Bài 12. Số từ và lượng từ

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LĂK
Cuộc thi thiết kế hồ sơ bài giảng điện tử
Bài giảng
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tuần 13 – tiết 52
Chương trình Ngữ văn lớp 6
Giáo viên: Trần Thị Ngọc
[email protected]
Trường THCS Đinh Tiên Hoàng
Huyện Cư Mgar – Tỉnh Đăk Lăk
Tháng 10/2013
chương trình Ngữ văn lớp 6
KIỂM TRA BÀI CŨ
Trả lời câu hỏi bằng cách kích chuột vào đáp án em cho là đúng nhất trong những câu trả lời. Mỗi câu hỏi các em được phép kích chuột 2 lần.
Câu 1: Cụm danh từ là:
đúng-Click để tiếp tục
Sai - Click để làm lại
cố gắng làm lại
bạn phải trả lời câu này trước khi tiếp tục
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely



Câu 2: Đặc điểm ngữ nghĩa của cụm danh từ

đúng-Click để tiếp tục
Sai - Click để làm lại
bạn phải trả lời câu này trước khi tiếp tục
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely
Câu 3: Chức năng cú pháp của cụm danh từ trong câu giống như danh từ:

đúng-Click để tiếp tục
Sai - Click để làm lại
bạn phải trả lời câu này trước khi tiếp tục
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely
Câu 4 Cấu tạo đầy đủ của cụm danh từ gồm:

đúng-Click để tiếp tục
Sai - Click để làm lại
bạn phải trả lời câu này trước khi tiếp tục
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely
Đáp án của các câu hỏi
Câu 1: Cụm danh từ là tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Đáp án đúng là b
Câu 2: Đặc điểm ngữ nghĩa của cụm danh từ: Nghĩa của cụm danh từ đầy đủ hơn nghĩa của danh từ.
Đáp án đúng là a
Câu 3: Chức năng cú pháp của cụm danh từ trong câu giống như danh từ.

Đáp án đúng là a
Câu 4: Cấu tạo đầy đủ của cụm danh từ gồm:ba phần.
Đáp án đúng là c
Tuần 13- tiết 52
Tiếng Việt
số từ và lượng từ
Mức độ cần đạt
Nhận biết, nắm được ý nghĩa, công dụng của số từ và lượng từ.
Biết cách dùng số từ và lượng từ khi nói và viết.
Tuần 13- tiết 52
số từ và lượng từ
Tiếng Việt
I. SỐ TỪ
1.Xét VD ( SGK/ 128)
VD1:
a. Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”. ( Sơn Tinh- Thủy Tinh)
b.Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. (Thánh Gióng)
2. Trả lời câu hỏi
- Các từ được bổ sung đều là danh từ.
Bổ sung về số lượng →đứng trước danh từ.
Bổ sung về thứ tự →Đứng sau danh từ.
Số từ là từ chỉ số lượng
và thứ tự sự vật.
số từ và lượng từ
Tuần 13- tiết 52
I. SỐ TỪ
1.Xét VD ( SGK/ 128)
2. Trả lời câu hỏi
- Số từ là từ chỉ số lượng và thứ tự sự vật.
Ví dụ 1a: SGK/128
Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: “ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi”
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
Đôi: đứng sau số từ một
Ý nghĩa: chỉ số lượng là hai
Đôi: không phải số từ vì đôi không mang đặc điểm của số từ.
“ đôi” không phải số từ, nó là danh từ chỉ đơn vị.
- Cần phân biệt số từ và danh từ đơn vị.
3. Kết luận: Ghi nhớ ( SGK/128)
Số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật. Khi biểu thị số lượng sự vật, số từ thường đứng trước danh từ. Khi biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ.
- Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng.

BÀI TẬP BỔ TRỢ

Bài 1: Trong những VD sau, chỉ ra số từ và cho biết số từ đó kết hợp với từ loại nào?
Phong trào hai tốt

b.Phụ nữ ba đảm đang

c. Bảy nổi ba chìm
ST
TT
ST
TT
ST
ĐT
Bài 2: Nhận xét về số từ trong câu: Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt
Nam là một. ( Hồ Chí Minh)
Số từ có thể kết hợp với tính từ, động từ để tạo thành những quán ngữ, thành ngữ.
ST
ST
Số từ có thể độc lập làm thành một thành phần câu mà không phụ thuộc vào danh từ.
Tuần 13- tiết 52
số từ và lượng từ
Sơ đồ tư duy
số từ và lượng từ
Sơ đồ tư duy
Tuần 13- tiết 52
I. SỐ TỪ
số từ và lượng từ
II. LƯỢNG TỪ
1. Xét VD ( SGK/ 128)
a.… Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.
( Thạch Sanh)
b. Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
(Nguyễn Du)
2. Trả lời câu hỏi
- Giống: Cùng đứng trước danh từ.
Khác:
+ Số từ: Chỉ lượng hoặc số thứ tự
+ Lượng từ: Chỉ lượng nhiều hay ít của sự vật
- Lượng từ là từ chỉ lượng nhiều hay ít của sự vật
Lượng từ chia làm 2 nhóm:
+ Lượng từ chỉ ý toàn thể: cả, tất cả, tất thảy…
+ Lượng từ chỉ ý tập hợp hay phân phối: các, những, mọi, mỗi, từng….
Cụm danh từ
Cụm danh từ
Lưu ý
Khả năng kết hợp của số từ và lượng từ ( trong mô hình cấu tạo CDT)
+ Số từ chỉ số lượng giữ vai trò làm phụ ngữ t1 ở trước trung tâm.
+ Số từ chỉ số thứ tự giữ vai trò làm phụ ngữ s1 sau trung tâm.
+ Lượng từ chỉ ý nghĩa toàn thể giữ vai trò làm phụ ngữ t2 trước trung tâm.
+ Lượng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối giữ vai trò làm phụ ngữ t1 trước trung tâm.

Tuần 13- tiết 52
I. SỐ TỪ
số từ và lượng từ
II. LƯỢNG TỪ
1. Xét VD ( SGK/ 128)
2. Trả lời câu hỏi
- Giống: Cùng đứng trước danh từ.
Khác: + Số từ: Chỉ lượng hoặc số thứ tự
+ Lượng từ: Chỉ lượng nhiều hay ít của sự vật
- Chỉ lượng nhiều hay ít của sự vật
3. Kết luận: Ghi nhớ ( SGK/129)
* Lượng từ là những từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật
* Dựa vào vị trí trong cụm danh từ, có thể chia lượng từ thành hai nhóm :
- Nhóm chỉ ý nghĩa toàn thể;
- Nhóm chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối.
Tuần 13- tiết 52
số từ và lượng từ
Sơ đồ tư duy
số từ và lượng từ
Sơ đồ tư duy
Bài tập nhanh
Dựa vào những bức tranh và đặt câu có số từ, lượng từ.
H1
H2
H3
H4
Bài tập nhanh
Dựa vào những bức tranh và đặt câu có số từ, lượng từ.
H1: - Một con chim.
Trên cành đậu một con chim.
Một con chim đậu trên cành.
H2: - Những chiếc thuyền bập bềnh trên sóng biển.
Ngoài khơi, những chiếc thuyền lênh đênh trên sóng biển.
Trên biển, những chiếc thuyền đang đánh cá.
H3: Những bông hoa hồng thật đẹp.
Những đóa hồng tuyệt đẹp.
Đẹp tuyệt vời là những đóa hồng.
H4: - Hai quả trứng.
Trong ổ có hai quả trứng.
Hai quả trứng khác nhau.
Tuần 13- tiết 52
I. SỐ TỪ
số từ và lượng từ
II. LƯỢNG TỪ
III. LUYỆN TẬP
Bài 1: Tìm số từ trong bài thơ sau.
Xác định ý nghĩa của các số từ ấy.
Không ngủ được
Một canh…hai canh…lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.( Hồ Chí Minh)
* Một, hai, ba ( canh), năm ( cánh) - chỉ số lượng
* Bốn, năm ( canh bốn, canh năm)- chỉ số thứ tự
Bài tập 2: Các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
( Tố Hữu)
 Trăm, ngàn, muôn - dùng với ý nghĩa chỉ số lượng rất nhiều
Tuần 13- tiết 52
I. SỐ TỪ
số từ và lượng từ
II. LƯỢNG TỪ
III. LUYỆN TẬP
Bài tập 3: Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của từ từng và mỗi có gì giống và khác nhau:
a.Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi (…) ( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
b. Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi người một ngả. (Sự Tích Hồ Gươm)
* Giống nhau:
Mỗi, từng: đều tách ra từng sự vật, từng cá thể
*Khác nhau:
- Từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự, hết cá thể này đến cá thể khác
- Mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh, tách riêng từng cá thể, không mang ý nghĩa lần lượt
Tuần 13- tiết 52
I. SỐ TỪ
số từ và lượng từ
II. LƯỢNG TỪ
III. LUYỆN TẬP
Trả lời câu hỏi bằng cách kích chuột vào đáp án em cho là đúng nhất trong những câu trả lời. Mỗi câu hỏi các em được phép kích chuột 2 lần.
Bài tập bổ trợ
Câu 1: Dòng nào có số từ?
đúng-Click để tiếp tục
Sai - Click để làm lại
cố gắng làm lại
bạn phải trả lời câu này trước khi tiếp tục
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely
Câu 2: Dòng nào có lượng từ?
đúng-Click để tiếp tục
Sai - Click để làm lại
bạn phải trả lời câu này trước khi tiếp tục
You answered this correctly!
Your answer:
The correct answer is:
You did not answer this question completely

+ Học thuộc nội dung bài học ở phần ghi nhớ ( hoặc học bằng sơ đồ tư duy).
+ Làm bài tập đầy đủ vào vở bài tập.
+ Chọn một số tác phẩm văn học và xác định số từ, lượng từ .

Chuẩn bị bài mới:Kể chuyện tưởng tượng
+ Kể tóm tắt truyện: Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng. Xác định những chi tiết tưởng tượng trong truyện.
+ Đọc truyện: Lục súc tranh công. Giấc mơ trò chuyện với Lang Liêu để suy nghĩ về cách kể một câu chuyện tưởng tượng.
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Chào tạm biệt các em