Bài 12. Phân bón hoá học

PHÂN AMONI
PHÂN NITRAT PHÂN URÊ
PHÂN ĐẠM
Phân đạm cung cấp nitơ hoá hợp cho cây dưới dạng ion nitrat và ion amoni . Phân đạm có tác dụng kích thích các quá trình sinh trưởng, làm tăng tỷ lệ của protein thực vật. Do đó, phân đạm giúp cho cây phát triển nhanh, cho nhiều hạt, củ, quả.

Phân đạm gồm: Phân đạm amoni, phân đạm nitrat, phân urê.
1. PHÂN ĐẠM AMONI
Đó là các muối amoni NH4Cl,(NH4)2SO4, NH4NO3…

Các muối này được điều chế khi cho amoniac tác dụng với Axit tương ứng.
Còn gọi là phân SA. Sunphat đạm có chứa 20 – 21% Nitơ nguyên chất. Trong phân này còn có 29% lưu huỳnh (S).  Phân này có dạng tinh thể, mịn, màu trắng ngà hoặc xám xanh. Phân này có mùi nước tiểu (mùi amôniac), vị mặn và hơi chua. Cho nên nhiều nơi gọi là phân muối diêm.

Sunphat đạm là loại phân bón tốt vì có cả N và lưu huỳnh là hai chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây. Phân này dễ tan trong nước, không vón cục.  Phân này dùng tốt cho cây trồng trên đất đồi, trên các loại đất bạc màu (thiếu S).

Đạm sunphat được dùng chuyên để bón cho các loài cây cần nhiều S và ít N như đậu đỗ, lạc… đạm sunphat là loại phân có tác dụng nhanh, rất chóng phát huy tác dụng đối với cây trồng, cho nên thường được dùng để bón thúc và bón thành nhiều lần để tránh mất đạm.
1.1 PHÂN AMONI SUNFAT (NH4)2SO4
PT: 2NH3 + H2SO4 → (NH4)2SO4
Phân amôn nitrat có chứa 33 – 35% Nitơ nguyên chất. Phân này ở dưới dạng tinh thể muối kết tinh có màu vàng xám. Amôn nitrat dễ chảy nước, dễ tan trong nước, dễ vón cục, khó bảo quản và khó sử dụng. Là loại phân sinh lý chua. Tuy vậy, đây là loại phân bón quý vì có chứa cả NH4+ và cả NO3-, phân này có thể bón cho nhiều loại cây trồng trên nhiều loại đất khác nhau.

Amôni nitrat bón thích hợp cho nhiều loại cây trồng cạn như thuốc lá, bông, mía, ngô… Phân này được dùng để pha thành dung dịch dinh dưỡng để tưới cây trong nhà kính và tưới bón thúc cho nhiều loại rau, cây ăn quả. 
1.2 PHÂN AMONI NITRAT NH4NO3
PT: NH3 + HNO3 → NH4NO3
Phân này có chứa 24 – 25% N nguyên chất. NH4Cl có dạng tinh thể mịn, màu trắng hoặc vàng ngà. Phân này dễ tan trong nước, ít hút ẩm, không bị vón cục, thường tơi rời nên dễ sử dụng. Là loại phân sinh lý chua. Vì vậy, nên bón kết hợp với lân và các loại phân bón khác. NH4Cl không nên dùng để bón cho thuốc lá, chè, khoai tây, hành, tỏi, bắp cải, vừng, v.v..

Ở các vùng khô hạn, ở các chân đất nhiễm mặn không nên bón phân đạm clorua, vì ở những nơi này trong đất có thể tích luỹ nhiều clo, dễ làm cho cây bị ngộ độc. 
1.3 PHÂN AMONI CLORUA NH4Cl
PT: NH3 + HCl → NH4Cl
2. PHÂN ĐẠM NITRAT
Đó là các muối nitrat NaNO3,Ca(NO3)2…

Các muối này được điều chế khi cho muối cacbonat tác dụng với Axit Nitric.
3. PHÂN URÊ
Phân urê có 44 – 48% Nitơ nguyên chất. Loại phân này chiếm 59% tổng số các loại phân đạm được sản xuất ở các nước trên thế giới. Urê là loại phân có tỷ lệ Nitơ cao nhất.
1. Loại tinh thể màu trắng, hạt tròn, dễ tan trong nước, có nhược điểm là hút ẩm mạnh.
2. Loại có dạng viên, nhỏ như trứng cá. Loại này có thêm chất chống ẩm nên dễ bảo quản, dễ vận chuyển nên được dùng nhiều trong sản xuất nông nghiệp. 
Phân urê có khả năng thích nghi rộng và có khả năng phát huy tác dụng trên nhiều loại đất khác nhau và đối với các loại cây trồng khác nhau. Phân này bón thích hợp trên đất chua phèn. Phân urê được dùng để bón thúc.
Phân này cần được bảo quản kỹ trong túi pôliêtilen và không được phơi ra nắng. Bởi vì khi tiếp xúc với không khí và ánh nắng urê rất dễ bị phân huỷ và bay hơi.
Trong quá trình sản xuất, urê thường liên kết các phần tử với nhau tạo thành biurat. Đó là chất độc hại đối với cây trồng. Vì vậy, trong phân urê không được có quá 3% biurat đối với cây trồng cạn, 5% đối với lúa nước. 
PT: CO2 + 2NH3 → (NH2)2CO + H2O
(NH2)2CO + 2H2O → (NH4)2CO3
t0,p
PHẦN THUYẾT TRÌNH NHÓM 1 ĐÃ HẾT.
CẢM ƠN THẦY
CÁC BẠN ĐÃ LẮNG NGHE.
XIN CHÀO.