Bài 12. Nhật Bản giữa thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

KIỂM TRA BÀI CŨ
Trình bày nguyên nhân xâm lược của chủ nghĩa thực dân ở các nước Đông Nam Á? Kết quả xâm lược đó?

ĐÁP ÁN
- Các nước tư bản phát triển cần thuộc địa và thị trường.
Đông Nam Á là vùng đất rộng lớn, người đông, có vị trí chiến lược quan trọng, giàu tài nguyên khoáng sản, có nền văn hóa lâu đời, đặc biệt là chế độ phong kiến suy yếu => trở thành “miếng mồi béo bở” cho các nước phương Tây xâm lược.
Cuối thế kỉ XIX, tư bản phương Tây hoàn thành xâm lược Đông Nam Á(Anh chiếm Mã Lai, Miến Điện, Xin-ga-po, Bru-nây ;Pháp chiếm bán Việt Nam ,Lào Cam-pu-chia, Hà Lan Và Bồ Đào Nha xâm chiếm Indonexia… (trừ Xiêm)



TI?T 18. B�I 12:
NH?T B?N GI?A TH? K? XIX - D?U TH? K? XX

I. Cuộc duy tân Minh Trị
Hoàn cảnh lịch sử:
Trước tình hình đó đặt ra yêu cầu gì cho nước Nhật ?
Nhật Bản
Tiếp tục duy trì chế độ phong kiến mục nát để trở thành miếng mồi cho thực dân phương Tây xâm lược.
Tiến hành cải cách để canh tân đất nước
TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
1. Hoàn cảnh lịch sử:
2. Nội dung:


Trình bày những hiểu biết của em về Thiên hoàng Minh Trị ?
TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
Thiên hoàng Minh Trị (vua Mut- su-hi- tô) của nước Nhật lên kế vị ngôi vua cha
(1 - 1867) khi mới 15 tuổi. Ông là người thông minh, dũng cảm, biết theo thời thế và biết dùng người.
Lên ngôi trong tình trạng nước Nhật đang khủng hoảng bế tắc. Ông đã có một quyết định sáng suốt là truất quyền Sô gun. Thành lập chính phủ mới, thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lấy hiệu là Minh trị (vua trị vì sáng suốt). Tiến hành cải cách Minh Trị Duy Tân, canh tân đất nước theo kiểu phương Tây.
TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
1. Hoàn cảnh lịch sử:
2. Nội dung:


Em hãy trình bày
nội dung của cuộc Duy tân Minh Trị?
Cải
cách
Minh
Trị
Chính trị
- Xã hội
Kinh tế
Văn hóa
giáo dục
Quân sự



- Bãi bỏ chế độ nông nô.
Đưa quí tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm
chính quyền

Xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp
phong kiến.
- Tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa


Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc,
chú trọng nội dung khoa học kĩ thuật trong
giảng dạy
- Cử học sinh ưu tú đi du học phương Tây.

Tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây,
chế độ nghĩa vụ thay cho chế độ trưng binh.
Có quân đội thường trực

TI?T 18. B�I 12:
NH?T B?N GI?A TH? K? XIX - D?U TH? K? XX
I. Cu?c Duy tõn Minh Tr?
1. Ho�n c?nh l?ch s?:
2. N?i dung:

Kết quả mà cuộc Duy tân Minh Trị đã đạt được là gì?
 3. Kết quả: - Nước Nhật thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp
TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị

Thảo luận nhóm
Theo em cuộc Duy tân Minh Trị có phải là một cuộc cách mạng tư sản không? Vì sao?

TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị

Cuộc Duy tân
Minh Trị là
cuộc cách mạng
tư sản là vì:
Xóa bỏ những rào cản của chế độ phong kiến
ở Nhật Bản tạo điều kiện cho kinh tế TBCN phát triển.
- Chính quyền phong kiến của Sô-gun đã
chuyển sang tay quý tộc tư sản hóa đứng đầu là
Thiên hoàng Minh Trị.
Những cải cách “Âu hóa” về hành chính, kinh tế
tài chính, văn hóa, giáo dục mang tính chất tư sản rõ rệt:
xóa bỏ các”phiên”, thống nhất thị trườngdân tộc(1871),
thống nhất tiền tệ; xóa bỏ quyền sở hữu ruộng đất
phong kiến(1871)

TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX

I. Cuộc Duy tân Minh Trị

Theo em cuộc Duy tân Minh Trị có phải là một cuộc cách mạng tư sản triệt để không?
Cuộc Duy tân Minh Trị
không phải là một cuộc
cách mạng tư sản triệt để
vì:

Do sự nắm quyền
của liên minh
quí tộc tư sản hóa
(Thể chế quân chủ lập hiến)
- Quyền lợi của nhân dân
lao động bị hạn chế.

TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
1. Hoàn cảnh lịch sử:
- Chủ nghĩa tư bản phương Tây nhòm ngó, xâm lược.
- Chế độ phong kiến Nhật khủng hoảng nghiêm trọng.
2. Nội dung:
- Tháng 1/1868 Thiên Hoàng Minh Trị tiến hành cải cách đất nước trên nhiều lĩnh vực : kinh tế, chính trị xã hội, văn hóa, giáo dục, quân sự.

3. Kết quả:
- Nước Nhật thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp
- Cuộc Duy tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản không triệt để, dưới hình thức một cuộc cải cách.
Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở phương Đông đầu TK XX trong đó có Việt Nam.
…Toàn cõi Á Châu khi nghe tin khổng lồ Nga - “con gấu trắng Bắc Cực” - bị “chú lùn da vàng” hạ thì nhảy múa, reo hò như chính mình đã thắng trận. Người Á có cảm tình ngay với Nhật vì Nhật đã rửa cái nhục chung của giống da vàng. Trung Hoa mong lật đổ gấp nhà Thanh để duy tân như Nhật; Ấn Độ, Việt Nam, Miến Điện, Mã Lai… đều mơ tưởng độc lập và cái tên Minh Trị Thiên Hoàng vang lên trong miệng các nhà ái quốc .” Học giả: Nguyễn Hiến Lê.


TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
II. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.


Chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh ở Nhật sau cải cách Duy tân 1868.
Cuối thế kỉ XIX, Nhật đẩy mạnh các cuộc chiến tranh xâm lược(Triều Tiên, Trung Quốc) vơ vét của cải, lấy tiền bồi thường chiến tranh => đẩy mạnh kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.
Nhật Bản chuyển sang chủ nghĩa đế quốc trong điều kiện nào?
TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
II. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.
Những biểu hiện nào chứng tỏ Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc? Những biểu hiện đó có giống với các nước Âu – Mĩ không ?

TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX

I. Cuộc Duy Tân Minh Trị
II. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.
1. Kinh tế:

Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế công nghiệp, đã kéo theo sự tập trung trong sản xuất, thương nghiệp .ngân hàng. Nhiều công ty độc quyền như Mit xưi, Mit-xu-bi-xi. Giữ vai trò to lớn trong đời sống kinh tế chính trị của nước Nhật.
“….Anh có thể đi đến Nhật trên chiếc tàu thủy của hãng Mit-xưi, tàu chạy bằng than đá của Mit-xưi, cập bến của Mit-xưi, sau đó đi đến tàu điện của Mit-xưi đóng, đọc sách do Mit-xưi xuất bản, dưới ánh bóng điện do Mit -xưi chế́ tạo…”
TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
II. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.
1. Kinh tế:
- Xuất hiện nhiều công ty độc quyền như Mit xưi, Mitshubisi…..
Trong giai đoạn đế quốc chủ nghĩa tình hình chính trị (đối nội, đối ngoại) của Nhật Bản có gì nổi bật?

2. Chính trị

TIẾT 17. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
II. Nhật Bản tiến sang chủ nghĩa đế quốc.
1. Kinh tế:
- Xuất hiện nhiều công ty độc quyền như Mit xưi, Mitshubisi…..

2. Chính trị:
.
- Thi h�nh chớnh sỏch d?i n?i, d?i ngo?i ph?n d?ng v� b�nh tru?ng xõm lu?c.
LƯỢC ĐỒ ĐẾ QUỐC NHẬT CUỐI THẾ KỈ XIX ĐẦU THẾ KỈ XX
NĂM 1872-1875: CHIẾM LƯU CẦU
NĂM 1895: CHIẾM ĐÀI LOAN
NĂM 1905: CHIẾM PHÍA NAM ĐẢO XA-KHA-LIN VÀ LIÊU ĐÔNG, LỮ THUẬN
NĂM 1910: CHIẾM BÁN ĐẢO TRIỀU TIÊN
NĂM 1914: CHIẾM SƠN ĐÔNG
TIẾT 18. BÀI 12:
NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỈ XIX – ĐẦU THẾ KỈ XX
I. Cuộc Duy tân Minh Trị
II. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.




III. Cuộc đấu tranh của nhân dân lao động Nhật Bản

Đặc điểm của chủ nghĩa Đế quốc Nhật Bản là gì?
=> Chủ nghĩa đế quốc Nhật là chủ nghĩa đế quốc quân phiệt, hiếu chiến.
Kiến thức trọng tâm cần nắm được:






Nhật Bản
Giữa TK XIX
- Đầu TK XX
Quân chủ chuyên chế
Chủ nghĩa tư bản
Chủ nghĩa đế quốc
Phong trào đấu tranh của nhân dân
Theo em, công cuộc công nghiệp hóa-
hiện đại hóa của Việt Nam hiện nay có thể
học tập kinh nghiệm gì từ cuộc Duy tân
Minh Trị của Nhật Bản?
BÀI TẬP

Câu 1: Trước nguy cơ bị xâm lược, Nhật Bản đã tiến hành………..
a. Tiếp tục duy trì chế độ phong kiến
b. Tiến hành cách mạng lật đổ Nhật hoàng.
c. Bắt tay với các nước đế quốc để phát triển kinh tế.
d. Canh tân để phát triển đất nước.



ĐÚNG
Câu 2: Cuộc Duy tân Minh Trị được thực hiện vào năm…..
a. 1861
b. 1868
c. 1870
d. 1871

ĐÚNG
Câu 3: Vì sao nói cuộc Duy tân Minh Trị (1868) là một cuộc cách mạng tư sản?

 Chính quyền phong kiến chuyển sang tay quý tộc tư sản hóa.
Chính sách cải cách về kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục, quân sự đều mang tính chất tư sản.


- Đặc điểm của CNĐQ Nhật giống với nước đế quốc nào chúng ta đã học?
CNĐQ Đức quân phiệt, hiếu chiến
- Theo em, việc các nước châu Á trở thành thuộc địa của các nước đế quốc phương Tây có phải là tất yếu hay không? Vì sao?
Việc các nước châu Á trở thành thuộc địa của các nước đế quốc phương Tây không phải là tất yếu. Vì NB, Thái Lan không trở thành thuộc địa mặc dù vẫn đứng trước nguy cơ bị xâm lược bởi g/c thống trị đã có những sách lược hết sức sáng suốt, đúng đắn.
Bài sắp học:
Xem kĩ các bài đã học (Bài 1 đến Bài 12) chuẩn bị cho tiết 19 (kiểm tra 1 tiết)
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Bài vừa học:
Hòan cảnh, nội dung và kết quả của cuộc Duy tân Minh Trị ?
Nhật Bản chuyển sang giai đoạn CNĐQ qua những biểu hiện nào?