Bài 12. Phân bón hoá học

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ thăm lớp!
Năng suất cây trồng phụ thuộc vào những yếu tố chủ yếu nào?
NHẤT NƯỚC NHÌ PHÂN
TAM CẦN
TỨ GIỐNG
Tiết 19
BÀI 12: PHÂN BÓN HÓA HỌC
Phân bón hóa học là gì? Tại sao phải sử dụng phân bón?
Có mấy loại phân bón hóa học thường dùng? Thành phần, đặc điểm, cách điều chế, vai trò và tác dụng của mỗi loại?
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
Phân bón hóa học là gì? Tại sao phải sử dụng phân bón?
Phân bón hóa học là những hóa chất có chứa các nguyên tố dinh dưỡng, được bón cho cây nhằm nâng cao năng suất mùa màng.
Cây đồng hóa được C, H, O từ CO2 của không khí và từ nước trong đất.
Các nguyên tố khác N, P, K,…cây hấp thụ từ đất  Vì vậy cần bón phân để bổ sung cho đất.
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
Có những loại phân bón hóa học nào thường dùng
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
Có 3 loại phân bón hóa học thường dùng:
PHÂN ĐẠM
PHÂN LÂN
PHÂN KALI
Ngoài ra còn có:
PHÂN HỖN HỢP VÀ PHÂN PHỨC HỢP
PHÂN VI LƯỢNG
Nhóm I
I. PHÂN ĐẠM
- Phân đạm cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào cho cây? Dưới dạng nào?
- Tác dụng của phân đạm đối với cây trồng?
- Độ dinh dưỡng của phân đạm được đánh giá bằng đại lượng nào?
Có mấy loại phân đạm? Thành phần, đặc điểm, cách điều chế mỗi loại?
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
Nhóm II
II. PHÂN LÂN
- Phân lân cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào cho cây? Dưới dạng nào?
- Tác dụng của phân lân đối với cây trồng?
- Độ dinh dưỡng của phân lân được đánh giá bằng đại lượng nào?
Có mấy loại phân lân? Thành phần, phương pháp sản xuất mỗi loại?
Nhóm III
III. PHÂN KALI
- Phân kali cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào cho cây? Dưới dạng nào?
- Tác dụng của phân kali đối với cây trồng?
- Độ dinh dưỡng của phân kali được đánh giá bằng đại lượng nào?
Có mấy loại phân kali thường dùng?
Nhóm III
IV. MỘT SỐ LOẠI PHÂN BÓN KHÁC
1. Phân hỗn hợp và phân phức hợp
Thế nào là phân hỗn hợp, phân phức hợp?
Phân hỗn hợp và phân phức hợp giống và khác nhau ở điểm nào?
2. Phân vi lượng
Phân vi lượng cung cấp nguyên tố dinh dưỡng nào cho cây? Ở dạng nào? Tại sao gọi là phân vi lượng?
Tác dụng của phân vi lượng với cây trồng?
Khi sử dụng phân vi lượng cần chú ý điều gì?
Phân đạm
Phân lân
Phân kali
Phân hỗn hợp
Phân phức hợp
1. Phân đạm amoni có thích hợp cho vùng đất chua hay không? Tại sao?
2. Có thể bón đạm amoni cùng với vôi bột để khử chua được không?Tại sao?

3. Tại sao phân urê lại được sử dụng rộng rãi?
5. Tại sao phân lân nung chảy phù hợp với đất chua?
4. Tại sao không bón phân urê cho vùng đất có tính kiềm?
NHIỆM VỤ CỦA CÁC NHÓM MẢNH GHÉP

Chia sẻ, trình bày lại nội dung vừa tìm hiểu được khi làm việc ở nhóm chuyên sâu cho các bạn trong nhóm.
Trả lời các câu hỏi sau ( Viết vào giấy A0)
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
I - PHÂN ĐẠM
Phân đạm cung cấp nitơ cho cây dưới dạng ion nitrat(NO3- )và ion amoni (NH4+)
Tác dụng:
+ Kích thích các quá trình sinh trưởng của cây.
+ Giúp cây phát triển nhanh, cho nhiều hạt, củ, quả.
Độ dinh dưỡng: % khối lượng N trong phân bón.
Phân loại: Có 3 loại phân đạm.
+ Phân đạm amoni
+ Phân đạm nitrat
+ Urê (NH2)2CO
Là các muối amoni: NH4Cl, (NH4)2SO4, NH4NO3,…
Điều chế: NH3 + axit tương ứng  muối amoni
Phân đạm amoni và phân đạm nitrat dễ hút nước và bị chảy rữa.
Tan nhiều trong nước, cây dễ hấp thụ nhưng cũng dễ bị rửa trôi.
Khi tan trong nước tạo môi trường axit
Là các muối nitrat: NaNO3, Ca(NO3)2,…
Điều chế: muối cacbonat + axit nitric HNO3  muối nitrat
* Chú ý:
Có %N = 2 x 14 /60 = 46%  Là loại phân đạm tốt nhất.
Điều chế: CO2 + 2NH3 (NH2)2CO + H2O
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
II - PHÂN LÂN
Phân lân cung cấp photpho cho cây dưới dạng ion photphat.
Tác dụng:
+ Thúc đẩy các quá trình sinh hóa, trao đổi chất và trao đổi năng lượng của cây.
+ Làm cho cành lá khỏe, hạt chắc.
Độ dinh dưỡng: % khối lượng P2O5 tương ứng với lượng P có trong phân.
Phân loại: Có 2 loại phân lân thường dùng:
1. Supephotphat:
Có 2 loại: Supephotphat đơn và Supephotphat kép
a. Supephotphat đơn: chứa 14 – 20% P2O5, hỗn hợp gồm: Ca(H2PO4)2 và CaSO4
Sản xuất:
Bột quặng photphorit hoặc apatit tác dụng với axit sunfuric
Ca3(PO4)2 + 2H2SO4(đặc)  Ca(H2PO4)2 + 2CaSO4
b. Supephotphat kép: chứa 40 – 50% P2O5, thành phần là: Ca(H2PO4)2.
Sản xuất:
Ca3(PO4)2 + 3H2SO4  2H3PO4 + 3CaSO4
Ca3(PO4)2 + 4H3PO4  3Ca(H2PO4)2
2 giai đoạn:
2. Phân lân nung chảy
Là hỗn hợp photphat và silicat của canxi và magie (chứa 12 – 14% P2O5).
Sản xuất: Nung hỗn hợp bột quặng apatit, đá xà vân (MgSiO3) và than cốc
=> sấy khô và nghiền thành bột.
III - PHÂN KALI
Phân lân cung cấp nguyên tố Kali cho cây dưới dạng ion K+.
Tác dụng:
+ Thúc đẩy nhanh quá trình tạo ra các chất đường, bột, chất xơ, chất dầu.
+ Tăng cường sức chống rét, chống sâu bệnh và chịu hạn của cây.
Độ dinh dưỡng: %K2O tương ứng với lượng K có trong phân.
Sử dụng: KCl và K2SO4 được sử dụng nhiều làm phân kali.
 Tro thực vật chứa K2CO3 cũng là một loại phân kali
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
IV - PHÂN HỖN HỢP VÀ PHÂN PHỨC HỢP
Đó là loại phân bón chứa đồng thời một số nguyên tố dinh dưỡng cơ bản.
Phân hỗn hợp: chứa nitơ, photpho, kali được gọi chung là phân NPK.
Ví dụ: Nitrophotka là hỗn hợp của (NH4)2HPO4 và KNO3
Phân phức hợp: là hỗn hợp các chất được tạo ra đồng thời bằng tương tác hóa học của các chất.
Ví dụ: NH3 + H3PO4  amophot là hỗn hợp các muối: NH4H2PO4 và (NH4)2HPO4.
 Giống nhau: Đều chứa đồng thời một số nguyên tố dinh dưỡng
 Khác nhau: Cách thức tạo ra:
+ Phân hỗn hợp: được tao ra bằng cách trộn lẫn các loại phân đơn với nhau theo tỉ lệ N:P:K khác nhau tùy theo loại đất và cây trồng.
+ Phân phức hợp: được tao ra bằng tương tác hóa học của các chất
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
V – PHÂN VI LƯỢNG
Phân vi lượng cung cấp cho cây các nguyên tố như bo, kẽm, mangan, đồng, molipđen,…ở dạng hợp chất.
Cây trồng chỉ cần một lượng nhỏ loại phân bón này để tăng khả năng kích thích quá trình sinh trưởng và trao đổi chất, tăng hiệu lực quang hợp,… Các nguyên tố trên chỉ đóng vai trò như vitamin cho thực vật.
Phân vi lượng chỉ có hiệu quả cho từng loại cây và từng loại đất, dùng quá lượng quy định sẽ có hại cho cây.
1. Phân đạm amoni có thích hợp cho vùng đất chua hay không? Tại sao?
2. Có thể bón đạm amoni cùng với vôi bột để khử chua được không? Tại sao?
- Khi tan trong nước, phân amoni tạo môi trường axit:
NH4+ + H2O  NH3 + H3O+
 Không thích hợp cho vùng đất chua.Chỉ bón phân đạm amoni cho đất ít chua hoặc đất đã được khử chua trước.
- Không dùng: Vì khi trộn chung phân đạm amoni với vôi sẽ làm mất đạm:
CaO + H2O  Ca(OH)2
NH4Cl + Ca(OH)2  CaCl2 + NH3 + H2O
Đáp án:
Đáp án:
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
3. Tại sao phân urê lại được sử dụng rộng rãi?
Đáp án:
- Phân urê được sử dụng rộng rãi vì %N lớn.
4. Tại sao không bón phân urê cho vùng đất có tính kiềm?
Đáp án:
- Không bón cho vùng đất kiềm vì:
(NH2)2CO + 2H2O  (NH4)2CO3
NH4+ + OH  NH3 + H2O
 Làm mất đạm
5. Tại sao phân lân nung chảy phù hợp với đất chua?
Đáp án:
 - Phân lân nung chảy là muối trung hoà của cation một bazơ mạnh và anion gốc axit một axit trung bình nên có tính kiềm (pH=8), do vậy có tác dụng khử chua 
Ca3(PO4)2 +  H+(có trong đất chua)  CaHPO4 hay Ca(H2PO4)2
BÀI 12. PHÂN BÓN HÓA HỌC
Câu 1: Ghép các loại phân bón ở cột I cho phù hợp với thành phần các chất chủ yếu chứa trong loại phân bón ở cột II.
4
1
7
3
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 2: Trong không khí có một lượng rất lớn Nitơ ( Không khí chứa gần 80% là khí N2). Tại sao vẫn phải cung cấp nitơ cho cây bằng cách bón phân đạm?
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Trả lời
Vì nitơ trong không khí tồn tại dưới dạng đơn chất N2. Mà cây chỉ có thể hấp thụ nitơ dưới dạng ion nitrat ( NO3- ) và ion amoni (NH4+)
Hãy cho biết phân bón hóa học này thuộc loại phân bón gì?
Các chỉ số
16 – 16 – 13
Nói lên điều gì?
BÀI TẬP CỦNG CỐ
VỀ NHÀ
Sử dụng phân bón hóa học là cần thiết nhưng nếu sử dụng dư lượng phân bón có tốt không? Ảnh hưởng như thế nào tới sức khỏe, kinh tế, môi trường?
Thực trạng sử dụng phân bón hiện nay ở địa phương nơi chúng ta sinh sống như thế nào?
Tìm hiểu xem ở Việt nam có những nhà máy nào sản xuất phân bón? Sản xuất phân gì?
Học bài, làm bài tập trong SGK, SBT.
Ôn tập toàn bộ kiến thức của chương chuẩn bị cho tiết luyện tập sắp tới.


Bài 12: PHÂN BÓN HÓA HỌC
Tại sao một số ngư dân dùng phân đạm ure để bảo quản hải sản đánh bắt được trên biển? Hải sản bảo quản như vậy có ảnh hưởng gì đến sức khoẻ của người tiêu dùng?

* Khi urê hòa tan trong nước thì thu một lượng nhiệt khá lớn, giúp hải sản giữ được lạnh và ức chế vi khuẩn gây thối do vậy hải sản không bị ươn, hỏng, làm cho hải sản tươi lâu.
Urê là chất rất tốt cho cây trồng nhưng không tốt cho con người, vì thế việc ướp hải sản bằng urê rất độc hại. Theo các tài liệu nghiên cứu thì khi ăn phải các loại hải sản có chứa dư lượng phân urê cao thì người ăn có thể bị ngộ độc cấp tính với các triệu chứng đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy và tử vong. Nếu ăn hải sản có hàm lượng urê ít nhưng trong một thời gian dài sẽ bị ngộ độc mãn tính, thường xuyên đau đầu không rõ nguyên nhân, giảm trí nhớ và mất ngủ.
Tại sao trời rét đậm không nên bón phân đạm?

Trời rét đậm không nên bón phân đạm cho cây vì phân đạm khi tan trong nước thu nhiệt làm nhiệt độ hạ, cây không hấp thụ được, có trường hợp cây còn bị ngộ độc và chết.
Tại sao phân lân nung chảy không tan trong nước vẫn được sử dụng làm phân bón?
Lân nung chảy có ưu điểm lớn nhất là không tan trong nước, chỉ tan trong môi trường axít yếu do rễ cây tiết ra nên rất phù hợp cho canh tác tại vùng đất chua phèn, chiêm trũng, lầy thụt, ngập nước, những vùng đất dốc, vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều của Việt Nam. Tuy nhiên, để lân nung chảy phát huy hiệu quả tối đa, bà con nông dân khi bón cho cây trồng phải sử dụng phương pháp bón vùi dưới đất. Một số loại cây trồng đặc thù như các loại rau ăn lá ngắn ngày, lân nung chảy phát huy hiệu quả tốt khi bón lót, song bà con nông dân không nên dùng lân nung chảy hòa vào nước để tưới vì lân nung chảy không tan trong nước....
Hình ảnh cho cây thiếu đạm

Bài 12: PHÂN BÓN HÓA HỌC
Phân đạm
Phân lân
Phân hỗn hợp
9. Tại sao phân lân nung chảy không tan trong nước nhưng vẫn được sử dụng làm phân bón ?
Vì phân lân nung chảy tan được trong axit xitric 2% có trong đấtPhân lân nung chảy thích hợp cho đất chua phèn
Câu 2: Ghép các loại phân bón ở cột I cho phù hợp với thành phần các chất chủ yếu chứa trong loại phân bón ở cột II.
4
1
7
3
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 3: Phát biểu nào sau đây đúng?
A. Đạm Ure có công thức là: (NH2)2CO3.

B. Phân hỗn hợp chứa Nito, photpho, kali được gọi là phân NPK.

C. Phân đạm chỉ cung cấp N dưuới dạng ion nitrat.

D. Amôphot là hỗn hợp các muối (NH4)2HPO4 và KNO3.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
 NH4H2PO4 (MAP)
(DAP - Diammoni photphat)
(NH4)2HPO4
Không dùng phân bón
Dùng phân bón
Hãy cho biết phân bón hóa học này thuộc loại phân bón gì? tên gọi của loại phân bón này.
Các chỉ số
16 – 16 – 13
Nói lên điều gì?
4)
CỦNG CỐ
Phân Kali
Phân hỗn hợp