Bài 12. Số từ và lượng từ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
Môn: Ngữ Văn 6
25/03/2009
2
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tiếng Việt - tiết 50
a. Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm
những gì, vua bảo: "Một trăm ván cơm nếp,
một trăm nệp bánh chuưng và voi chín ngà,
gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ
một đôi".
( Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tiết 50
I. Số từ:
1.Xét ví dụ:
b) Tục truyền đời Hùng Vưuong thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ

chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.

(Thánh Gióng)
Tiết 50
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I. Số từ:
1.Xét ví dụ:
DT
I-Số từ:
1.Xột vớ d?:
- Khái niệm về số từ:
- Vị trí:

SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tiết 50
a. - hai chàng
- một trăm ván cơm nếp
- một trăm nệp bánh chưng
- chín ngà
- chín cựa
- chín hồng mao
- một đôi
b. Hùng Vương thứ sáu
a. Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo:
"Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và
voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi"


Có thể nói: Một trăm con bò, không thể nói: Một đôi con bò,
phải nói: một đôi bò.
Các từ có ý nghĩa khái quát và công dụng giống từ “đôi”.
chi?c, cặp, chục, tá...
Tiết 50
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I-Số từ:
1.Xột vớ d?:
Có trường hợp số từ chỉ số lượng nhưng vẫn đứng sau danh từ.
2. K?t lu?n.
Đi hàng hai, hàng ba.
Ví dụ:

Khái niệm về số từ:
- Vị trí:


* Chú ý:
- Phân biệt:
Hai cái chuông
Một cặp chuông
Một cặp cái chuông
Một đôi chuông
Bài 1: Tìm số từ trong bài thơ sau. Xác định ý nghĩa của các số từ ấy
Không ngủ được
Một canh…hai canh…lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
( Hồ Chí Minh)
* Một canh, hai canh, ba canh, năm cánh - chỉ số lượng.
* Bốn, năm (canh bốn, canh năm) - chỉ số thứ tự.
Tiết 50
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I-Số từ:
II- Lu?ng t?:
1.Xột vớ d?:

Ví dụ a:( …) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng.
Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận
. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ
cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không
muốn cầm đũa.
( Thạch Sanh)
Tiết 50
I-Số từ:
II- Lu?ng t?:
1.Ví dụ:
2. Nhận xét:
Các hoàng tử,
những kẻ thua trận.
Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ.
Em hãy cho biết lượng từ có gì giống và khác nghĩa so với số từ ?
- Giống: Cùng đứng trước danh từ.
- Khác:
+ Số từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật.
+ Lượng từ chỉ lượng ít hay nhiều của sự vật
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
- Khái niệm về lượng từ.
Sắp xếp các lượng từ và danh từ vào mô hình cụm danh từ.
Các
hoàng tử
;
những
kẻ
thua trận
Cả
mấy
tướng lĩnh, quân sĩ
;
vạn
Thảo luận nhóm (3 phút)
Tiết 50
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I-Số từ:
II- Lu?ng t?:
1.Xột vớ d?:

- Khái niệm về lượng từ.
- Phân loại lượng từ: Gåm 2 nhãm:
+ Nhãm chØ ý nghÜa toµn thÓ:


+ Nhãm chØ ý nghÜa tËp hîp hay
ph©n phối:


Cả, tất cả, tất thảy, toàn thể, toàn bộ...

Những, các , mọi , mỗi, từng…
2.Kết luận.
Tiết 50
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I-Số từ:
II- Lu?ng t?:

III. Luyện tập
Tiết 50
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I-Số từ:
II- Lu?ng t?:
III. Luyện tập
Bài 2:
Các t? in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
"Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm."
(Tố Hữu)
Được dùng để chỉ số lượng “ nhiều”, “rất nhiều”
Nhằm nhÊn m¹nh nçi vÊt v¶, cùc nhäc, ®¾ng cay cña ng­êi mÑ.
Tiết50
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
I-Số từ:
II- Lu?ng t?:
III. Luyện tập
Bài 2:
Các câu in đậm trong hai dòng thơ được dùng với ý nghĩa c? th? nhu sau:
Được dùng để chỉ số lượng “nhiều”, “rất nhiều”,
Nh?m nhấn mạnh nỗi vất vả, cực nhọc, đắng cay của người mẹ.
Bài 3:
Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của các từ từng và mỗi có gì khác nhau?
Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi [...].
( Sơn Tinh Thuỷ Tinh)
b. Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi và các tướng rút lui mỗi
người một ngả.
( Sự tích Hồ Gươm)
Giống nhau: Tách ra từng cá thể, từng sự vật.
Khác nhau:
+ Từng: Vừa tách riêng từng cá thể, từng sự vật vừa mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự hết cá thể này đến cá thể khác, hết sự vật này đến sự vật khác.
+ Mỗi: Chỉ có ý nghĩa tách riêng để nhấn mạnh chứ không mang ý nghĩa lần lượt, trình tự.
Một con chim
Dùng số từ, lượng từ gọi tên
những sự vật trong các bức tranh sau?
Nếu còn thời gian
3.Một bông hoa hồng.
1
2
3
2. Những bông hoa cúc trắng
Từ những hình ảnh dưới đây, em hãy tìm
một câu ca dao có sử dụng số từ
Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
Lượt quay tiếp
2
4
3
A
C
B
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Bài 5:
Trong câu tục ngữ sau, có mấy số từ?
Một nong tằm là năm nong kén
Một nong kén là chín nén tơ
Lượt quay tiếp
Mỗi
Từng
Cả A và B
A
B
C
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Bài 1:
Có thể điền từ nào vào chỗ trống trong cả hai câu thơ sau:
“Rồi Bác đi dém chăn “…… giọt long lanh rơi
…người …người một” Tôi đưa tay tôi hứng.”
Lượt quay tiếp
các
các, những
các em, những
A
B
C
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Bài 3: Lượng từ trong câu thơ sau:
“Chào các em, những đồng chí của tương lai
Mang mũ rơm đi học đường dài” là:
Lượt quay tiếp
các
các, những
các em, những
A
B
C
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Bài 3: Lượng từ trong câu thơ sau:
“Chào các em, những đồng chí của tương lai
Mang mũ rơm đi học đường dài” là:
TRÒ CHƠI CỦNG CỐ
Tất cả, hết thảy
Từng, mỗi, mọi
Tất cả, các, mỗi
C
A
B
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Kết thúc
Bài 7:
Dòng nào đều là lượng từ chỉ toàn thể?
Chúng em đang đi học.
Chúng em đi học.
Tất cả chúng em đi học.
Năm học sinh đi học.
A
B
C
D
1/Dòng nào có số từ ?
S
S
S
Đ
H.G
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Mỗi người làm một việc tốt.
Một ngày kia rất gần.
Tôi còn nhớ mọi người.
Anh đếm từng bước đi nặng nề.
A
B
C
D
1/Dòng nào không có lượng từ ?
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
S
Đ
S
S
H.G
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Bài tập nhanh:Tìm số từ trong đoạn văn sau:
a. Lần thứ hai cất lưới lên cũng thấy nặng tay, Thận không ngờ thanh sắt vừa rồi lại chui vào lưới mình. Chàng lại ném nó xuống sông. Lần thứ ba, vẫn thanh sắt ấy mắc vào lưới.
Lấy làm lạ, Thận đưa thanh sắt lại cạnh mồi lửa nhìn xem. Bỗng chàng reo lên:
- Ha ha ! Một lưỡi gươm !
( Theo Sự tích Hồ Gươm)
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
Học thuộc phần ghi nhớ SGK
Nắm được khái niệm, cấu tạo về số từ và lượng từ,
Xem bài sau: Kể chuyện tưởng tượng.