Bài 12. Số từ và lượng từ

Nhiệt liệt chào mừng quý thầy cô
VỀ DỰ GIỜ LỚP 6C
MÔN: NGỮ VĂN
NĂM HỌC: 2017- 2018
GV: Lưu Thị Vân
1. Cụm danh từ là gì?
2. Tìm cụm danh từ trong các câu sau và điền vào mô hình cụm danh từ.
a) Có một con cá to ở trong giếng.
b) Tất cả những bông hoa thật rực rỡ.
- Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Ví dụ
Hai chàng tâu hỏi đồ sính lễ cần mua sắm những gì, vua
bảo: “ Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng
và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi
thứ một đôi”
( Sơn Tinh, Thủy Tinh)
=> Đứng trước danh từ và bổ sung ý nghĩa về số lượng.
Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai
vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức.
(Thánh Gióng)
=> Đứng sau danh từ và bổ sung ý nghĩa về thứ tự.
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
DT
3
đôi
một
- Trong cụm danh từ, từ đôi có nghĩa là hai
- Từ đôi không phải là số từ vì nó là danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng.
- Các từ có ý nghĩa khái quát và công dụng như từ đôi: Cặp, tá, ….
6
.... mỗi thứ một
đôi
tá
cặp
đàn
chục
chiếc
Danh từ chỉ đơn vị
Cần phân biệt số từ với những danh từ chỉ đơn vị gắn với ý nghĩa số lượng
Tìm số từ trong bài thơ:
KHÔNG NGỦ ĐƯỢC
Một canh... hai canh... lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh
Một, hai, ba (canh), năm (cánh) chỉ số lượng.
(Canh) bốn, năm chỉ thứ tự
BT 1
Ví dụ1 a:(…) Các hoàng tử phải cởi giáp xin hàng.
Thạch Sanh sai dọn một bữa cơm thết đãi những kẻ thua
trận. Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ thấy Thạch Sanh chỉ
cho dọn ra vẻn vẹn có một niêu cơm tí xíu, bĩu môi, không
muốn cầm đũa.
( Thạch Sanh)
Từ in đậm: các, nh?ng, cả mấy đứng truước danh từ, bổ sung ý nghia v? lu?ng (lưuợng nhiều) cho danh t?.






b. Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười. (Nguyễn Du)
- Đứng trước danh từ, bổ sung ý nghĩa về lượng (lượng ít) cho danh từ.

Điền cụm danh từ có chứa từ ngữ in đậm
vào mô hình cụm danh từ
- Các hoàng tử,
- những kẻ thua trận,
- Cả mấy vạn tướng lĩnh, quân sĩ
- Mỗi người
12
các
hoàng tử
những
kẻ
thua trận
cả
mấy
vạn
tướng lĩnh, quân sĩ
mỗi
người
Chỉ ý nghĩa tập hợp hay phân phối
Ví dụ: mọi, từng, …
Chỉ ý nghĩa toàn thể
Ví dụ: tất cả, tất thảy, …
14
SỐ TỪ
- Hai chàng.
- Một trăm ván cơm nếp.
- một trăm nệp bánh chưng.
- chín ngà.
- chín cựa.
- chín hồng mao.
- một đôi
- thứ sáu.
LƯỢNG TỪ
- Các hoàng tử.
những kẻ thua trận.
- Cả mấy vạn tướng lĩnh,
quân sĩ.
- Mỗi người

- Giống: Đều bổ sung ý nghĩa cho danh từ.
- Khác nhau:
+ Số từ đứng trước hoặc sau danh từ, chỉ số lượng hoặc số
thứ tự.
+ Lượng từ đứng trước danh từ, chỉ lượng ít hay nhiều của
sự vật.
10
Cho ví dụ sau: Xác định các lượng từ trong câu sau:
Tất cả các học sinh giỏi, mỗi em nhận được

20 quyển vở.
Tất cả
mỗi
Chỉ ý nghĩa toàn thể
Chỉ ý nghĩa phân phối
Bài tập 2: các từ in đậm trong hai dòng thơ sau được dùng với ý nghĩa như thế nào?
Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
( Tố Hữu)
Trăm, ngàn, muôn - dùng với ý nghĩa chỉ số lượng rất nhiều
Bài tập 3: Qua hai ví dụ sau, em thấy nghĩa của từ từng và mỗi có gì khác nhau:
Giống nhau:
Mỗi, từng: đều tách ra từng sự vật, từng cá thể
Khác nhau:
- Từng: mang ý nghĩa lần lượt theo trình tự, hết cá thể này đến cá thể khác
- Mỗi: mang ý nghĩa nhấn mạnh, tách riêng từng cá thể, không mang ý nghĩa lần lượt




Một con chim
2. Những bông hoa cúc trắng
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Dùng số từ, lượng từ gọi tên
những sự vật trong các bức tranh sau?
Lượt quay tiếp
Mỗi
Từng
Cả A và B
A
B
C
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Câu 1:
Có thể điền từ nào vào chỗ trống trong cả hai câu thơ sau:
“Rồi Bác đi dém chăn “…… giọt long lanh rơi
…người …người một” Tôi đưa tay tôi hứng.”
28
Lượt quay tiếp
các
các, những
các em, những
A
B
C
Chúc mừng em,
em đã dành được
bông hoa điểm 10
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Rất tiếc,
bạn trả lời lại đi!
Câu 2: Tìm lượng từ trong câu thơ sau:
“Chào các em, những đồng chí của tương lai
Mang mũ rơm đi học đường dài”
30
SỐ TỪ VÀ LƯỢNG TỪ
SỐ TỪ
LƯỢNG TỪ
Đứng
sau danh
từ bổ
sung ý
nghĩa
về thứ
tự.
Đứng
trước
danh từ
bổ sung ý
nghĩa về
số lượng.
Ý
nghĩa
toàn thể
(cả,
tất cả,
cả thảy).
Ý nghĩa
tập hợp
hay phân
phối (các,
những,
mấy,
mỗi, từng)
24
Hướng dẫn về nhà
Học bài cũ:
+ Học thuộc nội dung bài học ở phần ghi nhớ
+ Làm bài tập đầy đủ vào vở bài tập
+ Viết đoạn văn (Nội dung tự chọn). Chỉ ra số từ, lượng từ sử dụng trong đoạn văn.
- Chuẩn bị bài mới: Viết bài số 3
+ Ôn tập kiến thức về văn tự sự đời thường.
+ Lập dàn ý cho các đề trong sgk.
CHÚC CÁC EM
HỌC TỐT