Bài 12. Số từ và lượng từ

CHÀO MỪNG THẦY CÔ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tìm cụm danh từ trong các câu sau và điền vào mô hình cụm danh từ:
a, Cả năm cái bàn này đều còn rất mới.
b, Em yêu mến tất cả những người bạn học cùng lớp với mình.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Tìm cụm danh từ trong các câu sau và điền vào mô hình cụm danh từ:
a, Cả năm cái bàn này đều còn rất mới.
b, Em yêu mến tất cả những người bạn học cùng lớp với mình.
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
Tiết 52 : Tiếng Việt
Ví dụ:
Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: "


Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà,


gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi".

( Sơn Tinh, Thuỷ Tinh )
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
Ví dụ:
a,Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: "


Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà,


gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi".

( Sơn Tinh, Thuỷ Tinh )
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
b.Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng

ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.

( Thánh Gióng )
DT
Ví dụ:
Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần sắm những gì, vua bảo: "


Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà,


gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi".

( Sơn Tinh, Thuỷ Tinh )
đôi
So sánh:
-một trăm con trâu
-một đôi con trâu
?phải nói: một đôi trâu
cặp
Cho biết từ "chục" trong 2 câu sau là số từ hay danh từ chỉ đơn vị?
Nhà anh có mấy chục con lợn, mấy chục con gà?
Nhà tôi có hai chục lợn, bảy chục gà.
->có những từ trong trường hợp này là số từ nhưng trường hợp khác lại dùng như danh từ chỉ đơn vị( do danh từ chỉ đơn vị ở đó đã bị lược bỏ)
Bài tập nhanh: Tìm và xác định ý nghĩa của số từ trong các ví dụ sau:
a,Tôi có hai cái bút và mười ba quyển vở.

b,Mỗi bài thi UPU nên viết từ năm trăm đến một nghìn từ.

c,Khách đến rồi, bưng thêm một mâm sáu ra đây.
?hai, mười ba, năm trăm, một nghìn, một là số từ chỉ số lượng
sáu là số từ đứng sau danh từ nhưng không chỉ số thứ tự mà chỉ lượng

Có số từ đơn và số từ ghép
Có khi số từ đứng sau danh từ nhưng không chỉ số thứ tự mà lại chỉ số lượng
Ví dụ:[...] Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.


Ví dụ:[...] Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng. Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm

thết đãi những kẻ thua trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ

cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không muốn cầm đũa.


tất cả,
tất thảy,
hết thảy.
mỗi,
mọi,
từng.
Tìm và xác định các loại lượng từ trong các vi dụ sau:
a,Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi.
b,Một hôm, bị giặc đuổi, Lê Lợi cùng các tướng rút lui mỗi người một ngả.
-Từng, mỗi là lượng từ chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối
+ Từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự, hết cá thể này đến cá thể khác
+Mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh, tách riêng từng cá thể, không mang ý nghĩa lần lượt
-Các là lượng từ chỉ ý nghĩa toàn thể
Bài 1: -Tìm số từ trong bài thơ
- Xác định ý nghĩa số từ ấy

Không ngủ được
Một canh...hai canh...lại ba canh,
Trằn trọc băn khoăn, giấc chẳng thành;
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt,
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh.
(Hồ Chí Minh)
?Khi tìm hiểu ý nghĩa của số từ thì cần xác định theo văn cảnh cụ thể
Bài 2. Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
(Tố Hữu)
ngàn
trăm
muôn
?Có những số từ được dùng với ý nghĩa như lượng từ. Đây chính là hiện tượng chuyển nghĩa theo phương thức hoán dụ rất độc đáo trong thơ văn
Bài 3:
a,Viết câu có dùng số từ và lượng từ
b,Thi tìm những câ ca dao tục ngữ hoặc những câu văn, thơửtong các văn bản đã học có dùng số từ va lượng từ
Củng cố và dặn dò