Bài 12: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam

T? 1- 12a2
Chương I:
Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930
Bài 12: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam
từ năm 1919 đến năm 1925
PHẦN HAI: LỊCH SỬ VIỆT NAM
TỪ NĂM 1919 ĐẾN NĂM 2000
Trường: THPT Ngô Quyền
Lớp 12A2 – Tổ 1
GVBM: Ngọc Lan
I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I
1. Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp
Hoàn cảnh:
- Các sự kiện thế giới tác động đến Việt Nam:
+ Sau CTTG thứ 1, các nước thắng trận họp, hình thành trật tự thế giới mới
+ Nước Pháp bị thiệt hại nặng nề
+ Cách mạng tháng 10 Nga thắng lợi, Quốc tế Cộng sản ra đời
- Pháp thực hiện khai thác thuộc địa lần thứ hai ở Đông Dương. Chương trình này được triển khai từ sau CTTG thứ 1(1919) đến trước cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (1929-1933)
Mục đích: Bù đắp thiệt hại sau chiến tranh và khôi phục địa vị trong thế giới tư bản
Chính sách khai thác kinh tế ở Việt Nam
- Pháp tăng cường đầu tư với tốc độ nhanh, quy mô lớn: Vốn đầu tư từ 1924- 1929 tăng 4 tỉ Phrang.
- Trong nông nghiệp: Đầu tư vào đồn điền cao su
- Trong công nghiệp: coi trọng việc khai thác mỏ (mỏ than) và mở mang một số ngành công nghiệp như muối, dệt, xay xát…
- Thương nghiệp: Có bước phát triển nhưng Pháp độc quyền ngoại thương
- Giao thông vận tải phát triển, đô thị mở rộng
- Tài chính: Tăng các loại thuế để thêm ngân sách.Ngân hàng Đông Dương nắm trọn quyền chỉ huy kinh tế Đông Dương, phát hành tiền giấy và cho vay lãi.
Nhận xét
- Pháp hạn chế phát triển công nghiệp nặng
-Những chính sách chỉ nhằm bóc lột phục vụ cho lợi ích tư bản Pháp
=> Kìm hãm sự phát triển kinh tế nước ta
I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I

Đồn điền café
Đồn điền chè, café
Đồn điền cao su
Thiếc, chì,kẽm
Than đá
Rượu, giấy, diêm
Bông, vải, sợi, rựơu
Gỗ, diêm
Sợi, xi măng, sửa chữa tàu
Rượu, bia, xay xát, sửa chữa tàu
Đồn điền lúa
Xuất cảng
Xuất cảng
Xuất cảng
Tuyến đường sắt xuyên Việt được xây dựng từ 1902
Tuyến đường sắt Sài Gòn - Chợ Lớn
Cầu Long Biên 1925
Ga Hàng Cỏ (Hà Nội)
GIẤY BẠC DO NHĐD PHÁT HÀNH
2. Chính sách chính trị, văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp:
Chính trị:
- Tăng cường chính sách cai trị
- Đưa thêm người Việt vào trong các công sở

I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I
Liên bang
ĐÔNG DƯƠNG
(Toàn quyền)
BẮC KỲ
NỬA BẢO HỘ
(Thống sứ)
TRUNGKỲ
BẢO HỘ
(Khâm sứ)
NAM KỲ
THUỘC ĐỊA
(Thống đốc)
CAO MIÊN
BẢO HỘ
(Khâm sứ)
LÀO
BẢO HỘ
(Khâm sứ)
Toàn quyền Paul Doumer
Khải Định (1916 – 1925)
Văn hóa giáo dục:
- Hệ thống giáo dục Pháp-Việt được mở rộng
- Sách báo được xuất bản ngày càng nhiều cổ vũ chủ trương “Pháp- Việt đề huề”, dùng rượu, thuốc phiện đầu độc nhân dân ta.
- Văn hóa phương Tây du nhập mạnh vào Việt Nam phát triển đan xen văn hóa truyền thống
I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I
Duy trì nền giáo dục Hán học cũ
“…Lúc ấy, cứ 1 000 làng thì có đến 1500 đại lý bán lẻ rượu và thuốc phiện. Nhưng trong số 1000 làng đó lại chỉ có vẻn vẹn 10 trường học…Hằng năm người ta cũng đã tọng từ 23 đến 24 triệu lít rượu cho 12 triệu người bản xứ, kể cả đàn bà và trẻ em…”
Trích Bản án chế độ thực dân Pháp - Nguyễn Ái Quốc
Nhà tù Hỏa Lò
3. Những chuyển biến mới về kinh tế và giai cấp xã hội ở Việt Nam
Kinh tế:
- Sự đầu tư vốn và kĩ thuật, làm nền kinh tế của Pháp ở Đông Dương có bước phát triển mới
- Nhưng do chính sách kìm hãm của Pháp mà kinh tế Việt Nam mất cân đối, lạc hậu, lệ thuộc kinh tế Pháp, là thị trường độc chiếm của Pháp

I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I
Cảnh thu thuế
Xã hội: Do tác động của chính sách khai thác thuộc địa, các giai cấp ở Việt Nam đã có những biến đổi mới:
- Giai cấp địa chủ phong kiến : Tiếp tục phân hóa, một phần không nhỏ trung, tiểu địa chủ tham gia phong trào dân tộc, dân chủ.
- Giai cấp nông dân: Bị bần cùng hóa.Căm thù đế quốc và phong kiến. Là lực lượng cách mạng hăng hái và đông đảo nhất.
- Tiểu tư sản: Số lượng tăng nhanh. Có tinh thần chống ĐQ và PK. Nhạy bén, hăng hái tham gia cách mạng.
- Giai cấp tư sản:
+ Ra đời sau CTTG thứ 1, thế lực kinh tế yếu, bị TB Pháp chèn ép.
+ Phân hoá thành 2 bộ phận:
Tư sản mại bản: câu kết với Pháp.
Tư sản dân tộc: ít nhiều có khuynh hướng dân tộc
I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I
Giai cấp công nhân: ngày càng phát triển ,năm 1929 có 22 vạn người
+ Chịu 3 tầng áp bức: Đế quốc, phong kiến và tư sản trong nước
+ Có quan hệ gắn bó với nông dân
+ Có truyền thống yêu nước, sớm chịu ảnh hưởng của trào lưu cách mạng vô sản
=> Vươn lên thành giai cấp lãnh đạo cách mạng, theo khuynh hướng cách mạng tiên tiến của thời đại
I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I
Giai cấp địa chủ
Giai cấp nông dân
Tiểu tư sản
Bạch Thái Bưởi
Giai cấp tư sản
Giai cấp công nhân
Mâu thuẫn xã hội Việt Nam ngày càng sâu sắc. Tồn tại 2 mâu thuẫn cơ bản:
Mâu thuẫn dân tộc
Toàn thể dân tộc VN >< TD Pháp và phản động tay sai
Mâu thuẫn giai cấp
Nông dân >< Địa chủ PK
I. Những chuyển biến mới về chính trị, văn hóa, xã hội ở Việt Nam sau CTTG thứ I
Câu 1: Mục đích khai thác thuộc địa lần thứ 2 của TD Pháp ở nước ta là gì?
Đáp án
A. Bù vào những thiệt hại trong cuộc khai thác lần thứ nhất.
B. Để bù đắp thiệt hại do chiến tranh thế giới lần thứ nhất gây ra.
C. Để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam.
D. Để tăng cường sức mạnh về kinh tế của Pháp đối với các nước TBCN.
Câu 2:Trong cuộc khai thác thuộc địa thứ hai, TD Pháp đầu tư vốn nhiều nhất vào ngành nào?
Đáp án
A. Công nghiệp chế biến.
C. Nông nghiệp và khai thác mỏ.
B. Nông nghiệp và thương nghiệp.
D. Giao thông vận tải.
Câu 3: Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, ngoài TD Pháp, ở Việt Nam còn có giai cấp nào trở thành đối tượng mà cách mạng cần đánh đổ?
Đáp án
A. Giai cấp công nhân.
D. Giai cấp địa chủ phong kiến.
B. Giai cấp nông dân.
C. Giai cấp tư sản dân tộc.
Câu 4: Giai cấp nào sớm trở thành lực lượng chính trị độc lập, vươn lên nắm quyền lãnh đạo cách mạng Việt Nam?
Đáp án
C. Giai cấp tiểu tư sản.
A. Giai cấp công nhân.
B. Giai cấp tư sản dân tộc.
D. Giai cấp đại địa chủ phong kiến.
II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Hoạt động của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh và một số người Việt Nam sống ở nước ngoài
Phan Bội Châu:
- 1913 :Bị bọn quân phiệt Trung Quốc bắt giam
- 1917 :Được trả tự do, từ chối mọi mua chuộc của Pháp
- CMT10 Nga làm thay đổi quan điểm cách mạng của PBC. Từ đó ông chuyển sang nghiên cứu tìm hiểu CMT10
- Tháng 6/1925 PBC bị bắt tại Thượng Hải (TQ) đưa về nước bị kết án tù rồi đưa về giam lỏng tại Huế
- 1940 Mất tại Huế là nhà chí sĩ cách mạng Việt nam được nhân dân ngưỡng mộ.
Phan Bội Châu (26 .12.1867 – 29 .10. 1940)
Sinh trưởng trong một gia đình lễ giáo
Quê ở xã Ðông Liệt, tỉnh Nghệ An. Năm lên 3 tuổi, ông phải theo cha mẹ về ở nơi quê của nội tổ ở làng Ðan Nhiệm, tổng Xuân Liễm, huyện Nam Ðàn, tỉnh Nghệ An.


Phan Bội Châu (ngồi) và Cường Để (đứng) tại Nhật Bản
Căn nhà tranh là nơi ở của ông già Bến Ngự
Mộ phần của PBC
Phan Châu Trinh
- 1908 Ông bị Pháp bắt và đày ra Côn Đảo
- 1911 PCT Sang Pháp và hoạt động CM ở Pháp
- 1922 PCT Viết Thất điều thư vạch trần 7 tội đáng chém của vua Khải Định nhân dịp Khải Định sang Pháp dự triển lãm thuộc địa
- Tháng 6/1925 Về nước tiếp tục tuyên truyền, đề cao dân chủ dân quyền
- Tháng 3/1926 PCT mất tại sài gòn,là nhà yêu nước được nhân dân mến mộ

II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Phan Châu Trinh (1872-1926)
Ông sinh năm 1872-1926, người làng Tây Lộc, huyện Tiên Phước, phủ Tam Kỳ nay thuộc Xã Tam Lộc Huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam.

THẤT ĐIỀU THƯ:
Tôn bậy quyền vua.
Thưởng phạt không ngay
Thích quỳ lạy
Chi tiêu xa sỉ
Ăn mặc lố lăng
Ăn chơi vô độ
Đi Pháp với mục đích xấu.
1922 viết “ Thất điều thư” - kể 7 tội đáng chém của vua Khải Định:
Hoạt động của người Việt Nam sống ở nước ngoài:
- Ở Pháp:
+ Hoạt động yêu nước, chuyển tài liệu, sách báo tiến bộ về nước. Hội những người lao động trí óc Đông Dương ra đời 1925
- Ở Trung Quốc:
+ 1923: Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Công Viễn thành lập Tâm Tâm xã.
+ 19/6/1924: Tiếng bom Sa Diện của Phạm Hồng Thái gây tiếng vang lớn.

II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Lê Hồng Sơn Hồ Tùng Mậu
Phạm Hồng Thái
2. Hoạt động của tư sản, tiểu tư sản và công nhân Việt Nam:
Tư sản:
- Vận động: “chấn hưng nội hoá”, “bài trừ ngoại hoá”
- 1923 chống độc quyền cảng Sài Gòn, xuất cảng lúa gạo Nam kỳ.
- 1923: Đảng lập hiến, nhóm: Nam phong, Trung Bắc tân văn ….
- Khi Pháp nhượng bộ thì họ ngừng đấu tranh.
Tiểu tư sản: hoạt động sôi nổi
- Thành lập các tổ chức chính trị: Việt Nam nghĩa hoà đoàn, Hội phục việt, Đảng thanh niên…;
- Xuất bản báo chí tiến bộ…đòi tự do dân chủ. Báo chí Pháp : An Nam trẻ, Chuông rè, Người nhà quê. Báo tiếng Việt :Tiếng dân, Hữu thanh…; NXB: Nam Đồng Thư xã, Cường học thư xã,…
- Tiêu biểu là phong trào đòi thả Phan Bội Châu (1925), để tang Phan Châu Trinh(1926)

II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Vậy các bạn có nhận xét gì về phong trào của tư sản và tiểu tư sản?
Hoạt động của tư sản
Hoạt động của tiểu tư sản
=> Đấu tranh vì quyền lợi của tư sản, địa chủ; Chưa nhận rõ kẻ thù, cải lương, thoả hiệp…
=> Sôi nổi, tập hợp lực lượng yêu nước thức tỉnh tinh thần dân tộc, góp phần truyền bá tư tưởng tiến bộ và cách mạng vào Việt Nam.
II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Công nhân: Phong trào còn lẻ tẻ, tự phát
- Đầu năm Ở Sài Gòn – Chợ Lớn công nhân đã thành lập Công hội do Tôn Đức Thắng đứng đầu
- 8/1925: phong trào đấu tranh của công nhân Ba Son
- Với yêu sách đòi tăng lương 20% và phải cho công nhân bị thải hồi trở lại làm việc sau 8 ngày bãi công, Pháp chấp nhận tăng lương 10% cho công nhân
→ Đánh dấu bước phát triển mới của phong trào công nhân từ tự phát sang tự giác.

II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
ĐẠI BIỂU TƯ SẢN VIỆT NAM
Bạch Thái Bưởi
Nguyễn Văn Vĩnh
ĐẤU TRANH ĐÒI THẢ PHAN BỘI CHÂU
ĐÁM TANG PHAN CHÂU TRINH
Tôn Đức Thắng
(20/8/1888 – 30/3/1980)
Xưởng đóng tàu Ba Son
3. Hoạt đông của Nguyễn Ái Quốc:
Con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc:
- 1919: gia nhập Đảng Xã hội Pháp
- 18/6/1919: gửi tới Hội nghị Véc-xai bản yêu sách đòi quyền tự do, dân chủ, bình đẳng cho nhân dân Việt Nam.
- 7/1920: đọc Luận cương sơ thảo lần một về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lê-nin → Tìm thấy con đường giành độc lập, tự do cho dân tộc.
- 12/1920: dự ĐH Tua, tán thành Quốc tế III, tham gia sáng lập Đảng Cộng Sản Pháp → Đảng viên Cộng sản.
- 1921: thành lập hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa ở Pari
- 1922 Người ra báo Người cùng khổ; viết bài cho báo Nhân đạo, Đời sống công nhân; viết cuốn: Bản án chế độ thực dân Pháp → Sách báo này đều bí mật chuyển về nước
II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc
- 6/1923: sang Liên Xô, dự ĐH Quốc tế Nông dân (10/1923), dự Quốc tế Cộng sản lần V (1924).
- Ngày 11/11/1924, Người về Quảng Châu(Trung Quốc) trực tiếp tuyên truyền, giáo dục lí luận cho thanh niên Việt Nam yêu nước
- Tháng 6/1925 Nguyễn Ái Quốc thành lập Hội Việt Nam CM Thanh niên
Ý nghĩa:
- Có tác động trong việc chuẩn bị về chính trị, tư tưởng cho việc thành lập chính Đảng của giai cấp vô sản ở Việt Nam
Công lao của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc:
- Tìm thấy con đường cứu nước cho dân tộc Việt Nam
- Truyền bá chủ nghĩa Mác Lê-nin
- Chuẩn bị về tư tưởng chính trị cho sự ra đời của Đảng Cộng Sản Viêt Nam

II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925
Nguyễn Ái Quốc (19.5.1890_2.9.1969) Kim Liên,Nam Đàn, Nghệ An,cha là Nguyễn Sinh Sắc,mẹ là Hoàng Thị Lan lớn lên trong một gia đình nhà nho nghèo,có truyền thống yêu nước,lúc nhỏ tên Nguyễn Sinh Cung,lớn lên đi học lấy tên Nguyễn Tất Thành,và trong nhiều năm hoạt động cách mạng lấy tên Nguyễn Ái Quốc
Nguyễn Ái Quốc
Tàu Latouche tréville Bác Hồ đã làm phụ bếp mở đầu hành trình tìm đường cứu nước
5/6/1911
1917
1923
1941
11/1924
Đảng Xã hội Pháp
Nguyễn Ái Quốc năm 1919
Bản yêu sách - gồm 8 điểm
Tổng ân xá tất cả những người bản xứ bị án tù chính trị.
Cải cách nền pháp lí Đông Dương...
Tự do báo chí va tự do ngôn luận.
Tự do lập hội và hội họp.
Tự do cư trú ở nước ngoài và tự do xuất dương.
Tự do học tập...
Thay chế độ ra các sắc lệnh bằng chế độ ra các đạo luật.
Có đại biểu thường trực của người bản xứ do người bản xứ bầu ra...
Nguyễn Ái Quốc phát biểu tại Đại hội Tua Đảng Xã hội Pháp
Báo Le Paria (Người cùng khổ) do Nguyễn Ái Quốc sáng lập nǎm 1922
T? 1- 12a2