc và chuẩn bị trước bài kể chuyện tưởng tượng.
Ôn lại hết các kiến thức đã học để tiết đến ôn tập